آیا شعار پندار نیک، گفتار نیک و کردار نیک واقعا از آموزه های زرتشت است؟
عبارت «پندار نیک، گفتار نیک و کردار نیک» یکی از شعارهایی است که عدهای از زرتشتیان به تازگی آنرا به عنوان شعار مذهبی خود بکار میبرند و گاه آنرا به زرتشت منسوب میدارند و یا آنرا اندرز و فرمان زرتشت مینامند. در حالیکه این شعار نه تنها ارتباطی با زرتشت و تعالیم او ندارد، که برخلاف شکل و معنای ظاهری آن حتی دلالتی بر زندگی اینجهانی و رفتار نیک آدمیان با یکدیگر نیز نمیکند.
این شعار ترجمهای آزاد و ترکیبی خودساخته از سه اصطلاح مستقل و متمایز «هومَتَه»، «هوختَه» و «هوَرشتَه» است. این سه اصطلاح که در متون نواوستایی و پهلوی دیده شده، نامهایی است برای سه طبقه بهشت در دین زرتشتی و برای تخیلات و تصوراتی که از بهشت در آن اعتقادات مذهبی وجود دارد.
روان مرده پس از مرگ و پس از پارهپاره شدن جسمش توسط سگ (بنگرید به متن پهلوی «مینوی خرد») و پس از عبور از «چینوَد پل» (قابل قیاس با «پل صراط») به طبقه اول بهشت که هومته (ترجمه شده به پندار نیک) نام دارد، وارد میشود و در آنجا بلافاصله با یک جام شربت بهشتی به نام «زَرمیه رَئوغنَه» از او پذیرایی میگردد. سپس دوشیزهای زیبا با پستانهای برجسته و با خوشمزهترین خوراکیها و نوشیدنیها به استقبال او میآید و به همین ترتیب روند تشریفات و پذیراییهای بهشتی با جزئیات دیگری در طبقات دیگر آن ادامه مییابد.
از طرف دیگر و در تضاد با سه طبقه بهشت، سه طبقه نیز برای جهنم وجود دارد. در متون زرتشتی، مراحل استقبال و پذیرایی(!) در این طبقات سهگانه جهنمی با دقت و جزئیات مفصل شرح داده شده است. این مراحل و توصیفات به اندازهای آمیخته با واژگان و مفاهیم زشت و وحشتناک و چندشآور است که قلم و زبان از بیان آنها عاجز است (بنگرید به دوزخ و شکنجههای دوزخی در دین زرتشتی).(۱)
مطلب و نکته ی بعد که نشان دهنده فاصله بسیار زیاد شعار زرتشتیان با عمل و احکامشان است این است که زن؛ موضوع مزد، هديه و فديه قرار می گیرد! اين نكتهاي است كه در اوستا نيز مانند ريگودا و اوپانيشاد، وجود دارد. در اين جا هم با زن به عنوان يك شيء و نه شخص برخورد ميشود. زن كالايي است كه ميتواند موضوع غرامت، هديه، مزد و ... قرار گيرد. مثلاً «اگر كسي سگ آبي را بكشد(كه مجازاتش بسيار سنگين و شامل ده هزار ضربه تازيانه و دههزار ضربهي چوبدستي است ... ) او بايد دههزار مار بكشد، دههزار سنگپشت بكشد، دههزار مور دانه كش بكشد، دههزار كرمخاكي بكشد و او بايد پرهيزگارانه دختر دوشيزهي مرد ناديدهاي چون تاوان به روان سگ آبي، به اشونمردي بدهد.»[۷] يعني يكي از مجازاتها فديه دادن يك دختر باكره است!!!(۲).
پی نوشتها:
(۱). برای آگاهی بیشتر بنگرید به: تفضلی، احمد، مینوی خرد، چاپ سوم، تهران،۱۳۸۰؛ ژینیو، فیلیپ، ارداویرافنامه، ترجمه و تحقیق ژاله آموزگار، تهران، انجمن ایرانشناسی فرانسه در ایران، چاپ دوم ۱۳۸۲؛ میرفخرایی، مهشید، بررسی هادختنسک، تهران، پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، ۱۳۷۱؛ رضی، هاشم، دانشنامه ایران باستان، تهران، ۱۳۸۱، (ذیل مدخلهای هومته و هوخته و هورشته).
(۲). ونديداد، فرگرد ۱۴، بند ۱ تا ۱۸، ص ۸۱۷ تا ص ۸۲۳.
نظرات