چرا حضرت محمد(ص) در جنگ خیبر متعه(ازدواج موقت)را تحریم کرده بودند؟

سوال از چرایی ممنوع شدن متعه در جنگ خیبر توسط رسول خدا(صلی الله علیه و آله) زمانی مطرح می شود،که اصل این کار ثابت شود.حال آنکه چنین چیزی ثابت و قطعی نیست.

در روایتی که از طریق اهل سنت از امام علی علیه السلام نقل شده است آمده است که در جریان غزوه ی خیبر دو چیز بر مسلمانان حرام گردید: نکاح متعه و خوردن گوشت الاغ های اهلی.[۱]

عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنِ الْحَسَنِ وَعَبْدِ اللَّهِ ابْنَىْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِىٍّ عَنْ أَبِيهِمَا عَنْ عَلِىٍّ أَنَّ النَّبِىَّ -صلى الله عليه وسلم- نَهَى عَنْ نِكَاحِ الْمُتْعَةِ يَوْمَ خَيْبَرَ وَعَنْ لُحُومِ الْحُمُرِ الأَهْلِيَّةِ.[۲]

و اين ىر حالي است كه: تحریم ازدواج موقت در جریان خیبر، با واقعیت های تاریخی آنروز سازگاری نداشته؛ همچنان که عده ای از علمای اهل سنت همچون ابن قیم بر آن تصریح نموده اند: «ولم تُحرم المتعةُ يومَ خيبر، وإنما كان تحريمُها عامَ الفتحِ هذا هو الصوابُ»،[۳]

ابن قیم در کتاب :«زاد المعاد»، می گوید:«در فتح خیبر هیچ یک از صحابه با زنان یهودی ازدواج موقت ننمودند، ودر این باره از رسول خدا صلی الله علیه و آله اجازه نخواستند، وهرگز کسی آنرا در باره ی غزوه ی خیبر روایت نکرده است، ودر آن غزوه به هیچ وجه یادی از متعه و انجام و تحریم آن نبوده است.[۴]

ابن قیم همچنین می گوید:
در خیبر زن مسلمان نبود، وزنان موجود در آن یهودی بودند و جواز ازدواج با زنان اهل کتاب تا آنروز ثابت نمی باشد، و تنها بعد از فتح خیبر بود که خداوند ازدواج با آنان را حلال نمود و در سوره ی مائده (آیه ی ۵) فرمود:«الیوم احل لکم...والمحصنات من الذین اوتوالکتاب من قبلکم»، امروز برای شما حلال شد... و زنان پاکدامن اهل کتاب پیش از شما. واین حلیت در سالهای پایانی بعد از حجة الوداع یا در آن سال بود؛ پس جواز ازدواج با زنان اهل کتاب در زمان فتح خیبر ثابت نمی باشد.[۵]

همچنین ابن حجر عسقلانی در شرح حدیث مذکور می نویسد:
«زمان فتح خیبر جای ازدواج موقت نبوده است؛ زیرا در غزوه ی خیبر هیچ گونه متعه و ازدواج موقتی صورت نگرفته است».[۶] وی در شرح همین حدیث در باب: منع رسول خدا صلی الله علیه وآله از ازدواج موقت در سالهای آخرین از سهیلی نقل می کند که وی می گوید:«اشکال این حدیث آن است که می گوید: منع از ازدواج موقت در زمان فتح خیبر بوده است، واین چیزی است که هیچ یک از سیره نویسان و راویان حدیث آنرا به رسمیت نمی شناسند».[۷]

پی نوشتها:

۱. سند تحریم ازدواج موقت در خیبر، تنها همین یک حدیث است، در حالی که سند تحریم گوشت الاغ های اهلی در اسناد دیگری آمده است. البته داستان تحریم گوشت الاغ اهلی نیز دائمی نبوده و کسی قائل به حرمت گوشت الاغ نمی باشد.

۲. صحیح مسلم، باب نِكَاحِ الْمُتْعَةِ وَبَيَانِ أَنَّهُ أُبِيحَ ثُمَّ نُسِخَ ثُمَّ أُبِيحَ ثُمَّ نُسِخَ وَاسْتَقَرَّ تَحْرِيمُهُ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ،ح۳۴۹۹.

۳. زاد المعاد، ابن قیم، ج۳،ص۳۴۳، موسسة الرسالة، بیروت.

۴. زاد المعاد، ج۲،ص۳۴۴.

۵. زاد المعاد، ابن قیم، ج۳، ص۴۶۰.

۶. فتح الباری، ابن حجر، ج۷،ص۳۶۹.

۷. فتح الباری، ج۹، ص۱۴۵،درالمعرفة.