با اینکه خدا بی نیاز است چرا جهان را خلق کرده است؟

در جواب باید به چند مساله توجه کنیم:

۱- بی نیازی خدا به این معنا است که کارهایش، برای منفعت و یا تکامل خود او نیست. (بر خلاف ما انسان ها که نیازمندیم و کارهایمان را برای رفع نیازهای خود انجام می دهیم) و این به معنای بی هدفی خدا نیست. و خدای عز و جل در افعالش هدف دارد و حکیمانه آن ها را انجام می دهد. و از آن جا که هدف او به خودش باز نمی گردد، تا نیازی از او را برطرف کند، پس باید فایده و منفعت افعال خدا، متوجه باقی خلق باشد. پس نکته اساسی این است که ما بین بی نیازی، با بی هدف بودن فرق بگذاریم. که غالبا این فرق مورد غفلت ما واقع می شود.

این تفکر که خلق را بی هدف بداند، در قرآن نکوهش شده و ذات خدا را منزه از آن خوانده است.
«أَ فَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَاكُمْ عَبَثًا وَ أَنَّكُمْ إِلَیْنَا لَا تُرْجَعُونَ * فَتَعَلىَ اللَّهُ الْمَلِكُ الْحَقُّ؛[مومنون، آیات ۱۱۵و۱۱۶] آیا چنین پنداشتید كه ما شما را به عبث و بازیچه آفریده ‏ایم هرگز به ما رجوع نخواهید كرد - زیرا خداى به حق، برتر از آن است كه عبث كند.»

۲- باید متوجه اهداف طولی نیز باشیم. به عنوان مثال کسی درس می خواند تا معدل خوبی کسب کند. اما معدل خوب، هدف نهایی او نیست. بلکه معدل خوب را برای قبولی در کنکور می خواهد. و کنکور نیز هدف نهایی او نیست. بلکه قصد تحصیلات عالی در رشته ای خوب دارد تا شغلی خوب، درآمدی خوب، زندگی ای خوب و ... را به دست آورد. پس اگر در جواب سوال از هدف خدا، جوابهای مختلفی شنیدید، می توانید با این نکته مساله را برای خودتان حل کنید.
و در نهایت با توجه به دو نکته ای که بیان شده است، می توان گفت که خداوند، ما را خلق کرده، تا او را عبادت کنیم. و بسیاری از موجودات مادی را نیز خلق کرده، تا مسخر ما شوند و ما را در زندگی دنیایی کمک کنند.

«وَ مَا خَلَقْتُ الجْنَّ وَ الْانسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ؛[ذاریات/۵۶] جن و انس را جز براى پرستش خود نیافریده ‏ام.»
«أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَكمُ مَّا فىِ الْأَرْضِ وَ الْفُلْكَ تجَرِى فىِ الْبَحْرِ بِأَمْرِهِ؛[حج/۶۵] آیا ندیده ‏اى كه خدا هر چه را در روى زمین است مسخّر شما كرده است و كشتیها را كه در دریا به فرمان او مى ‏روند»
«أَ لَمْ تَرَوْاْ أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَكُم مَّا فىِ السَّمَاوَاتِ وَ مَا فىِ الْأَرْضِ وَ أَسْبَغَ عَلَیْكُمْ نِعَمَهُ ظَاهِرَةً وَ بَاطِنَةً؛[لقمان/۲۰] آیا ندیده ‏اید كه خدا هر چه را كه در آسمانها و زمین است رام شما كرده است و نعمتهاى خود را چه آشكار و چه پنهان به تمامى بر شما ارزانى داشته»
و آیات بسیار دیگری که این نکته را بیان می کند.

این هدف از خلقت، مرتبه ای از هدف است که راه را به ما نشان می دهد. و برایمان روشن می کند که چگونه می توانیم در مجموعه هستی، در سر جای حقیقی خویش قرار بگیریم. و شاید به همین دلیل در قرآن، این مرتبه از هدف برای خلقت بیان شده است. که دانستنش مورد نیاز ما بوده است. و کافران را کسانی معرفی کرده که خلقت را بیهوده تصور می کنند.
«وَ مَا خَلَقْنَا السَّمَاءَ وَ الْأَرْضَ وَ مَا بَیْنهَمَا بَاطِلًا  ذَالِكَ ظَنُّ الَّذِینَ كَفَرُواْ؛[ص/۲۷] ما این آسمان و زمین و آنچه را كه میان آنهاست به باطل نیافریده ‏ایم. این گمان كسانى است كه كافر شدند.»

و در مقابل آن مومنان کسانی هستند که به بیهوده نبودن خلقت، آگاه شده اند:
«الَّذِینَ یَذْكُرُونَ اللَّهَ قِیَمًا وَ قُعُودًا وَ عَلىَ‏ جُنُوبِهِمْ وَ یَتَفَكَّرُونَ فىِ خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَاذَا بَاطِلًا سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّار؛[آل عمران/۱۹۱] آنان كه خدا را ایستاده و نشسته و به پهلو خفته، یاد مى‏كنند و در آفرینش آسمانها و زمین مى‏اندیشند: اى پروردگار ما، این جهان را به بیهوده نیافریده‏اى، تو منزهى، ما را از عذاب آتش بازدار.»

و رابطه خلقت با نیاز خدا را باید این گونه پاسخ گفت: مقصد واجب ز خلقت جود بود ور نه ممكن از كجا موجود بود.