تفسیرهای متفاوت قرآن بین مفسران عرب زبان وفارسی زبان

پرسش :

دلیل تفسیرهای متفاوت قرآن بین مفسران عرب زبان و فارسی زبان شیعه و سنی چیه؟

به کدوم تفسیر میشه اعتماد کرد؟ اصلا این تفسیرها قابل اعتماد هستند؟

پاسخ :

یکی از دلایل مختلف بودن نظرات مفسران می تواند با توجه به اختلاف در روش ها و گرایش های مختلف آنها باشد.

روش تفسیر قرآن به قرآن، روش تفسیر قرآن به سنت(روایات)، روش تفسیر علمى (تفسیر با استخدام علوم تجربى در فهم قرآن)، روش تفسیر اشارى (عرفانى، صوفى، باطنى، رمزى، شهودى)، روش تفسیر عقلى و اجتهادى، و روش تفسیر به رأى (روش ممنوع در تفسیر قرآن)، از جمله روش های تفسیری هستند که موجب تفاوت در تفسیر می شوند.

هم چنین گرایش ‌هاى تفسیر قرآن بر اساس باورها، افکار، جهت ‌گیرى‌ ها، سبک پردازش، تخصّص علمى و سلیقه ‌هاى مفسران قرآن نیز از عوامل اختلاف در تفسیر است.

از طرفی اختلاف در معانی واژگان قرآن، اختلاف در قرائت ها، اختلاف در شأن نزول ها و... نیز از مواردی است که در اختلاف نظر مفسران تاثیرگذار است.

قطعا در بین تفاسیر، آن تفسیری که جامع باشد (یعنی به غیر از تفسیر برأی، از سایر روش های تفسیری که در ابتدا عرض کردم استفاده کرده باشد) تفسیر کامل تری است.

انتخاب بهترین تفسیر علاوه بر توجه به مطالب فوق، بایستی متناسب با سطح دانش و نیاز مطالعاتی فرد باشد. به ترتیب می توان برخی از تفاسیر را از ساده به سخت چنین معرفی کرد:

۱. «تفسیر جوان» از محمد بیستونی؛ نویسنده تلاش کرده تفسیری از قرآن متناسب با سن جوانان و نوجوانان، ارائه نماید.

۲. «تفسیر نور» از حجت الاسلام قرائتی که علاوه بر بیانی آسان و روان، مطالب را بیشتر در قالب نکات تفسیری و شمارش شده بیان کرده است که بسیار سودمند است.

۳. «تفسیر آسان» از نجفی خمینی، علاوه بر این که منتخبی از سایر تفاسیر است، سعی شده مطالب را به صورت ساده و روان برای عموم مردم بیان کند.

۴. «تفسیر قرآن مهر» از رضایی اصفهانی، که سعی شده در عین استفاده از تفاسیر مطرح، مطالب مهم را بیاورد و از تطویل و طولانی نویسی پرهیز شود.

۵. «تفسیر نمونه» از آیت الله مکارم شیرازی که نسبت به تفاسیر قبلی، تفصیل و توضیح بیشتری دارد و مطالب مختلفی را بیان می کند، ولی سعی شده تفسیری اجتماعی و قابل استفاده برای عموم مردم ارائه دهد.

۶. «تفسیر المیزان» از علامه طباطبایی، نسبت به تفاسیر بالا، علمی تر و تخصصی تر است و برای فهم عمومی، کمی سخت و سنگین است؛ لذا کسی که بخواهد بعد از تفاسیر بالا از تفسیری تخصصی تر و علمی تری استفاده کند، این تفسیر بسیار خوب است.

نکته آخر:

 تفاسیر قرآن که بر اساس اسلوب تفسیری ارائه می شوند و برداشت و تفسیرهای آن ها هماهنگ با سایر آیات و معارف دینی است و مستند و به پشتوانه روایات تفسیری معصومین می باشد و سایر اسلوب تفسیری در آن رعایت شده است، معتبر هستند.