شهر سوال ـ همین مطلب در حدیثی از امام حسین (ع) بیان شده که بسیار مشهور نیز می باشد: «إِنَّ النَّاسَ عَبِیدُ الدُّنْیَا وَ الدِّینُ لَعْقٌ عَلَى أَلْسِنَتِهِمْ یَحُوطُونَهُ مَا دَرَّتْ مَعَایِشُهُمْ فَإِذَا مُحِّصُوا بِالْبَلَاءِ قَلَّ الدَّیَّانُونَ؛[۱] راستى مردم همه دنیاپرستند و دین بر سر زبان آنها است و تا براى آنها وسیله زندگیست میچرخانندش و وقتى ببلا آزموده شدند دیندار كم است.»
حکومت اسلامی و ولایت فقیه
با توجه به مشکلاتی که در حکومت سبب نارضایتی مردم می شود، بهتر نیست حکومت غیر دینی تشکیل بشود تا مردم از دین زده نشوند؟
شهر سوال ـ شاید هم این سخن نظیر عمل کسانی است که شهید مطهری این گونه توصیفشان می کند: «قرآن را هم به سبك محترمانه اى بوسید و گذاشت لب طاقچه. نگفت ما قرآن را قبول نداریم، گفت قرآن را قبول داریم، قرآن كتاب خداست، اما قرآن كه براى ما نیست، قرآن براى ائمه است. فقط ائمه مى توانند بفهمند كه قرآن چه مى گوید، ما كه حق نداریم در قرآن تعقل و تدبر كنیم.»[۱]
چگونه می توان میزان مقبولیت ولی فقیه را سنجید؟
شهر سوال ـ قبل از هر چیز باید دقت کرد که مشروعیت در مدل حکومتی شیعه، تنها به اذن الهی وابسته است. امیرالمومنین علی(ع) ولایت بر همه مردم دارند، اگر چه مردم به ایشان مراجعه نکنند و ایشان را حاکم ظاهری جامعه نکنند.
آیا ولایت فقیه همیشه حاکم جامعه است؟
شهر سوال ـ ولی فقیه همیشه در ظاهر حاکم جامعه نیست. ولی شئون ولایت فقیه، شئون حکومتی است. یعنی ممکن است ولی فقیه، بدون اینکه حاکم جامعه باشد (در ظاهر) موفق به انجام بعضی از وظایف حکومتی خود بشود.
اگر ولایت حکم انتصابی خداست، چگونه نظر خبرگان ولی فقیه را تعیین می کند؟
شهر سوال ـ در نصب خاص خداوند شخص مشخصی را تعیین کرده است. مثل تعیین پیامبر و امامان (صلوات الله علیهم اجمعین) در این جا تنها کشف صاحب ولایت از جانب خدا موضوعیت دارد.
آیا لزوم اطاعت از ولی فقیه یک مساله شرعی است و نیاز به اجازه مرجع تقلید دارد؟
شهر سوال ـ مساله ولایت فقیه یک جهت مهم کلامی و اعتقادی دارد. که آن را از مسائل فقهی متمایز می کند. ولایت فقیه ادامه و جریان یافتن اصل امامت است. و پذیرش امامت بدون پذیرش ولایت فقیه (عملی و یا تئوری) ابتر کردن آن است. همانگونه که پذیرفتن رسالت بدون پذیرفتن امامت در واقع نپذیرفتن رسالت است.
تفاوت دستورات ولی فقیه با دستور یک مرجع تقلید در چیست؟
شهر سوال ـ آیتالله جوادی آملی در بخش پاسخ به پرسشهای كتاب "ولایت فقیه؛ ولایت فقاهت و عدالت " در پاسخ به این پرسش كه: "آیا بر فقیهان واجب است كه از ولی فقیه تبعیت كنند؟ آیا حق مخالفت و نقض حكم والی را دارند؟ " مینویسد: فقیه جامع الشرایط، سه كار رسمی دارد؛ یك كارش "افتاء " است كه پس از دادن فتوا، عمل به آن فتوا، بر خودش و بر مقلدانش واجب است، ولی نسبت به فقیهان دیگر اعتباری ندارد؛ زیرا مجتهد حق ندارد از مجتهد دیگر تقلید كند.
منظور از اینکه ولایت فقیه، ولایت فقه است ، چیست؟
شهر سوال ـ پس قانون دینی معیار اساسی است. و در جامعه نیز،مسئولان اداره جامعه، مجریان همان قانونی هستند که در دین تعیین شده است. دستورات آنها لازم و اطاعت از آنها واجب است، چون دستور آن ها، همان دستور الهی است. دستوراتی که به صورت کلی با بیان ضابطه ها در دین آمده و حاکم جامعه اسلامی، با توجه به جزئیات پیش آمده، حکم خاص برای مصداق خارجی را بیان می کند.
خیلی خلاصه بفرمایید معنای ولایت فقیه چیست و اصل مساله در آن چه می باشد؟
شهر سوال ـ حتما بحث های مفصلی راجع به معنای ولایت شنیده یا مطالعه كرده ايد که در این جا به خاطر رعایت اختصار تنها آن را یادآوری می كنيم:
آیا دین از سیاست جداست؟
شهر سوال ـ قبل از هر گام در بررسی این سوال، باید منظور از دین روشن شود. چون بین دین های حاضر در صحنه اجتماع، تفاوت های بنیادین و اساسی ای وجود دارد. و با توجه به این تفاوت های فراوان و محیط پرسش، می توانیم مساله را محدود به اسلام نموده و سپس آن را بررسی کنیم. در واقع به این سوال جواب دهیم که آیا اسلام از سیاست جدا است؟