وظیفه ما در عصر غیبت چیست؟

در عصر غیبت، ناهنجاری‌های بسیاری در جامعه می تواند وجود داشته باشد كه با اعتقادات فرد منتظر در تضاد جدی قرار دارد. مواردی نظیر:
وجود استبداد در جامعه، گسترش فساد اخلاقی، شیوع ظلم و ستم، جنگ و فتنه‌، ناامنی، هرج و مرج و بی‌نظمی، عدم ارتباط صمیمی میان مسلمانان، تظاهر به دین‌داری و دین‌فروشی و افزایش فقر و گرسنگی و موارد دیگری كه در روایات اسلامی به تفصیل بیان شده است.
در چنین وضعیتی انسانی كه در انتظار مهدی آل محمد(ص) به سر می‌برد و آرزوی دیدار و حكومت او را در دل می‌پروراند، به این‌گونه ناهنجاری‌ها اعتراض می‌كند و با آنها به ستیز مشغول می‌شود. انسان منتظر در مقابل چنین ناهنجاری‌ها و كجروی‌های اجتماعی هرگز سكوت نخواهد كرد، زیرا سكوت به معنای رضایت یا بی‌تفاوتی نسبت به وضع موجود است؛ در حالی که او از درون و برون با چنین انحرافات اجتماعی به شدت در حال ستیز و تضادّ به سر می‌برد.

در این مرحله، انسان منتظر با آگاهی از ناهنجاری‌های اجتماعی در تلاش برای كنترل اوضاع اجتماعی و كاهش و ریشه‌كن كردن فساد و كجروی بر می‌آید. انسان منتظر وظیفه خود می‌داند كه بر هنجارهای اجتماعی نظارت كند و نگذارد هنجارها و معیارهای زندگی تغییر كند. این مكانیسم كنترلی به صورت نصح، خیرخواهی، امر به معروف و نهی از منكر، شكل اجرایی به خود می‌گیرد. قرآن كریم در مورد نظارت اجتماعی بر هنجارهای جامعه می‌فرماید:
«وَ لْتَكُنْ مِنْكُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَى الْخَیْرِ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ أُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ[آل عمران/۱۰۴]؛ باید كه از میان شما گروهی باشند كه به خیر دعوت كنند و امر به معروف و نهی از منكر كنند. اینان رستگارانند.»

روشن است كه ضرورت كنترل اجتماعی برای حفظ ارزش‌ها و هنجارها در جامعه، امری عقلی بوده و شرع مقدس نیز آن را مورد تأكید قرار داده است. امام باقر(ع) در مورد كاركردهای اجتماعی امر به معروف و نهی از منكر چنین فرموده است: «امر به معروف و نهی از منكر فرضیه بزرگ الهی است كه بقیه فرائض با آنها برپا، راه‌ها امن، كسب و كار مردم حلال و حقوق افراد تأمین، زمین‌ها آباد و از دشمنان انتقام گرفته می‌شود و در پرتو آن همه كارها رو به راه می‌گردد.»[۱]

مؤمن در چنین دورانی، منتظر محقّق ساختن آرمان‌های مهدوی است و یكی از مهم‌ترین آرمان‌های او رفع فساد، ظلم و تبعیض است. انسان منتظر با خودآگاهی از چنین اهدافی ضمن خودسازی، تهذیب نفس و امر و نهی خویشتن به جامعه نظر می‌افكند و هنگامی كه ناهنجاری‌هایی را مشاهده می‌كند با درك وظیفه خطیر امر به معروف و نهی از منكر مشفقانه به اصلاح خویش اقدام می‌كند و از هیچ تلاشی در این زمینه فروگذار نخواهد كرد.
انسان منتظر با اتحاد روحی و هماهنگی درونی با ارزش‌های مهدوی كه همانا تطهیر زمین از آلودگی‌ها و رفع انواع ظلم و ستم‌هاست با تلاش‌های فردی و گروهی وظیفه خود می‌داند كه در جهت پیشگیری و درمان ناهنجاری‌های جامعه قدم بردارد. این‌گونه است كه می‌تواند انحرافات اجتماعی را درمان كند.

خلاصه اینكه: وظیفه منتظر در در صورت مشاهده چنین صحنه هایی امر به معروف از طریق صحیح خود است ، بهتر است در چنین مواقعی با یك یادآوری كوچك خطاكار را به قبح عمل خود آگاه كنیم . همچنانكه اشاره گردید از آنجایی كه در جامعه امروز ما الحمد لله مكانیسم نظارت بر چنین رخدادهایی وجود دارد كار نهی از منكر را ایشان انجام می دهند ، وظیفه ما در صورت مشاهده تذكر و یادآوری و در صورت تكرار در میان گذاشتن با مراجع اجرایی است.

[۱]. وسائل الشیعه، ج ۱۱، ص ۳۹۵.