مضمون حدیثی كه بهشتیان هم اكنون در بهشت اند و جهنمیان نیز هم اكنون در جهنم هستند ، چیست؟

قبل از هر چیز باید دانست که بهشت و جهنم هم اکنون وجود دارند:

کسی از امام رضا(ع) سوال می کند که : اى پسر رسول خدا پس خبر ده مرا از بهشت و جهنم آیا آن دو اكنون آفریده شده و موجودند؟ فرمود: آرى، همانا رسول خدا (ص) داخل بهشت شد و جهنم را دید زمانى كه (شب معراج) بسوى آسمان، بالا برده شد، (راوى) گفت پس عرض كردم همانا طایفه‌‏اى می‌گویند بهشت و جهنم اكنون در تقدیر خدایند و خلق نشده‌‏اند، حضرت فرمود: ایشان از ما نیستند، و ما از ایشان نیستیم، كسى كه خلقت بهشت و جهنم را انكار كند بتحقیق پیغمبر اكرم (ص) را تكذیب نموده و ما را دروغگو پنداشته و از دوستى ما بهره‌‏اى ندارد و در آتش جهنم همیشه خواهد بود، خداوند با عزت و جلال فرموده: هذِهِ جَهَنَّمُ الَّتِی یُكَذِّبُ بِهَا الْمُجْرِمُونَ،  یَطُوفُونَ بَیْنَها وَ بَیْنَ حَمِیمٍ آنٍ، و پیغمبر اكرم (ص) فرمود: هنگامى كه بالا برده شدم بآسمان‏ جبرئیل (ع) دست مرا گرفت و مرا داخل بهشت نمود و از خرماى تازه آن بمن داد و خوردم و آن خرما مبدل بنطفه شد در پشت من، پس چون بزمین فرود آمدم با خدیجه همبستر شدم و او بفاطمه حامله شد پس فاطمه حوراء انسیه (حور العین بشرى) است كه هر وقت مشتاق بوى بهشت میشوم بوى دخترم فاطمه را مى‌‏بویم.[۱]

در روایت دیگرى پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله) مى فرماید: مَکْتُوبٌ عَلى بابِ الْجَنَّةِ، لا اِلهَ اِلاّ اللّهُ، مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللّهِ، عَلىٌّ اَخُو رَسُولِ اللّهِ قَبْلَ اَنْ یَخْلُقَ اللّهُ السَّموتِ وَ الاَرْضَ بِاَلْفَىْ عام؛ بر در بهشت، دو هزار سال قبل از این که خداوند آسمان ها و زمین را بیافریند، نوشته شده، لااله الاّ اللّه محمد رسول اللّه، علىّ اخو رسول اللّه.[۲]

اما اینکه انسان ها هم اکنون در بهشت و جهنم باشند، در صورتی که منظور مردگان باشد، باید گفت که قبل از برپایی قیامت، هر کس مقداری از نتایج اعمال خویش را می بیند. برای نیکوکاران تنعم و نعمت برقرار است و کفار و آلودگان نیز دچار عذاب ها و سختی هایی می شوند. که این بهشت و جهنم، بهشت و جهنم برزخی است:
وَ مِنْ وَرائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلى‏ یَوْمِ یُبْعَثُونَ؛[مومنون/۱۰۰] پیش رویشان برزخى است تا روزى كه برانگیخته مى‌‏شوند.

و شروع بهشت و جهنم برزخی، با مرگ و ورود به قبر است:
قال رسول الله (ص): الْقَبْرُ رَوْضَةٌ مِنْ رِیَاضِ الْجَنَّةِ أَوْ حُفْرَةٌ مِنْ حُفَرِ النِّیرَان؛‏[۳] پیامبر (ص) فرمودند: قبر باغی از باغ های بهشت است یا گودال از گودال های آتش.

اما اگر منظور از حضور در بهشت و جهنم برای زندگان باشد، همچنان که در روایت ذيل دیده می شود، باید گفت منظور از این حضور، حتمی بودن و نزدیک بودن بهشت برای بهشتیان و جهنم برای جهنمیان است.
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله پس از اداء نماز صبح جوانى را از انصار در مسجد مشاهده نمود كه از بیخوابى سرش بى‏اختیار پائین مى‏آید چهره زرد و بدن لاغر و ضعیف او از شب زنده دارى حكایت میكرد و چشمانش در كاسه سرش فرو رفته و گود شده. حضرت فرمود: فلانى حالت چگونه است؟ عرض كرد (بحمد اللَّه) داراى حالت یقینم.

حضرت فرمود هر چیزى اثر و نشانه‏اى دارد اثر و حقیقت یقین تو چیست؟

عرض كرد همین یقین است كه مرا در حزن و اندوه قرار داده و شبهاى مرا بیدار و در روزهاى گرم به گرسنگى و روزه واداشته است و در نتیجه آن دنیا و تمام تعلقات دنیوى در نظر من ناچیز و بى‏ارزش شده گویا من دارم عرش پروردگار را مى‏بینم كه براى حساب و بررسى اعمال نصب شده و مردم براى حساب همگى جمع گشته و من هم در میان آنان‏هستم و گویا اهل بهشت در نعمت بهشتى مى‏بینم در حالى كه بر تختهاى بهشتى برقرار و به بالشها تكیه داده و با یك دیگر در انس و الفت هستند و از طرف دیگر گویا دوزخیان را با ضجه و فریاد در عذاب الهى مشاهده مینمایم و گویا صداى غرش شعله آتش الان در اعماق گوش من است.[۴]

[۱]. طرائف الحكم یا اندرزهاى ممتاز ،ترجمه ‏ج‏،۲ ص۱۲.
[۲]. بحار الانوار، ج ۸، ص ۱۳۱.
[۳]. بحار الأنوار ، ج‏۵۸،ص ۷.
[۴]. بحار الأنوار ، ج‏۶۷، ص: ۱۷۴.