بر اساس پاره اي از روايات زمينه كسب كمال براي اين افراد بعد از مرگ فراهم مي گردد؛ يعني به دليل انكه اين افراد به نوعي مستثنا از ضابطه عادي هدف و غايت حيات بشري به حساب مي آيند و در عين حال بر اسا س ضابطه و ساختار عالم چاره اي جز خلقت و مرگ آن ها نبود، اين امر در سراي ديگر به گونه اي جبران مي شود.
معاد شناسی
انسان هایی که هرگز اسم و رسم اسلام به گوش آنها نرسیده است، بعد از مرگ چه عاقبتی خواهند داشت؟

کسانی که به حسب واقع ضعیف و عاجزند از مردان ، زنان و کودکان که استطاعت و توانایی برچاره سازی ندارند و راهی که از محل کفر فرار و به محل ایمان قرار گیرند، نمی شناسند پس آن گروه بیچارگان، امید است که خدای تعالی عفو فرماید از ایشان و خداوند عفو کننده و آمرزنده گناهان است.
آيا در بهشت يا جهنم مردگان همدیگر را می شناسند؟

دوستان و آشنايان در قيامت (در عالم برزخ و صحراي محشر و بهشت و جهنم) اگر بخواهند ميتوانند يكديگر را ببينند و بشناسند، چيزي كه هست اين كه حال و هواي صحراي محشر و حوادث قيامت چنان هولناك است، كه اين فرصت و اجازه را به انسان نميدهد تا به فكر ديگران باشد.
آیا برای زنان هم در بهشت حورالعین وجود دارد؟

فرد بهشتی هر چه طلب کند، برایش برآورده می شود و در بهشت احساس محرومیت نسبت به امری وجود ندارد. اما درباره مساله همسر بهشتی برای زنان باید گفت که: در قرآن مجید این بشارت داده شده است كه مؤمنان در صورتى كه همسران و فرزندانشان نیز مؤمن باشند در كنار یكدیگر خواهند بود. بنابراین برقرار بودن زناشویی مختص مردان نیست و حکم همسری برای زنان نیز صدق می کند.
آیا مومنین در عالم برزخ با یکدیگر دیدار دارند؟

گرچه جزئیات این گونه امور به طور دقیق و کامل برای کسی به خوبی روشن نیست، ولی در برخی روایات آمده که مؤمنان در عالم برزخ همدیگر را دیدار میکنند و ملاقاتهای با هم دارند و در یک جا جمع هستند.
آیا حیوانات هم روز قیامت محشور می شوند؟

ظاهر آیه از این جهت که در سیاق آیات توصیف کننده قیامت قرار دارد بیانگر این است که حیوانات وحشی هم در روز قیامت مانند انسانها محشور خواهند شد اما این که پس از محشور شدن چه وضعی خواهند داشت و سرانجام کارشان چه خواهد شد در کلام خدای تعالی و روایات معتبر چیزی نیامده است.
آیا مومنین می توانند یکدیگر را در عالم برزخ ملاقات کنند؟

روشن است که اگر تمایل ملاقات و همراهی با عزیزان و بستگان در آن دنیا وجود داشته باشد و آنان نیز همه اهل بهشت باشند ، این نعمت و بهره مندی از مومنین دریغ نمی گردد . هرچند هر فرد در صورت تمایل می تواند در بهشت بیکران خود تنها یا با خادمان و حوریان و همنشینان دیگری که می پسندد ، غیر از خانواده دنیایی اش همراه باشد .
آیا درست است که همه شیعیان به بهشت می روند؟

به هیچ وجه نمی توان پذیرفت که به صرف ادعای همراهی با اهل بیت بدون این که سیره آنها در عرصه زندگی سایه افکن شود، برای نجات از جهنم کافی باشد. آری اگر افرادی عشق به اهل بیت داشته و از صمیم دل به آنان معتقد باشند اما در پیمودن راه ائمه کاستی هایی داشته باشند، با توجه به روایات فراوان بالاخره به بهشت می روند. مشروط بر این که کاستی ها به گونه ای نباشد که همه تار و پود عشق و محبت را بسوزاند و خاکستر کند. به گونه ای که دیگر احساسی نسبت به اهل بیت در دل او باقی نماند.
وضعیت مومن و کافر در حال احتضار چگونه است؟

هنگام احتضار چشم برزخی انسان بینا شده و صورت ملکوتی عقاید و اعمال و رفتار خود را مشاهده کرده و بهشت یا دوزخ برزخی را که برای خود تدارک دیده است، می بیند. مؤمن چون نیکوکار بوده و به عقاید برحق و اخلاق صالح خود را آراسته، در لحظات مرگ چشم برزخیاش باز شده و نعمت های آخرتی برای خود را دیده و اولیا و محبوبهایش یعنی رسول خدا و امامان علیهم السلام را می بیند و با دیدن آنها شاد و خرم از دنیا می رود.
دیدار مومنین در عالم برزخ چگونه است؟

در برخی روایات تصریح شده که مومنان در بهشت برزخی همدیگر را ملاقات میکنند و با هم همنشینی دارند ؛ در نتیجه خانواده و آشنایان هم در صورت همسانی در درجات برزخی می توانند درکنار هم باشند و با هم زندگی موقتی برزخی را تجربه کنند.