شهر سوال ـ به هر تقدیر، با توجه به غایت آفرینش انسان و لزوم ((اختیار)) براى نیل به این غایت، انسان موجودى مختار آفریده شده است و براساس اصل عمومى علیت، پاره اى ازاعمال اختیارى او (که از سوء اختیارش ناشی مى شود) منشا بروز بلایا و مصیبتهایى مى گردد، اما مجموعه این امر، به ویژه با نظر به برخى فواید و آثار مثبت بلایاى مزبور، از چارچوب حکمت الهى خارج نیست. با توجه به اصول یاد شده، اینک به برخى فواید و نتایج مثبت شرور در حیات انسان نظر می کنیم که، با حکمت خداوند ناسازگار نیست و در هر مورد، نمونه اى نیز از آیات قرآن خواهیم آورد. پیش از آن، تذکر دو نکته سودمند است :
کلام و عقاید
مضمون حدیثی كه بهشتیان هم اكنون در بهشت اند و جهنمیان نیز هم اكنون در جهنم هستند ، چیست؟
شهر سوال ـ رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله پس از اداء نماز صبح جوانى را از انصار در مسجد مشاهده نمود كه از بیخوابى سرش بىاختیار پائین مىآید چهره زرد و بدن لاغر و ضعیف او از شب زنده دارى حكایت میكرد و چشمانش در كاسه سرش فرو رفته و گود شده. حضرت فرمود: فلانى حالت چگونه است؟ عرض كرد (بحمد اللَّه) داراى حالت یقینم.
حقيقت عصمت چيست؟
شهر سوال ـ براى روشن شدن مطلب، يادآور مى شويم كه : عصمت به صورت مطلق و گسترده، مربوط به گروه معدودى به نام انبيا و امامان است. ولى «عصمت نسبى» يعنى مصونيت در برابر برخى از گناهان، اختصاص به آن گروه نداردو بسيارى از انسانهاى شريف را نيز در بر مى گيرد، اين گروه از انسانها هر چند نسبت به تمام گناهان مصونيت ندارند ولى بدون شك نسبت به برخى از آنها داراى مصونيت بوده، نه تنها انجام نمى دهند، بلكه به فكر انجام آن نيز نمى باشند.
علل عقب ماندگى كشورهاى اسلامى و علل پیشرفت غرب در چیست؟
شهر سوال ـ باید میان دو موضوع، تفكیك قائل شویم یكى دین اصیل و ناب و خالص كه از طرف خداوند به عنوان برنامهاى كامل براى زندگى بشر آمده است و دیگرى، عقایدى موهوم و خرافات كه ساخته دست بشر بوده و به عنوان دین معرفى گردیده است (همانند عقاید موهوم ارباب كلیسا درباره خداوند و تعالیم آنها دربارة علم و نحوه زندگى مردم اروپا در قرون وسطا) چون ما نیز معتقد نیستیم هر دینی حق است و سبب سعادت بشر می شود.
معنا و مفهوم تناسخ
شهر سوال ـ در آنجا كه حكمى در شريعت به وسيله حكم ديگر برطرف شود، لفظ «نسخ» به كار مى برند،و هر دو ويژگى به روشنى در آن موجود است، ولى آنجا كه اين لفظ در مسايل كلامى مانند «تناسخ» به كار مى رود تنها به ويژگى اول اكتفا مى شود، ويژگى دوم مورد نظر قرار نمى گيرد. مثلاً خواهيم گفت: «تناسخ» اين است كه روحى از بدنى به بدن ديگر منتقل شود، در اين جا تحول و انتقال هست ولى حالت تعاقب، كه يكى پشت سر ديگرى درآيد،وجود ندارد.
آيا ملائک داراي اراده و اختیار هستند؟
شهر سوال ـ از نظر حکما و عرفای اسلامی همه ی موجودات عالم، دارای حیات، شعور، اراده و اختیارند. اساساً اراده و اختیار خود از امور مجرّد(غیر مادّی) بوده که سنخ وجود ملائک است. و اگر موجودات مادّی نظیر انسان و حیوان به وضوح دارای این صفاتند به خاطر داشتن نفس قوی غیر مادّی (مجرد) است.
کسی که ولایت فقیه را قبول نداشته باشد آیا دینش ناقص است؟
شهر سوال ـ این گونه مخالفت به طور حتمى حرام و جرم است. البته مخالفت عملى نیز اقسام و مراتبى دارد كه حكم هر یك، جداگانه قابل بررسى است. روشن است كه مخالفت عملى، مستلزم هرج و مرج است در حالى كه مسائل اجتماعى و حكومتى، نیازمند وحدت رویه است و هیچ قانون و نظام سیاسى- اعم از اسلام و غیر اسلام آشوب، قانونگریزى و دلخواه گزینى را برنمىتابد.
در مورد جن ها اطلاعاتی میخواستم؟
شهر سوال ـ می توانند فی الجمله بر امور انسانها تأثیر بگذارند و می توانند به انسان آسیب های مالی یا جانی وارد کنند کما اینکه انسانها نیز فی الجمله می توانند به آنها ضرر وارد کنند.
چگونه انبیاء از سهو و نسیان معصوم هستند؟
شهر سوال ـ عصمت مراتب مختلفی دارد. مثل عصمت در تلقی وحی، عصمت در بیان وحی به مردم، عصمت از گناه و ... و پذیرفتن و فهم عصمت برایمان آسان است. چون ما نیز در بعضی از مسائل معصوم هستیم.
چه ایرادی دارد اگر باور کنیم خداوند وجود دارد. انسان وجود دارد اما مرگ پایان زندگی و تمام شدن هستی است.
شهر سوال ـ و از نظر دینی نیز ایراد این سخن بسیار بزرگ است، کسی که تنها قسمتی از حق را می پذیرد، و به قسمت دیگر آن کفر می ورزد، سرنوشتش از منظر قرآنی این گونه توصیف شده است:
