شهر سوال ـ
متفرقه روزه
ماه رمضان، ماه خوش اخلاقی
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در خطبه خود در استقبال از ماه رمضان فرمودند: « وَ مَن حَسَّنَ مِنکُم فی هذا الشَّهرِ خُلُقَهُ کانَ لَهُ جَوازاً عَلی الصِّراطِ یومَ تَزِلُّ فِیه الأَقدامُ؛[۱] هر کس از شما در این ماه، اخلاق خود را نیکو گرداند، خداوند متعال برای او جواز عبور از پل صراط را - آن روز که گامها میلغزد – صادر میکند.»
اگر پرداخت فطریه، بعد یا قبل از عید فطر باشد اشکال دارد؟
مراجع عظام تقلید؛ زمان وجوب زکات فطره را از غروب شب عید فطر دانسته و تأخیر پرداخت آن را به بعد از نماز عید جایز نمی دانند، اما اگر کسی نماز عید را نخواند، باید فطریه را تا ظهر عید پرداخت نماید. ولی اگر دسترسى به فقیر ندارد مىتواند مقدارى از مال خود را به نیّت فطره جدا کرده و براى مستحقى که در نظر دارد یا براى هر مستحقّی کنار بگذارد و باید هر وقت که آن را مىدهد نیّت فطره نماید. اما اگر موقعى که دادن زکات فطره واجب است، فطره را ندهد و کنار هم نگذارد، احتیاط واجب آن است که بعداً بدون این که نیّت ادا و قضا کند (به قصد قربت) فطره را بدهد.
آیا در شب عید فطر، فطریه مهمان، به عهده صاحبخانه است؟
مراجع محترم تقلید میگویند، در شب عید فطر، شخصی که نانخور صاحبخانه است، فطریهاش بر عهده صاحبخانه میباشد. اما دربارهی اینکه نانخور به چه کسی گفته میشود بین فقها اختلاف نظر است. اکثر فقها میگویند شخص میهمان با یک شب، نانخور، محسوب نمیشود، اما برخی از مراجع میهمان در یک شب را هم نانخور شمرده و چنانچه قبل از غروب، وارد منزل صاحبخانه شده باشد، زکات فطره وی را بر عهده صاحبخانه میدانند.
آیا میتوان در پرداخت فطریه، میانگین قیمت دو جنس را پرداخت نمود؟
کسى که فطریه چند نفر را میدهد، لازم نیست همه را از یک جنس بدهد، پس اگر مثلاً فطریه بعضى را گندم و فطریه بعض دیگر را از برنج بدهد [یا قیمت آنرا بپردازد]، کافى است.
آیا ملاک در پرداخت فطریه، قوت غالب در سال است یا ماه رمضان؟ و آیا قوت غالب شخص مراد است یا قوت غالب منطقه و شهر؟
در زکات فطره اگر از گندم، جو، خرما، برنج و مانند اینها داده شود، کفایت مىکند و منحصر به قوت غالب فرد نیست. و خوراک شخصی خود انسان ملاک نیست بلکه خوراک معمولی اهل شهر و یا محل ملاک است؛ بنابراین، کسی که همیشه برنج میخورد میتواند زکات فطره را از گندم بدهد. و همچنین ملاک کل سال است نه فقط ماه رمضان.
فطریه سربازان و افرادی که در مؤسسات مختلف؛ غذای رایگان دریافت میکنند را چه کسی باید بپردازد؟
گرچه مخارج افرادی مانند سربازها به عهده مراکزی است که در آن خدمت میکنند، ولی پرداخت زکات فطره بر عهده خودشان است و در صورتی که در آمدی برای پرداخت فطریه ندارند، از آنان ساقط میشود.