کلام و عقاید

آیا ناآگاهی انسان سبب دینداری نیست؟

شهر سوال ـ ناآگاهی ای که دینداری را ایجاب می کند، از نوع نشناختن دلیل رعد و برق و کسوف و خسوف نیست. چون در دینداری انسان به عواملی متوسل می شود که هم عرض عوامل طبیعی نیستند! بلکه حتی اگر عوامل طبیعی را به نیکی بشناسیم، باز هم جای تمسک به دین و مفاهیم متعالی و مقدس آن باقی است.

چگونه دین را منطقی بدانیم با اینکه احکامی مثل تفاوت دیه و ارث قابل پذیرش نیست؟

شهر سوال ـ به عنوان مثال رابطه این عالم با عوالم دیگر (مثل برزخ و قیامت) و تاثیر این عالم با عوالم بعدی در کدام علم مشخص شده است؟ کدام علم با متدهای ممکن می تواند این سوالات را جواب دهد؟ آیا اگر صدها هزار سال دیگر از پیشرفت علمی بشر بگذرد، ممکن است علمی به این سوالات جواب دهد؟

چرا در قرآن ازدواج با کنیزان به گونه ای توهین آمیز به کنیزان بیان شده است؟

قرآن ازدواج

شهر سوال ـ البته باید توجه داشت که در صورت مساوی بودن ایمان، یک انسان آزاد بر یک انسان برده، ارجحیت دارد. و کسی که با مساله برده داری در اسلام آشنا است، می تواند رمز این مساله را دریافت کند. چون در اسلام تمام راه های برده گیری بسته شده و تنها کسانی که به جنگ با مسلمانان می پردازند، برای تنبیه و ریشه کن کردن فتنه، یا کشته می شوند و یا به برده گی در می آیند. در واقع حکم برده گیری، یک حکم تنبیهی برای کسانی است که مرتکب خلاف شده اند. و به همین دلیل تفاوت منزلت اجتماعی بردگان با سایر انسان ها معنا دارد. و روشن است که همیشه شان اجتماعی یک زن آزاد، از زن برده بالاتر است و زن آزاد ارجحیت دارد. به همین خاطر در ازدواج نیز زن آزاد گزینه اول است:

اگر از منظر اسلام انسان ها برابر هستند، چرا تبعیض های بسیاری در احکام وجود دارد؟

برابر

شهر سوال ـ یکی از عوامل تفاوت ها و در نتیجه آن تغییر احکام حقوقی عملکرد خود افراد است. دقت در آیه ذکر شده نشان می دهد که تساوی انسان ها حکم ابتدایی است و همانطور که از ادامه آیه روشن می شود، انسان می تواند با اعمال خود، جایگاهش را مشخص کند. یک انسان ممکن است با اعمال و رویه نادرست به پست ترین موجودات تبدیل شود

بداء چیست؟ آیا ممکن است که خدا پشیمان شود؟

بداء چیست؟

شهر سوال ـ بنابراین رخ دادن تغییر در دستورات الهی، یا مقدرات او مطلبی قطعی و روشن است که قرآن به صراحت آن را بیان کرده است. اما این تغییرها به دلیل پشیمانی نیست و بیان این گونه سخنان از مقایسه خالق با خودمان است. که چون تغییرهای ما در بسیاری از موارد ناشی از اشتباه و پشیمانی است، تصور می کنیم که تغییرهای الهی نیز چنین است. در حالی که مومنین باید خدا را از این گونه تشبیه ها منزه بدارند و او را آن گونه که لایق است، تسبیح گویند.

اگر خدا عادل است، پس چرا بین بندگان فرق گذاشته و مثلا ائمه بدون کوشش دارای علم هستند؟

 عادل

شهر سوال ـ در واقع اوضاع اجتماع بشری و اختلاف استعدادهای آنان به این شکل است که خدای متعال با توجه به شناخت آینده و ذاتیات هر شخص، به اندازه توان او، استعدادهایی در نهادش قرار می دهد. که این استعدادها، خود تعیین کننده میزان مسئولیت افراد است. و کسی که به درک واقعیت این دنیا برسد و معاد را زندگی اصلی خود بداند، می فهمد که میزان استعداد اولیه مهم نیست. بلکه میزان تلاشش برای به کار گیری آن مهم است. و اگر خدا به کسی بیش از اندازه توانش، امکانات بدهد، در حق او ظلم کرده است.

آیا درست است که زمین بدون امام باقی نمی ماند؟

امام

شهر سوال ـ حضرت سجّاد علیه السّلام فرموده اند: مائیم امامان مسلمین، و حجّتهاى خدا بر جهانیان، و سروران أهل ایمان، و رهبران پیشانى سفیدان از وضو، و اولیاى مؤمنین، و مائیم امان أهل زمین، مانند ستارگان كه امان أهل آسمانند، و مائیم كسانى كه خداوند بخاطرشان زمین را از نابودى با اهلش باز مى ‏دارد، و بخاطر ما باران را مى ‏باراند، و رحمت را نشر مى‏ دهد، و بركات زمین را خارج‏ مى‏سازد، و اگر ما در زمین نبودیم؛ زمین اهلش را فرو مى ‏برد. سپس فرمود: از آفرینش زمین و خلق آدم تا حال؛ زمین از حجّت خدا خالى نمانده، كه آنان یا ظاهر و مشهور هستند یا غایب و پنهان، و تا روز قیامت از حجّتى الهى خالى نخواهد ماند، و گر نه خداوند عبادت نمى ‏شد.[۱]

آیا قرآن تناسخ را باطل می داند؟

قرآن

شهر سوال ـ در کتاب فرهنگ معارف اسلامی می نویسد: (اصطلاح كلامى تناسخ) ... این عقیده از قدیم الایام رایج شده است پاره از حكماء هندى و یونانى معتقدند كه ارواح آدمى پس از خروج از كالبد وارد در كالبدهائى شود كه مناسب با خلق و خوى آن شخص است، ارواح بعضى در كالبد انسانها رود و از بعضى در كالبد حیوانات با رعایت تناسب خلق و خوى او این نوع عقیده در طول تاریخ رنگهاى مختلفى به خود گرفته است.

آیا در حکومت دینی به جهان آخرت اصالت داده می شود و نیازهای معیشتی مردم مورد بی توجهی قرار می گیرد؟

شهر سوال ـ امام باقر (ع) می فرماید كسى كه براى برآوردن حاجت مؤمن قدمى بردارد خداوند دستور فرماید كه هفتاد و پنج هزار فرشته او را روز قیامت سایه كنند و هر قدمى كه برمیدارد برایش حسنه ‏اى نوشته مى ‏شود و گناهى از نامه عملش برداشته شود و بآن قدم درجه‏ اى باو در بهشت داده شود هر گاه از حاجت آن مؤمن فارغ شد خداوند پاداش حج و عمره در نامه عملش مى ‏نویسد.

آیا زوال در حکومت دینی راه دارد؟

شهر سوال ـ اما حکومت الهی از جنبه بشری می تواند دچار زوال و نابودی شود. که این زوال به دلیل جنبه های بشری دخیل در حکومت است. که از این امر به آفات و آسیب های حکومت دینی تعبیر میکنند که مومنان برای صیانت و حفاظت از حکومت دینی باید مراقب این امور باشند و اجازه ندهند که با راه یافتن چنین آفاتی حکومت دینی دچار سستی یا نابودی شود.