فرشتگان از کجا می دانستند انسان در زمین فساد و خونریزی می کند که در جواب خداوند گفتند: آیا كسى را مى ‌‏آفرینى كه در آنجا فساد کند و خون ها بریزد؟

فرشتگان از کجا مي دانستند انسان در زمين فساد و خونريزي می کند که در جواب خداوند گفتند: آيا كسى را مى ‌‏آفرینى كه در آنجا فساد کند و خون ها بريزد؟

در اين مسئله که فرشتگان از کجا مي دانستند که انسان گناه و خونريزي مي کنند سه احتمال وجود دارد:

۱- احتمال اول که بعضي ها گفته اند آن است که خداوند قبلًا آينده انسان را به طور اجمال براى فرشتگان بيان‏  فرموده بود و با دور نمايي که از آينده انسان توسط خداوند بيان شده بوده، فرشتگان به فساد و خونريزي انسان ها در زمين آگاهي پيدا کرده بودند.

۲- بعضى احتمال داده‏ اند: ملائكه خودشان اين مطلب را از كلمه «فِى الأَرْض» (در روى زمين) دريافته بودند؛ زيرا مى‏ دانستند انسان از خاك آفريده مى ‏شود، و ماده، به خاطر محدوديتى كه دارد طبعاً مركز نزاع و تزاحم است، چه اين كه جهان محدود مادى، نمى‏ تواند طبع زياده‏ طلب انسان‏ها را اشباع كند، حتى اگر همه دنيا را به يك فرد بدهند باز ممكن است سير نشود، اين وضع، مخصوصاً در صورتى كه توام با احساس مسئوليت كافى نباشد سبب فساد و خونريزى مى ‏شود.(۱)

۳- احتمال سوم آن است که پيشگوئى فرشتگان به خاطر آن بوده كه آدم، نخستين مخلوق روى زمين نبود، بلكه پيش از او نيز مخلوقات دگرى بودند كه به نزاع و خونريزى پرداختند، پرونده سوء پيشينه آنها سبب بدگمانى فرشتگان نسبت به نسل آدم شد!
چنانچه از بعضی روایات اهل بیت(ع) معلوم می‌شود که این نوع، ادوار زیادی قبل از این دوره به خود دیده است.
در تفسیر عیاشی از امام صادق علیه السلام نقل شده که فرمودند: «اگر ملائکه قبلا کسی را ندیده بودند که در زمین فساد و خونریزی کند اطلاعی از این مطلب که گفتند آیا کسی را در زمین قرار می‌دهی که فساد و خونریزی کند، نداشتند.»
علامه طباطبایی(ره) می‌فرماید: ممکن است این روایات اشاره به دورانی باشد که پیش از دوره‌ی بنی‌آدم بوده و در آن دوران افراد دیگری روی زمین زندگی می‌کرده‌اند چنانکه روایات دیگری نیز بر این امر دلالت دارد.

در هر صورت، اين تفسيرهاى سه ‏گانه، چندان منافاتى با هم ندارند يعنى ممكن است همه اين امور سبب توجه فرشتگان به اين مطلب شده باشد، و اتفاقاً اين يك واقعيت بود كه آنها بيان داشتند، و لذا خداوند هم در پاسخ هرگز آن را انكار نفرمود، بلكه اشاره كرد در كنار اين واقعيت، واقعيت‏ هاى مهم ‏ترى درباره انسان و مقام او وجود دارد كه فرشتگان از آن آگاه نيستند.

پی نوشتها:
(۱). المیزان، ج ۱، ص ۱۱۵ – ۱۱۶