انسان شناسی

چگونه انسان را مختار بدانیم در حالی می گوییم همه چیز در لوح محفوظ ثبت شده است؟

شهر سوال ـ البته مساله علیرغم صعوبت، دارای سادگی بسیار نیز هست. و به قولی می توان به آن سهل ممتنع گفت. چون حتی کودک دو ساله نیز متوجه اختیار خود می شود. به همین دلیل وقتی وقتی دستش به کاسه داغی می خورد، فورا آن را کنار می کشد. کسانی نیز که قائل به جبر می شوند، در عمق جانشان آن را باور ندارند. به همین دلیل هرگز در وسط خیابان و با دیدن ماشین، دچار حیرت نمی شوند که آیا می تواند از سر راه خودروی کنار بروند یا نه!

چرا اول آدم سپس حوا آفریده شد؟

حضرت آدم

شهر سوال ـ بر خلاف بعضی از ادیان و مذاهب، اسلام در بحث خلقت زن و مرد، یکی را بر دیگری برتری نداده است. تا مثلا حوا از دنده آدم خلق شده باشد یا او از مایه ای پست تر به وجود آمده باشد. قرآن كریم با كمال صراحت در آیات متعددی می‏فرماید كه زنان و مردان از یک جنس و یک سرشت آفریده شده اند، و هر دو از یك گوهرند و برای یكدیگر آفریده شده‏‌اند:

منظور از "روح خدا" که در انسان دمیده شده چیست؟

روح

شهر سوال ـ همانطور كه در صفات الهی اثبات می شود داشتن جسم و یا هرگونه تركیب دیگر برای خداوند متعال محال است. چرا كه برای موجودی مجرد و بی نیاز مطلق، نوعی نقص به حساب می آید. اما اینكه آیه كریمه روح دمیده شده را به خدای متعال نسبت می دهد فقط برای تكریم و عظمت روح انسانی است كه به اصطلاح ادبیات عرب آن را اضافه تشریفی می خوانند چنانكه در «بیت الله » نمی گوئیم خدای متعال كه زمان و مكان برایش بی معناست خانه ای دارد و آن كعبه است و یا ماه مبارك رمضان كه «ماه خدا» خوانده می شود. همه از این نوع هستند كه برای تكریم و عظمت به خداوند نسبت داده شده اند.[۱]

از خلقت انسان چقدر می گذرد؟ آیا در قرآن هم به آن اشاره شده؟

خلقت انسان

شهر سوال ـ «أَ فَعَیینا بِالْخَلْقِ الْأَوَّلِ بَلْ هُمْ فی‏ لَبْسٍ مِنْ خَلْقٍ جَدیدٍ؛[قاف/۱۵] آیا ما از آفرینش نخستین عاجز ماندیم (كه قادر بر آفرینش رستاخیز نباشیم)؟! ولى آنها (با این همه دلایل روشن) باز در آفرینش جدید تردید دارند.»

آیا انسان های امروز، همه فرزندان آدم و حوا هستند؟

سوال

شهر سوال ـ از ظاهر آیات قرآن و روایات بر می آید كه، آدم و حوا علیهما السلام اولین انسان ها از نسل موجود بشر روی زمین بوده و نسل کنونی بشر به آن ها می رسد، و آیات متعددی از قرآن به این امر اشاره کرده است.

چگونه انسان مختار است با اینکه خلقتش بدون رضایتش بوده؟

جبر و اختیار

شهر سوال ـ در مساله جبر و اختیار، سوال درباره افعالی است که انسان آن ها را با انتخاب خود انجام می دهد. و الا روشن است که انسان در بعضی از مسائل هیچ گونه اختیاری ندارد. همه می دانیم که ما در انتخاب پدر و مادر خود، محل تولد و نظیر آن هیچ اختیاری نداشته ایم! می دانیم که مریضی و مرگ و فقر و ... از حوزه تصمیم گیری ما خارج است. چون اکثر عوامل اثر گذار در آن، ربطی به ما ندارد و ما نمی توانیم آن عوامل را کنترل کنیم. و اتفاقا همین ضعف ها و ناتوانی های ما، آیت و نشانه ای بر بنده بودن ما، و وجود خالقی قادر است.

چگون می توان بشر را از رنج ها خلاص کرد؟

رنج انسان

شهر سوال ـ قبل از هر چیز باید به تفکیک مساله بپردازیم. منظور از رنج، چه نوع رنجی است؟ رنجی که در زندگی مادی با آن مواجه هستیم، یا رنج در زندگی معنوی مد نظر است؟

هدف از خلقت انسان چیست؟ آیا فقط عبادت خداوند است؟

آیا فقط عبادت خداوند است؟

شهر سوال ـ برای این كه جواب سؤال اول مشخص شود به خودمان رجوع می كنیم. ما انسان ها قوّه خیال و تعقل داریم؛ قوّه شنوایی و بینایی داریم، حتی كمال جویی و آگاهی جویی داریم؛ و ... اینها كمالات ذاتی ماست اگر این قوا نباشند موجودی بنام انسان نیز نخواهد بود. اگر كسی از ما بپرسد كه شما چرا می بینید یا می شنوید؟ چه جوابی می دهیم؟

انسان موجودی مختار است یا مجبور؟

انسان

شهر سوال ـ دانشمندان الهی با راهنمایی از عقل وكمك گرفتن از روایات امامان معصوم"ع" معتقدند: انسان نه مجبور است كه فقط ابزار كار باشد وهیچ اختیاری ازخود نداشته باشد ونه مستقل كه خداوند او را به حال خود رها كرده باشد.[۱]

چرا انسان اشرف مخلوقات هست؟

شهر سوال ـ شاید لازم باشد، قبل از هر چیز معنای صحیح اشرف مخلوقات بودن انسان، را درک کنیم. قطعا منظور از این جمله این نیست که تک تک انسان ها، اشرف مخلوقات هستند. بلکه از نظر دینی، بعضی از انسان ها، بدترین جنبده معرفی شده اند: