مستفاد از روایات بخشیده شدن گنهکاران در تمامی شب و روز هاست. اما در برخی از شب و روز ها و بعضی از زمان ها زمینه برای استجابت دعا و طلب بخشش از خداوند متعال بیشتر است که از جمله آنها شب قدر و نیز روز عرفه است.(۱) البته به شرط آن که گنهکاران توبه حقیقی کنند و رابطه بین خود و خدا را اصلاح کنند. حقیقت توبه، پشیمانی از گناه و قصد و عزم جدی برای ترک آن است.
توبه
آیا مشکلات و مصیبت هایی که برای ما پیش می آید، به دلیل گناهانی است که مرتکب شده ایم؟
بهترين راه براي اين كه انسان بتواند تشخيص دهد كه مشكلش از ناحيه كوتاهي خودش در وظايف مادي يا معنوي هست يا امتحان الهي و ... ، اين است كه با هرگونه مشكلات و گرفتاري كه مواجه مي شود، ابتدا نامه عمل خود را بازبيني كند كه آيا وظايف خود را انجام داده يا كوتاهي كرده؟ در صورتي كه از طرف او كوتاهي صورت گرفته، براي جبران آن اقدام كند تا خداوند عنايت خود را به او بيشتر نمايد.
قصد انجام گناهی داشتم، ولی هیچ احساس عذاب وجدان، ندامت و ناراحتی از انجام آن نداشتم بلکه خوشحال هم بودم، چه باید کرد؟
یکی از اموری که در باب گناه و معصیت باید مورد دقت قرار گیرد، آنست که بدتر از گناه، عادی شدن و ریختن قبح آن است، و همین امر باعث می گردد که انسان دیگر آن عذاب وجدان را نداشته باشد.
چگونه مي توان از کسي که آبروي شخصي را برده گذشت کرد؟
بخشش واقعی از عشق حق ریشه گرفته است و انسان با بخشش به یکی از صفات الهی مجهز می‌شود و در می‌یابد که با بخشیدن چگونه می‌تواند یک گام به انسانیت نزدیک‌تر شود.
آیا توبه ظالم قبول است و خداوند او را می بخشد؟
اگر شخص ظالم توبه کند و واقعا از کرده خویش پشیمان شود، وسعی در جبران خطای خویش داشته باشد،مثلا اگر حق الناس هست، حق را برگرداند، و طرف مقابل را راضی نماید، وعده الهی است که او را ببخشد.
برای استقامت بر توبه چه کاری انجام دهیم؟
توبه واقعی در حقیقت، تغییر فکر و اندیشه است. یعنی انسان عمیقا به این باور برسد که گناه و نافرمانی خداوند، چیزی جز آلودگی و پستی به دنبال ندارد و اگر متابع نفس ماست، به این دلیل است که نفسمان هنوز تزکیه نشده و ماهیت گناه را درک نمی کند.
چگونه اراده خود را برای ترک گناه تقویت کنیم؟
حركت در مسير رضاي الهي كه در واقع منجر به اخلاص در عمل مي‌شود، تأثير بسيار زيادي در محبت الهي دارد. اخلاص مايه بركت در مسير الهي است و محبت خدا را در دل انسان مي‌پروراند.
برای ایجاد عزم و اراده بر ترک گناه، چه راهکارهای وجود دارد؟
در درجه اول بايد به اين نكته واقف باشيم كه ترك گناه و رعايت تقوي يك فرايند تدريجي و دراز مدت است، راهي است كه بايد با استقامت و تحمل فراوان طي نمود و اينگونه نيست كه بتوان يك شبه آن را پيمود و در درجه بعدي بدانيم كه راه اصلي آن تقويت مبادي اختيار؛ يعني آگاهي و آزادي در انسان است و بدون آگاهي و اراده قوي و آزاد، كنترل نهايي نفس براي انسان ممكن نيست.
چرا انسان پس از توبه و پشیمانی از گناه باز احساس سنگینی و عذاب وجدان دارد؟
عذاب وجدان علامت بسیار خوبی است. حاکی از وجود ایمان در درون قلب است. حکایت از وجدان بیدار و حضور فعال نفس لوامه است.
آیا توبه پیامبران و امامان واقعی بوده؟ توبه با عصمت چگونه قابل جمع است ؟
شهر سوال ـ پیامبر(ص) و امام (ع) تنها براى تعلیم و یاددادن به دیگران توبه نمى کردند، بلکه واقعاً با توبه، به دنبال بازگشت به خدا بودند، اما نه بازگشت از گناه؛ بلکه آن بزرگواران چون توجه به امور مادى را (که لازمه ضرورى زندگى مادى است) دور از شأن بندگى و مقام عصمت خود و گناه تلقى مى کردند، از این امور اجتناب ناپذیر توبه مى کردند.
