شهر سوال ـ اختیار انسان زمانی معنایش کامل می شود که واقعا بر سر دو راهی باشد. و اگر فقط شیطان به عنوان عامل گمراهی فعالیت می کرد و در مقابلش چیز دیگری نبود، ما انسان ها، حق انتخاب در درون خودمان را حس نمی کردیم. در حالی که واقعا می بینیم بین انتخاب خوبی و بدی توانا هستیم. و بعضی انسان ها نیز راه خوبی را انتخاب می کنند و و این مساله نشان دهنده اینست که تنها عامل فعال و در میدان، شیطان نیست.
جهان شناسی
آیا همه موجودات روح دارند؟ اگر روح ندارند، پس چگونه در مقابل خدا سجده می کنند و تسبیح می گویند؟
شهر سوال ـ موجودات آسمانى و زمینى (همان طور كه با آنچه از كمال دارند از كمال صانع خود حكایت مى كنند همچنین) با نقصى كه در آنها است و جبران كننده آن خدا است، و با حوائجى كه دارند و برآورنده اش خدا است، خدا را از هر نقص و حاجت منزه مى دارند، چون هیچ حاجت و نقصى نیست مگر آن كه تنها كسى كه امید برآوردن آن حاجت و جبران كردن آن نقص در او مى رود خداى تعالى است، پس خود او مسبح و منزه از هر نقص و حاجت است.[۵]
چه ربطی بین خلقت شیطان از آتش، و آتش بودن عذاب جهنم است؟
شهر سوال ـ مارج" در اصل از" مرج" (بر وزن مرض) به معنى اختلاط و آمیزش است، و در اینجا منظور اختلاط شعلههاى مختلف آتش مىباشد، زیرا هنگامى كه آتش شعلهور مىشود گاه به رنگ سرخ، گاه به رنگ زرد، گاه به رنگ آبى، گاه به رنگ سفید درمىآید.بعضى گفتهاند كه معنى" تحرك" نیز در آن هست (از" امرجت الدابة" یعنى" حیوان را در چراگاه رها كردم" زیرا یكى از معانى" مرج" همان مرتع است).باز در اینجا دقیقا براى ما روشن نیست كه آفرینش" جن" از این آتشهاى رنگارنگ چگونه بوده است؟[۴]
چندسال از نافرمانی شیطان می گذرد و آیا شیطان فقط برای گمراهی نسل آدم و حوا بوده؟
شهر سوال ـ آنچه از آیات قرآن و روایات استفاده می شود، اینکه تا قبل از خلقت حضرت آدم (ع) شیطان از بندگان درگاه الهی بوده است. تا آنجا که خطاب دستور سجده بر آدم که متوجه ملائک بوده، او را نیز شامل شده است:
«وَ إِذْ قُلْنا لِلْمَلائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلاَّ إِبْلیسَ أَبى وَ اسْتَكْبَرَ وَ كانَ مِنَ الْكافِرینَ؛[بقره/۳۴] و به فرشتگان گفتیم: آدم را سجده كنید. همه سجده كردند جز ابلیس، كه سرباز زد و برترى جست. و او از كافران بود.»
آيا جن ها هم به بهشت و جهنم میروند؟
شهر سوال ـ آيا جن ها هم به بهشت و جهنم میروند؟ مگر بهشت برین خدا برای انسانها که اشرف مخلوقات هستند نیست؟ آيا جن میتواند به انسان نزدیک شود و به وجود او بیاید و با انسان رابطه داشته باشد؟ جنیان کجا زندگی میکنند؟
آتش جهنم چه رابطه ای با ماده اولیه خلق شیطان دارد؟
شهر سوال ـ رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله فرمود: اى جبرئیل مرا از آتش اطلاع دهید كه خداوند آن را چگونه آفریده است، جبرئیل گفت: خداوند هزار سال آن را افروخت تا قرمز شد، و بعد هزار سال دیگر سوخت تا سفید گردید، و هزار سال دیگر سوخت تا سیاه شد.
آیا فرشته ای به نام فتان القبور داریم؟
شهر سوال ـ و در کتاب بحار الانوار ۲۳۵ نیز درباره این فرشته این گونه توضیحی می دهد که کامل آن را تقدیم می کنم : «و رومان فتان گورها كه آزمایش كند و بازرسى نماید، این فرشته را در هیچ خبر معتبرى از شیعه جز این دعاء ندیدم ولى در اخبار مخالفین آمده، درزهرة الریاض از عبد اللَّه بن سلام است كه از رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله پرسیدم از نخست فرشته كه پیش از نكیر و منكر در گور بمیت وارد شود؟ فرمود: اى پسر سلام فرشتهاى باشد كه رویش چون خورشید بدرخشد بنام رومان كه بگور آید و مرده را بنشاند و باو گوید: كردار نیك و بد خود را بنویسد با انگشت خود بجاى قلم و آب دهن بجاى مداد بر قطعه از كفن خود بجاى كاغذ و كارهاى خویش را نویسد. و چون بكار بدش رسد شرم كند، فرشته گوید: اى خطا كار در دنیا از خدا شرم نكردى و كردى و اكنون شرم دارى و همه كار نیك و بد را در آن نویسد و فرمایدش در پیچ و مهر بنه، گوید مهر ندارم، گوید انگشت بزن و آن را در گردنش اندازد تا روز قیامت چنانچه خدا فرماید «و هر آدمى طائرش چسبیده بگردن او است تا آخر آیه» سپس منكر و نكیر آیند.
اگر کسی در خواب غیر از مادرش را به عنوان مادر ببیند، آیا به معنای این است که مادر واقعی او دیگری است؟
شهر سوال ـ هستی مراتب مختلفی دارد و هر مرتبه احکام و قوانین خاص به خود را دارد. به عنوان مرتبه دنیا متفاوت با مرتبه آخرت است و هر یك داراى آثار ویژه خود مى باشند به همین جهت است كه بر اساس آیات و روایات براى ورود به عالم آخرت تغییراتی در ما ایجاد می شود (ورود به آب کوثر) تا قابلیت پذیرش احكام و قوانین عالم آخرت را بیابیم.
ممکنه شیطان در لحظات آخر عمر کسی را گمراه کند؟
شهر سوال ـ طبیعتا امداد الهی برای کسی است که از قبل راه شیطان را به روی خود باز نگذاشته باشد. پس آنان که می خواهند شیطان ایمانشان را نرباید، باید در لحظات حیات و خوشی خود، اقدامات مناسب را انجام دهند:
«إِنَّمَا سُلْطَنُهُ عَلىَ الَّذِینَ یَتَوَلَّوْنَهُ وَ الَّذِینَ هُم بِهِ مُشْرِكُون؛[نحل/۱۰۰] تسلّط شیطان تنها بر كسانى است كه او را به سرپرستى خود برگزیده اند، و آنها كه نسبت به او [خدا] شرك مى ورزند (و فرمان شیطان را به جاى فرمان خدا، گردن مى نهند)»
آیا جن را میتوان دید یا با آنها ازدواج یا رفت و آمد کرد؟
شهر سوال ـ همانگونه که از اسم جن روشن است، موجودی پوشیده است که احوالش برای ما خیلی روشن نیست. و همین پوشیدگی باعث شده است که مطالب راست و دروغ و خرافات بسیار با یکدیگر، مخلوط شوند. البته از ابهاماتی که در این زمینه هست، نباید نگران شد. چون این ابهامات در مقابل روحیه کنجکاوی ماست و واقعا نیازی به دانستن آنها نداریم.
