تفسیر و علوم قرآن

شهر سوال ـ

در مقام نظریه پردازی نمی‌توان گفت؛ اگر فردی تمام اعمالش نیک باشد و تنها نماز نخواند مستحق دوزخ است یا این که ممنوع الورود به بهشت است زیرا به خاطر خیرات و نیکوکاری خودش و ضریب تأثیر و ماندگاری که کارهای نیکش دارد یا با اعمال خیر بازماندگان یا شفاعت می‌تواند نجات پیدا کند. ولی از این نکته نباید غافل شد که ترک نماز راه را برای شیطان باز می‌کند که کم کم انسان را به گناهان بزرگ‌تر دعوت کند و تضمینی نیست کسی که ترک نماز می‌کند، نیکوکار بماند. ترک عمدی نماز ممکن است کم کم انسان را به گناهان بزرگ‌تر می‌کشاند.

۱. در قرآن کریم دشنام نهی شده است نه توهین به معنای خوار شمردن.
۲. توهین به دو صورت است: توهین مستحق (مثبت) و توهین غیر مستحق (منفی).
۳. توهین غیر مستحق (منفی) همان توهین به معنای اصطلاح حقوقی است که جرم تلقی می‌شود.
۴. توهین مستحق نمونه‌های فراوانی در آیات و روایات دارد.
۵. زنیم به معنای زناکار نیست، بلکه به معنای کسی است که اصالت و استقلال ندارد و وابسته به غیر است.
۶. در قرآن کریم، فحاشی، دشنام و توهین غیر مستحق و منفی، وجود ندارد؛ لذا اگر کسی چنین انتسابی به قرآن کریم بدهد، بی‌اساس و نادرست است.

شهر سوال ـ

داستان نافرمانی ابلیس در بسیاری از آیات قرآن بیان‌شده است. ابلیس که خودش را از سنخ آتش و برتر از انسانِ خاکی می‌دانست، در برابر خواست خدا مبنی بر ستایش انسان، تکبر ورزید و خدا را نافرمانی کرد. او که برتری انسان را تحمل نداشت، از خداوند تا روز رستاخیز فرصت خواست تا انسان‌ها را وسوسه نماید و آن‌ها را نیز جهنمی نماید.(۱) ازاین‌رو، این سؤال پیش می‌آید که چطور او یک‌نفره به دنبال فریب میلیاردها انسان است.