پرسش: اینکه آیه‌های قرآن به ترتیب نزول سر جاشون نیستن آیا لطمه به فصاحت و بلاغت و باعث پراکنده گویی نیست؟
پاسخ:
بنابر نظر مشهور و غالب اندیشمندان اسلامی شیعه و سنی، چینش آیات در سوره ها، توقیفی است، یعنی بر اساس وحی و به دستور خود پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) بوده است. لذا چنین نیست که چینش آیات بر اساس اجتهاد صحابه و کاتبان باشد تا نقص و ایراد به فصاحت و بلاغت قرآن را موجب شود.
در چینش آیات و وحدت سیاق بین آیات، باید توجه داشت که نزول قرآن، به تدریج و به مناسبت و نیاز هدایتی بوده است و در هر بار نزول، تعداد و دسته ای از آیات، نازل می شده است که یک موضوع واحد را دنبال می کرده اند؛ البته آیات یک سوره، محور مشترکی را دنبال می کنند ولی در عین حال، هر دسته آیات که با هم و همزمان نازل می شده اند، بر محور یک موضوع بوده اند.
به بیان دیگر؛ با این که هر دسته از آیات که نازل می شدند، موضوع مشترک و واحدی داشته اند و ممکن است با دسته آیات بعدی که در دفعه بعد نازل می شد، یک موضوع مشترک نداشته باشند، ولی با توجه به محور اصلی سوره، مشترک و در یک راستا هستند و لذا در یک مجموعه و به عنوان یک سوره قرار داده شده اند.
موضوع رعایت «وحدت سیاق» بین یک دسته از آیات نازل شده، و یا در محوری بالاتر و بین مجموعه آیات یک سوره، از موضوعاتی است که مورد توجه اندیشمندان قرآنی بوده و در این زمینه با مراجعه به کتب تفسیر و علوم قرآن، می توانید مطالب ارزنده ای را مطالعه فرمایید.
بنابراین:
تدریجی بودن نزول، و نیز داشتن موضوع مشترک برای آیاتی که در یک مرتبه نازل می شدند، باعث خلل در فصاحت و بلاغت آیات قرآن نمی شود زیرا این دسته های مختلف آیات، همه در زیر یک محور مشترک اصلی و بالاتر به نام سوره قرار دارند و یک مجموعه محسوب می شوند.
نظرات