شهر سوال ـ «سميع» در قرآن به ظاهر در دو معنى به كار رفته است: يكى به معنى حضور مسموعات نزد خدا و اين معنا بيشترين سهم را در استعمال دارد، و ديگرى به معنى مجيب چنان كه مى فرمايد:« ...سَمِيعُ الدُّعَاء»[۸] حق اين است كه سميع يك معنا بيش ندارد و آن شنيدن است وخدا در هر حال، دعاى بندگان را مى شنود، ولى گاهى مقرون به اجابت هست و گاهى نيست، وجمله (سَمِيعُ الدُّعاء)، جامع بين اين دو معنا است و اگر فرض كنيم كه مقصود از سميع الدعاء، مجيب الدعاء است، اين خصوصيت از لفظ استفاده نمى شود، بلكه از قراين خارجى به دست مى آيد.
کلام و عقاید
اسلام به خاطر کدام حکم از تورات کامل تر است، چند همسری؟
شهر سوال ـ یک بخش برجسته و اساسی اسلام، مکارم اخلاقی است. به گونه ای که همین بخش به عنوان فلسفه بعثت نبی اکرم (ص) شمرده شده است.[۱] اما ظاهرا مفاهیم اخلاقی از منظر سوال کننده اصلا وجاهتی ندارد که بخواهد در مقایسه دو دین (دین الهی یکی بیش نیست. اما وقتی دین دست ساز مد نظر است، دین بسیار می شود) آنها را مد نظر قرار دهد.
آیا ممکن است به خاطر عملکرد عده ای، کسی اعتقاد خود به اسلام را از دست بدهد؟
شهر سوال ـ در واقع باید توجه کنیم که انسان مرکب از دو جهت است. یک جهت انسان منطق و عقلانیت است. و جهت دیگر او شهوات و تمایلات است. و انسان همان گونه که می تواند، عقلانیت را معیار تصمیم گیری و انتخاب قرار دهد، می تواند انگیزه ها و خواسته های خود را معیار قرار داده، و مطابق آن ها تصمیم گیری کند.
چرا نباید از حکمت کارهای خدا بپرسیم؟
شهر سوال ـ خدای متعال کار حکیمانه به شکلی که انجام می دهیم، ندارد. چون تمام کارهای حکیمانه ما، در جهت برطرف کردن نقص یا به دست آوردن فایده ای برای خودمان است. در حالی که نقص در خدای متعال راه ندارد و هیچ کمالی نیست که او نداشته باشد و بخواهد به دست بیاورد. پس حکمت الهی، در رساندن نفع به دیگران و واصل کردن آن ها به غرض از خلقتشان است.
آیا جهنم در همین دنیا نیست؟
شهر سوال ـ آنچه روشن است اینکه زندگی بشر در دنیا از سختی و رنج ها خالی نیست و خدای متعال نیز سوگند یاد کرده که زندگی انسان همراه سختی ها و رنج هاست:
اگر همه انسان ها، توط شیطان درونشان فریب می خورند، کاربرد ابلیس چیست؟
شهر سوال ـ عوامل درونی جنبه های حیوانی انسان است. مثلا کسی که تعقل را رها نماید، مرز خود با حیوانات را فراموش کرده و به حیوانیت پیوسته و در نتیجه، جهالت می تواند او را در بیراهه ها حیران کند. که تنها یکی از مصادیق آن تقلید از غلط های آباء و اجدادی است:
آیا برای هدایت کردن دیگران وظیفه ای داریم؟ یا باید افراد گمراه را به حال خود رها کنیم؟
شهر سوال ـ یعنی تلاش نماییم که راه حق روشن باشد و کسی به دلیل نفهمیدن گمراه نشود و شبهات و کج فهمی ها، دیگران را به بیراهه نکشاند. اما جایی که حق روشن و واضح شده و همه گونه تبیین شده سپس شخص به انتخاب خود بیراهه می رود، ما وظیفه ای نداریم و تلاش در چنین مواردی هیچ ثمری نخواهد داشت همان گونه که "خود را به خواب زده، هرگز بیدار نخواهد شد."
دین چقدر به زندگی بشر کمک می کند؟
شهر سوال ـ نقش دین در توسعه اخلاقیات: در جوامعی که انسان به جای خدا نشسته و خود را همه کاره کرده، نتوانسته اند دین را به طور کامل به کنار برانند. چون نقش دین در افزایش اخلاقیات و کاهش جرائم، نقشی بی بدیل است که حتی سیاستمداران ضد دین نیز، متمایل هستند از دین در این عرصه استفاده نمایند. و همین مساله خود دلیلی واضح بر نقش عظیم دین در این وادی است.
چگونه ممکن است خدای مهربان، انسان را عذاب کند؟
شهر سوال ـ در واقع همیشه باید متوجه باشیم که اگر از امری ناشناخته تعجب کردیم، به دلیل جهل، مسائل روشن و واضح را انکار نکنیم. و جهل خود را به مسائل روشن سرایت ندهیم. عدم رعایت همین اصل معقول سبب شده که ستیزه گری های بسیاری رخ دهد که ریشه آنها جهالت است و انسان ها به دلیل نفهمیدن بعضی از مسائل، حقایقی را انکار می کنند.
چرا خدا انسان های بد را خلق کرد، با اینکه می دانست جهنمی خواهند شد؟
شهر سوال ـ امیر المؤمنین علیه السّلام می فرمایند: خداوند عزّ و جلّ در فرشتگان عقل را بدون شهوت و در چهار پایان شهوت را بدون عقل و در فرزندان آدم هر دو را قرار داد، حال كسى كه عقلش بر شهوتش غالب گردد به یقین از فرشتگان بهتر بوده و آن كه شهوتش بر عقلش غالب شود حتما از چهار پایان بدتر مى باشد.
