آیا دین زردتشت، اولین دین مروج خدای مطلق است و باقی ادیان از آن کپی شده اند؟

در پاسخ به این سوال چند نکته قابل ذکر است:

۱- آیا خدایی که در اینجا مطرح شده و ادعا شده، زردتشت برای اولین بار او را مطرح کرده است، خدایی حقیقی بوده و دلایل بر وجود او دلالت می کنند؟ اگر جواب منفی باشد، ما دلایل را اصیل گرفته ایم و آن خدا را غیر واقعی می دانیم و اگر جواب مثبت باشد، همچنان دلایل اصیل بوده اند و آن ها ملاک تعیین راه زندگی ما شده اند. به هر حال آنچه مهمتر از تاریخچه خداپرستی است، حقیقت است که باید مبنا و معیار زندگی ما قرار بگیرد.

۲- خدایی که در دین اسلام و سایر ادیان ابراهیمی مطرح است، هرگز بندگان را به حال خود رها نمی کند و با ارسال راهنمایانی برای بشر، وحی را در اختیار آنها قرار می دهد. و هر زمان که در وحی فرستاده شده، دستبرد و تحریفی صورت بگیرد، پیامبری جدید ارسال می کند تا غرض خلقت انسان معطل نماند. از این رو نظریه کپی برداری ادیان از یک دین، در جایی مطرح می شود که واقعیت خارجی در ارسال رسولان و وحی جدید، معقولیت بیشتری دارد و دلایل آن را تائید می کند در حالی که اختلافات موجود  بین ادیان، نظریه کپی برداری را تکذیب می کند.

۳- در حالی که هیچ دلیلی برای کپی برداری اسلام (یا سایر ادیان ابراهیمی) از دین زردتشت ارائه نشده (و حتی چنین دلایلی وجود ندارد) دلایلی وجود دارد که هر گونه نظریه پردازی این گونه را تکذیب می کند. اسلام در جایی حرکت خود را شروع کرد، که هیچ اثر تمدنی وجود نداشت. پیامبر اسلام (ص) با هیچ کتاب و آئینی از قبل آشنا نبود و چهل سال زندگی عادی او بین مردم و امّی بودن او، دلایل متقنی بر این امر هستند. علاوه بر اینکه اوج فصاحت و بلاغت قرآن و اعجازش نظریه بشری بودن اسلام یا کپی آن از عده دیگری را برای هر عاقلی غیر موجه می سازد. این دلایل حتی نظریه کپی برداری از مسیحیت و یهودیت، علیرغم شباهت های بیشتر را نامعقول می سازد و فاصله های بیشتر اسلام با زردتشت (از جهت محتوایی و ارتباطات) نامعقول بودن نظریه ارتباط این گونه ای بین اسلام و زردتشت را نمایان تر می سازد.

۴- آنچه از نظر مسلمانان درباره تاریخچه موجودات زنده و دین صحیح است، اینکه قبل از خلقت حضرت آدم (ع) و همسرش، موجودات زنده ای شبیه انسان خلق شده و زندگی می کردند و به احتمال زیاد اگر نتایج باستان شناسی درباره موجودات چند ده هزار سال قبل صحیح باشد، مربوط به موجودات قبل از حضرت آدم (ع) است:

امام باقر (ع) به جابر می فرمایند: به خدا سوگند! به طور حتم خداوند متعال هزار هزار جهان و هزار هزار آدم آفریده كه تو در پایان این جهان‏ها و آن آدمیان هستى.[۱]

درباره فاصله زمانی که حضرت آدم (ع) خلق شده تا کنون، اگر چه در اسلام تاریخی نقل نشده، اما مطابق نقل تورات که با بعضی از محاسبات نیز صحیح به نظر می رسد، حدود هشت هزار سال می گذرد.[۲] و از زمان شروع خلقت آدم (ع) آئین توحید وجود داشته است و اولین انسان از نسل موجود، پیامبر الهی بوده که وحی را دریافت می کرده و مبلغ توحید بوده است.

۵- شاید همین مقدار از پاسخ نیز لازم نبوده، چون انسان اگر بخواهد به هر ادعای بی دلیلی توجه کند، عمر محدود خود را تباه کرده است. مقداری آشنایی با دین زردتشت نشان می دهد که این گونه ادعاها از سر بی کاری و نوعی بیهوده گویی است. زردتشت آئینی است که درباره تاریخ شروع آن اختلافات بسیار به چشم می خورد. و محتوای آن نیز تردیدهای جدی در بر دارد، در ذیل بعضی مقداری درباره این آئین می نگاریم تا شناخت آن، ماهیت این گونه ادعاها را نشان دهد:

تاریخ دقیقی برای ظهور زرتشت به عنوان پیامبر آیین مزدیسنی، وجود ندارد. عده ای تاریخ ظهور او را ششصد سال قبل از میلاد[۳] و برخی شش هزار سال قبل از میلاد دانسته اند.[۴] پنج هزار و چهارصد سال مدتی نیست که بتوان آن را نادیده گرفت.

« در مورد زرتشت اطلاعات چندانی وجود ندارد و آنچه به دست ما رسیده بیشتر ساخته ذهن برخی نویسندگان زرتشتی در دوره اسلامی است که سعی در ارائه چهر ه ای شبیه به چهره پیامبران بنی اسرائیل از زرتشت داشته اند. در برخی از این نوشته ها مطالبی که درباره تولد، کودکی، نوجوانی، معجزات و... آورده شده، نوعی تقلید ناقص و ناپخته از زندگی پیامبرانی چون حضرت ابراهیم، حضرت موسی و حضرت عیسی می باشد.»[۵]

کتابی که «اوستا» نامیده می شود به احتمال، بعد از ورود مسلمانان به ایران جمع آوری شده[۶] تا اینان خود را اهل کتاب معرفی کنند، زیرا  قدیمی ترین نسخه اوستا که به خط «دبیره» نوشته شده مربوط به ۱۳۲۵ میلادی می باشد، یعنی حدود هفتصد سال پیش، که در دانمارک نگهداری می شود.[۷]

[۱]. الخصال، ج‏۲، ص۶۵۲.
[۲]. رک: ترجمه المیزان، ج‏۴، ص: ۲۲۱.
[۳]. ر.ک: ابراهیم پور داود، اوستا، ص ۲۸.
[۴]. ر.ک: آشنایی با ادیان بزرگ، ص۵۷؛ و همچنین دین ایران باستان ، ص ۱۸۵.
[۵]. ر.ک : کیخسرو اسفندیار بن آذر کیوان، دبستان المذاهب، ج ۱، ص ۷۴-۷۵؛ تعلیقات رحیم رضازاده ملک؛ و زرتشت و آموزش های ۱ و ۱۳.
[۶]. ر.ک: موبد رستم شهزادی، زرتشت و آموزش های او، ص ۶۹-۷۰.
[۷]. ابراهیم پورداود، اوستا، ص۴۹.