شهر سوال ـ شیطان موجودی بسیار موثر در زندگی انسان است و در کنار نفس اماره، سخت ترین دشمن سعادت هر کس می باشد. شیطان اسم نوع است و شامل افراد متعددی می شود که سردسته تمام آنها، ابلیس بوده و فرزندانش و بعضی از جنیان و بعضی از انسان ها برایش کار می کنند.
شیطان
سرنوشت ابلیس چیست؟ آیا به جهنم می رود؟
شهر سوال ـ حضرت صادق علیه السّلام درباره آیه «قالَ فَإِنَّكَ مِنَ الْمُنْظَرِینَ* إِلى یَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ»[سوره ص، آیات ۸۰ و ۸۱]می فرمایند: (این وقت معلوم) روز قیام قائم ماست. وقتى خداوند او را برانگیخته میكند (و آماده قیام است) در مسجد كوفه است. در آن وقت شیطان در حالى كه با زانوهاى خود راه میرود، بآنجا مىآید، و میگوید: اى واى از خطر امروز! قائم پیشانى او را گرفته و گردنش را میزند. آن موقع روز وقت معلوم است. كه مدت او بآخر میرسد.[۱]
آیا شیطان ما را گمراه می کند و خدا ما را به حال خودمان رها کرده است؟
شهر سوال ـ اختیار انسان زمانی معنایش کامل می شود که واقعا بر سر دو راهی باشد. و اگر فقط شیطان به عنوان عامل گمراهی فعالیت می کرد و در مقابلش چیز دیگری نبود، ما انسان ها، حق انتخاب در درون خودمان را حس نمی کردیم. در حالی که واقعا می بینیم بین انتخاب خوبی و بدی توانا هستیم. و بعضی انسان ها نیز راه خوبی را انتخاب می کنند و و این مساله نشان دهنده اینست که تنها عامل فعال و در میدان، شیطان نیست.
چه ربطی بین خلقت شیطان از آتش، و آتش بودن عذاب جهنم است؟
شهر سوال ـ مارج" در اصل از" مرج" (بر وزن مرض) به معنى اختلاط و آمیزش است، و در اینجا منظور اختلاط شعلههاى مختلف آتش مىباشد، زیرا هنگامى كه آتش شعلهور مىشود گاه به رنگ سرخ، گاه به رنگ زرد، گاه به رنگ آبى، گاه به رنگ سفید درمىآید.بعضى گفتهاند كه معنى" تحرك" نیز در آن هست (از" امرجت الدابة" یعنى" حیوان را در چراگاه رها كردم" زیرا یكى از معانى" مرج" همان مرتع است).باز در اینجا دقیقا براى ما روشن نیست كه آفرینش" جن" از این آتشهاى رنگارنگ چگونه بوده است؟[۴]
چندسال از نافرمانی شیطان می گذرد و آیا شیطان فقط برای گمراهی نسل آدم و حوا بوده؟
شهر سوال ـ آنچه از آیات قرآن و روایات استفاده می شود، اینکه تا قبل از خلقت حضرت آدم (ع) شیطان از بندگان درگاه الهی بوده است. تا آنجا که خطاب دستور سجده بر آدم که متوجه ملائک بوده، او را نیز شامل شده است:
«وَ إِذْ قُلْنا لِلْمَلائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلاَّ إِبْلیسَ أَبى وَ اسْتَكْبَرَ وَ كانَ مِنَ الْكافِرینَ؛[بقره/۳۴] و به فرشتگان گفتیم: آدم را سجده كنید. همه سجده كردند جز ابلیس، كه سرباز زد و برترى جست. و او از كافران بود.»
آتش جهنم چه رابطه ای با ماده اولیه خلق شیطان دارد؟
شهر سوال ـ رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله فرمود: اى جبرئیل مرا از آتش اطلاع دهید كه خداوند آن را چگونه آفریده است، جبرئیل گفت: خداوند هزار سال آن را افروخت تا قرمز شد، و بعد هزار سال دیگر سوخت تا سفید گردید، و هزار سال دیگر سوخت تا سیاه شد.
ممکنه شیطان در لحظات آخر عمر کسی را گمراه کند؟
شهر سوال ـ طبیعتا امداد الهی برای کسی است که از قبل راه شیطان را به روی خود باز نگذاشته باشد. پس آنان که می خواهند شیطان ایمانشان را نرباید، باید در لحظات حیات و خوشی خود، اقدامات مناسب را انجام دهند:
«إِنَّمَا سُلْطَنُهُ عَلىَ الَّذِینَ یَتَوَلَّوْنَهُ وَ الَّذِینَ هُم بِهِ مُشْرِكُون؛[نحل/۱۰۰] تسلّط شیطان تنها بر كسانى است كه او را به سرپرستى خود برگزیده اند، و آنها كه نسبت به او [خدا] شرك مى ورزند (و فرمان شیطان را به جاى فرمان خدا، گردن مى نهند)»
آیا یاران شیطان از میان انسانها میباشند یا از افرادی از جنس خودش؟
شهر سوال ـ شیطان نام عام است بمعنی موجود شرور که هم ابلیس را شامل میشود و هم هر موجود صاحب شر را. بنابراین هم انسانهای شرور و هم از اجنه که از جنس ابلیس هستند میتوانند جزو یاران ابلیس(شیطان) باشند. چرا که در هدف کمک کار و یار ابلیس اند.
شیطان چگونه علیرغم رانده شده بودن، وارد بهشت شد و آدم را فریب داد؟
شهر سوال ـ «وَ قُلْنا یا آدَمُ اسْكُنْ أَنْتَ وَ زَوْجُكَ الْجَنَّةَ وَ كُلا مِنْها رَغَداً حَیْثُ شِئْتُما؛[بقره/۳۸] و گفتیم: اى آدم، تو و همسرت در این باغ ساكن شوید و از (میوه و نعمتهاى) آن به فراوانى از هر جاى آن كه خواهید بخورید.»
چهره واقعی شیطان چه شکلی است؟
شهر سوال ـ آنچه روشن است اینکه، شیطان و جنّ از آتش آفریده شده اند و موجودات لطیفی می باشند، که در وضع عادی نمی توان آن ها را دید، اما جن ها و شیطان ها، انسان ها را می بینند، چنان كه خداوند برای برحذر داشتن آدم ازشیطان و اتباع او می فرماید: