شهر سوال ـ وَ یَوْمَ یَحْشُرُهُمْ جَمیعاً یا مَعْشَرَ الْجِنِّ قَدِ اسْتَكْثَرْتُمْ مِنَ الْإِنْسِ؛ و روزى كه همگان را گرد آورد و گوید: اى گروه جنیان، شما بسیارى از آدمیان را پیرو خویش ساختید.
قیامت
آیا در روز قیامت غیر از انسان، موجودات دیگری نیز حضور دارند؟
شهر سوال ـ تمام موجوداتی که در زندگی انسان، به گونه ای شاهد اعمال انسان بوده اند و در روز قیامت اقامه شهادت خواهند کرد. این قسم بسیار گسترده است و زمین و شب و روز و ... همه را شامل می شود:
«وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرى عَلَى اللَّهِ كَذِباً أُولئِكَ یُعْرَضُونَ عَلى رَبِّهِمْ وَ یَقُولُ الْأَشْهادُ هؤُلاءِ الَّذینَ كَذَبُوا عَلى رَبِّهِمْ أَلا لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَى الظَّالِمینَ؛[هود/۱۸] اینان را به پروردگارشان عرضه خواهند داشت و شاهدان گواهى خواهند داد كه اینانند كه بر پروردگارشان دروغ مى بسته اند. هان، لعنت خدا بر ستمكاران باد.»
آیا در روز قیامت فقط به حساب انسان ها رسیدگی میشود؟
شهر سوال ـ آنچه روشن است اینکه جنیان نیز در روز قیامت، در حسابرسی با انسان مشترک هستند. چون جن ها نیز مانند انسان مخاطب دستورات دینی هستند و تکلیف الهی به دوششان است. بنابر این پاداش و عقاب برای آنها مساله ای کاملا طبیعی است:
«وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِیَعْبُدُونِ؛[ذاریات/۵۶] جن و انس را جز براى پرستش خود نیافریده ام.»
آیا گناهی که شکل ظاهری یکسانی دارد، برای همه عقوبت یکسان دارد؟
شهر سوال ـ در گناه هر چقدر خباثت بیشتری وجود داشته باشد، در عذاب شدت بیشتری خواهد بود. به عنوان مثال گناه زنا، بسیار قبیح است و عذاب سختی دارد. اما مجازات جوانی که با وجود شهوت قوی به این گناه آلوده شده، بسیار متفاوت است با مجازات پیری که شهوتش فروکش کرده و به این گناه آلوده می شود. به گونه ای که در روایات گفته شده، چنین کسی (پیر زناکار) بدون حسابرسی مستقیم به جهنم می رود.[۱]
چرا در مقابل ۷۰ سال، بهشت یا جهنم ابدی قرار گرفته است؟
شهر سوال ـ قبل از هر سخنی لازم است بدانیم مطابق متون دینی، عده محدودی برای ابد در جهنم باقی می مانند و اکثر گناهکاران بعد از مدتی (با توجه به گناهان آن اشخاص) از جهنم خارج شده و وارد مراتب نازل بهشت می شوند. هر چند اگر فقط عذاب برزخ را نیز در نظر بگیریم، هیچ عاقلی مرتکب گناه نخواهد شد. علاوه بر اینکه هیچ گناهکاری در روز اول ارتکاب گناه، نمی تواند تضمین کند که در آینده از شقی ترین افراد نخواهد شد.
آیا درست است که هر كسی جزای كار بد خود را در این دنیا می بیند؟
شهر سوال ـ دنیا محل امتحان بندگان و آخرت محل جزای اعمال است. و گذشته از این دنیا، ظرفیت جزای بسیاری از اعمال را ندارد. و به همین دلیل (عدم ظرفیت دنیا) به اضافه عدالت خدا، برایمان اثبات می شود که بعد از مرگ عالم دیگری وجود دارد تا بین خوبان و بدان جدایی برقرار شود و هر کس به جزای اعمال خویش برسد.
چرا خدا بنده خود را، در آتش می سوزاند؟
شهر سوال ـ خداوند متعال، نهایت اقدامات و لطف ها را برای جهنمی نشدن انسان ها انجام داده است. بندگان مقرب و محبوب خود را به رسالت برگزیده و به سوی انسان ها فرستاده، تا آن ها را از جهنمی شدن بر حذر بدارند. تا آنجا که در این راه، بزرگترین مصائب را متحمل شدند. اما افسوس که هر چقدر هشدار داده شد، گوش هایی شنوا نبود، و خدای تعالی این گونه از این واقعه ابراز تاسف می کند:
آیا در قیامت دریاها آتش می گیرند؟ چگونه چنین چیزی ممکن است؟
شهر سوال ـ «در کتاب قاموس اللغه نیز درباره "سجر" می نویسد: سجر= افروختن آتش. پر كردن. راغب آنرا تشدید آتش گفته. صحاح و قاموس آنرا سرخ كردن تنور و پر از آب كردن نهر و غیر آنها گفتهاند. زمخشرى آنرا پر كردن گفته سجر التّنور یعنى آن را با آتشگیره و هیزم پر كرد.خلاصه اینها، افروختن و پر كردن است و اصل آن بنا بقول مجمع انداختن در آتش است»
آیا بیمار روانی در قبال كارهایش مسئول است؟ اگر به مقدسات توهین کند، چه باید بکنیم؟
شهر سوال ـ هر کس به اندازه ای از فهم و شعور بهره مند است. و مجانین نیز از این مساله مستثنی نیستند. ولی فهم و شعور او با انسان های عادی بسیار متفاوت است. حتی اگر دقت کنید، حیوانات نیز از درجه ای از شعور بهره مند هستند و روشن ترین دلیل این مساله، امکان تربیت آن هاست. یا اینکه اگر حیوانی تشنه، احساس خطر کند، از آب خوردن فاصله می گیرد. که امکان این واکنش بدون شعور ممکن نیست.
هنگام قیامت آیا کعبه هم ویران می شود؟
شهر سوال ـ حضرت على بن الحسین علیهما السّلام فرمودند: خداوند متعال بیست و چهار هزار سال قبل از اینكه زمین كعبه را خلق كند و آن را حرم قرار دهد زمین كربلاء را آفرید و آن را حرم امن و مبارك گرداند، و هر گاه حق تعالى بخواهد كره زمین را لرزانده و حركتش دهد (كنایه از قیامت باشد) زمین كربلاء را همراه تربتش در حالى كه نورانى و شفّاف هست بالا برده و آن را در برترین باغهاى بهشت قرار داده و بهترین مسكن در آنجا مىگردانش و ساكن نمىشود در آن مگر انبیاء و مرسلین این زمین بین باغهاى بهشت مىدرخشد همان طورى كه ستاره درخشنده بین ستارگان نورفشانى مىنماید.[۱]
