شهر سوال ـ خدا برای رسانیدن پیام خویش، پیامبرانی را از بین مردم برگزیده است و در هر زمان این شخص برگزیده دارای بالاترین فضائل اخلاقی است و بین مردم زمان خویش عالمترین و با کمالترین و شایسته ترین انسان برای رساندن پیام الهی و به دست گرفتن این مسئولیت بزرگ میباشد. وی بین مردم به تقوا و علم معروف میباشد و شایستگی لازم را برای دریافت وحی و به دوش گرفتن بار مسئولیت الهی دارد. طبق نص صریح قرآن بین پیامبر و مردم هیچ تفاوتی از جهت انسان بودن نیست.
نبوت عامه
چرا همه ی پیامبران در خاور میانه ظهور کرده اند؟
شهر سوال ـ ما از سرگذشت بسیاری از پیامبران خبر نداریم، پس هرگز نمی توانیم به طور قاطع بگوییم که تمام پیامبران در فلان منطقه بوده اند: «وَ رُسُلاً قَدْ قَصَصْناهُمْ عَلَیْكَ مِنْ قَبْلُ وَ رُسُلاً لَمْ نَقْصُصْهُمْ عَلَیْكَ؛[نساء/۱۶۴] و پیامبرانى كه سرگذشت آنها را پیش از این، براى تو باز گفتهایم و پیامبرانى كه سرگذشت آنها را بیان نكردهایم.»
منظور از قرائنی که می تواند اثبات کننده پیامبری کسی باشد، چیست؟
شهر سوال ـ وضع پیروان وی یعنی وضع روحی و فكری و اخلاقی طبقه‌ای كه صادقانه (ونه از سر ریا و طمع و ...) دور مدعی نبوت را می‌گیرند روشنگر وضع پیشوای خود میباشد. هر گاه بیش از همه، نزدیكان و بستگان شخصی كه كاملا از وضع داخلی او آگاهند به وی ایمان آوردند و یا طبقه‌ای كه به وی می‌گروند گروهی باشند كه در خرد و دقت و پاكی در میان مردم نمونه باشند، در این صورت انسان به صدق دعوت مدعی اطمینان پیدا می‌كند.
چرا در بعضی آیات قرآن، گناهانی را به انبیاء نسبت می دهند، با اینکه آن ها را معصوم می دانیم؟
شهر سوال ـ ابو الصّلت هروى گوید: آنگاه كه مأمون علماى فرق مختلف اسلامى و نیز علماى یهود، نصارى، مجوس، صابئین و سایر اهل علم و كلام را نزد حضرترضا علیه السّلام گرد آورد، و هر كس از جاى برخاسته و سخنى گفت جواب قاطع گرفت و ساكت ماند كه گوئى سنگ در دهانش گذاردهاند، (در آخر كار) علىّ بن- محمّد بن جهم برخاست و گفت: یا ابن رسول اللَّه! آیا شما قائل به عصمت انبیاء هستید؟.
حقيقت عصمت چيست؟
شهر سوال ـ براى روشن شدن مطلب، يادآور مى شويم كه : عصمت به صورت مطلق و گسترده، مربوط به گروه معدودى به نام انبيا و امامان است. ولى «عصمت نسبى» يعنى مصونيت در برابر برخى از گناهان، اختصاص به آن گروه نداردو بسيارى از انسانهاى شريف را نيز در بر مى گيرد، اين گروه از انسانها هر چند نسبت به تمام گناهان مصونيت ندارند ولى بدون شك نسبت به برخى از آنها داراى مصونيت بوده، نه تنها انجام نمى دهند، بلكه به فكر انجام آن نيز نمى باشند.
چگونه انبیاء از سهو و نسیان معصوم هستند؟
شهر سوال ـ عصمت مراتب مختلفی دارد. مثل عصمت در تلقی وحی، عصمت در بیان وحی به مردم، عصمت از گناه و ... و پذیرفتن و فهم عصمت برایمان آسان است. چون ما نیز در بعضی از مسائل معصوم هستیم.
دلایل عقلی عصمت چيست؟
شهر سوال ـ یکی از شئون نبی یا امام امر و نهی عمومی است. حال اگر آنها معصوم نباشند ممکن است نهی یا امری ضدّ دین بیان کنند. در این صورت به حکم خدا بر همه ی مردم واجب است که از امر و نهی باطل او اطاعت نکنند در حالی که خدا اطاعت اولوالامر را به صورت مطلق واجب نموده است. پس لازمه معصوم نبودن امام اجتماع نقیضین در چنین موردی است.
حضرت آدم مگر معصوم نبود، پس چرا گناه كرد و از بهشت رانده شد؟
شهر سوال ـ باید بدانیم بهشتی كه حضرت آدم (ع) از درخت ممنوعه خورد، بهشت برزخی بود نه بهشت دنیوی، در بهشتی كه آدم(ع) حضور داشت تكلیف نبود فلذا امر و نهی در این بهشت تكلیف آور نیست، امر و نهی به دو نوع تقسیم می شود: مولوی و ارشادی. امر مولوی الزام آور است فلذا اطاعت از آن واجب و سرپیچی از آن معصیت است، اما امر ارشادی الزام آور نیست. مثل اینكه كسی به دوستش بگوید: از این مسیر به خانه نرو! چنین امری الزام آور نیست می تواند اطاعت كند و می تواند اطاعت نكند. ( اما اعتناء نکردن به این توصیه ممکن است تبعاتی داشته باشد.)
توضیح اجمالی در مورد عصمت مي‌خواستم؟
شهر سوال ـ امام باقر علیهم السلام فرمود پدرم علیه السّلام مىفرمود: هر گاه زناكار مشغول عمل شود روح ایمان از او مفارقت كند، گوید: پرسیدم: آیا از ایمان اندكى در قلب او می‌ماند یا اینكه جملگى از او كناره مىجوید؟ فرمود: نه بلكه علاقهاش باقى است چون برخیزد- یا توبه كند- باز خواهد گشت.
معنای عصمت چیست؟
شهر سوال ـ معنای اصطلاحی عصمت نیرویی است كه انسان را از وقوع در خطا و از ارتكاب گناه باز میدارد، این نیرو درونی است نه بیرونی و باعث میشود كه انسان خطا و اشتباه و گناه نكند. به عبارت دیگر عصمت ملكهای است نفسانی كه انسان را از اینكه در خطاء واقع شود و مرتكب گناه گردد، باز میدارد. بنابراین عصمت مستند به اختیار آدمی است اما توفیق الهی هم میخواهد. یعنی معصوم به عصمت الهی (ریسمان الهی) معصوم است و اختیار او علت تامه ملكه عصمت نیست.
