وظیفه ما در عصر غیبت چیست؟

 عصر غیبت

در عصر غیبت، ناهنجاری‌های بسیاری در جامعه می تواند وجود داشته باشد كه با اعتقادات فرد منتظر در تضاد جدی قرار دارد. مواردی نظیر:
وجود استبداد در جامعه، گسترش فساد اخلاقی، شیوع ظلم و ستم، جنگ و فتنه‌، ناامنی، هرج و مرج و بی‌نظمی، عدم ارتباط صمیمی میان مسلمانان، تظاهر به دین‌داری و دین‌فروشی و افزایش فقر و گرسنگی و موارد دیگری كه در روایات اسلامی به تفصیل بیان شده است.
در چنین وضعیتی انسانی كه در انتظار مهدی آل محمد(ص) به سر می‌برد و آرزوی دیدار و حكومت او را در دل می‌پروراند، به این‌گونه ناهنجاری‌ها اعتراض می‌كند و با آنها به ستیز مشغول می‌شود. انسان منتظر در مقابل چنین ناهنجاری‌ها و كجروی‌های اجتماعی هرگز سكوت نخواهد كرد، زیرا سكوت به معنای رضایت یا بی‌تفاوتی نسبت به وضع موجود است؛ در حالی که او از درون و برون با چنین انحرافات اجتماعی به شدت در حال ستیز و تضادّ به سر می‌برد.

در این مرحله، انسان منتظر با آگاهی از ناهنجاری‌های اجتماعی در تلاش برای كنترل اوضاع اجتماعی و كاهش و ریشه‌كن كردن فساد و كجروی بر می‌آید. انسان منتظر وظیفه خود می‌داند كه بر هنجارهای اجتماعی نظارت كند و نگذارد هنجارها و معیارهای زندگی تغییر كند. این مكانیسم كنترلی به صورت نصح، خیرخواهی، امر به معروف و نهی از منكر، شكل اجرایی به خود می‌گیرد. قرآن كریم در مورد نظارت اجتماعی بر هنجارهای جامعه می‌فرماید:
«وَ لْتَكُنْ مِنْكُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَى الْخَیْرِ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ أُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ[آل عمران/۱۰۴]؛ باید كه از میان شما گروهی باشند كه به خیر دعوت كنند و امر به معروف و نهی از منكر كنند. اینان رستگارانند.»

روشن است كه ضرورت كنترل اجتماعی برای حفظ ارزش‌ها و هنجارها در جامعه، امری عقلی بوده و شرع مقدس نیز آن را مورد تأكید قرار داده است. امام باقر(ع) در مورد كاركردهای اجتماعی امر به معروف و نهی از منكر چنین فرموده است: «امر به معروف و نهی از منكر فرضیه بزرگ الهی است كه بقیه فرائض با آنها برپا، راه‌ها امن، كسب و كار مردم حلال و حقوق افراد تأمین، زمین‌ها آباد و از دشمنان انتقام گرفته می‌شود و در پرتو آن همه كارها رو به راه می‌گردد.»[۱]

مؤمن در چنین دورانی، منتظر محقّق ساختن آرمان‌های مهدوی است و یكی از مهم‌ترین آرمان‌های او رفع فساد، ظلم و تبعیض است. انسان منتظر با خودآگاهی از چنین اهدافی ضمن خودسازی، تهذیب نفس و امر و نهی خویشتن به جامعه نظر می‌افكند و هنگامی كه ناهنجاری‌هایی را مشاهده می‌كند با درك وظیفه خطیر امر به معروف و نهی از منكر مشفقانه به اصلاح خویش اقدام می‌كند و از هیچ تلاشی در این زمینه فروگذار نخواهد كرد.
انسان منتظر با اتحاد روحی و هماهنگی درونی با ارزش‌های مهدوی كه همانا تطهیر زمین از آلودگی‌ها و رفع انواع ظلم و ستم‌هاست با تلاش‌های فردی و گروهی وظیفه خود می‌داند كه در جهت پیشگیری و درمان ناهنجاری‌های جامعه قدم بردارد. این‌گونه است كه می‌تواند انحرافات اجتماعی را درمان كند.

خلاصه اینكه: وظیفه منتظر در در صورت مشاهده چنین صحنه هایی امر به معروف از طریق صحیح خود است ، بهتر است در چنین مواقعی با یك یادآوری كوچك خطاكار را به قبح عمل خود آگاه كنیم . همچنانكه اشاره گردید از آنجایی كه در جامعه امروز ما الحمد لله مكانیسم نظارت بر چنین رخدادهایی وجود دارد كار نهی از منكر را ایشان انجام می دهند ، وظیفه ما در صورت مشاهده تذكر و یادآوری و در صورت تكرار در میان گذاشتن با مراجع اجرایی است.

[۱]. وسائل الشیعه، ج ۱۱، ص ۳۹۵.

دیدگاه‌ها

با سلام من یه سوال داشتم سبک زندگی مهدوی چگونه است عمل به واجبات تنها کافیست رعایت اصول اخلاقی درستکاری صداقت و...وظیفه اجتماعی من یه ادم معمولی چیه شد من که توان و نه قدرت برقراری عدالت و مبارزه با ظلم رو نداشته باشم چکار کنم چرا شما همش کلی گویی می کنید نماز و احکام رو همه بلدن راه و روش مهمه برنامه عملی مهمه اشتباه تو مسیره نه مقصد این همه سرمایه انسانی در اختیار حوزه های ماست اما تبلیغات چندانی صورت نمیگیره ابتکار عمل کمی وجود داره من ساعتها پای جلسات درس قران اقای قرائتی میشینم خیلی مفید تفسیر انصافا زیباست در حد فهم همه مردم عادی است کاش روحانیون ما هنرمند بودند تا سیاست مدار اگر کمی راجع به هر موضوعی تخصصی تر کار بشه بهتره همه سطوح جامعه رو در نظر بگیرید درجه معنوی ادمها متفاوت برنامه ای تدوین کنید که متفاوت باشه همه بتونند استفاده کنند تو هر درجه از درک همه ادمها نمیتونند مذهبی سرسخت باشن به زمان سن روحیات مثلا حجاب چون من خانمم این موضوع گفتم مدام میگید چادر من مشکی رو دوست ندارم چرا پوشش کامل دیگه ای تعریف نمیشه خلاقیت ایا در دین هم نباید باشه ایا نمیشه هنر رو به دین پیوند داد ممنون از توجه شما خواستم راهنماییم بفرمایید

تصویر soalcity

سلام ضمن تشکر از توجه شما
فرض کنیم که هیچ کس وظیفه اش را انجام نمی دهد و شما تنها خودتان هستید که باید برنامه زندگی تان را پیدا کنید. و فقط هم یک چیز می دانید و آن هم هدف شماست.
آیا همین برای برنامه ریزی کافی نیست؟ شما می خواهید الهی زندگی کنید و مسلمانان به تخصص های علمی متفاوتی نیاز دارند، پس شما به سراغ تحصیل می روید و رشته ای را می آموزید. بعد زمان کار کردن مجدد همین هدف خود را مرور می کنید و همه چیز را بر مبنای مادیات محاسبه نمی کنید بلکه قصد شما تامین نیازهای مسلمانان است. و ...
آیا همین قدر به تمام زندگی شما جهت نمی دهد؟
اینکه یک برنامه کامل به شما بدهند و بگویند هر روز این ده کار را بکن، روش درستی نیست و شما را رشد نمی دهد. اما اگر خودتان در هر جا هدفتان را بسنجید و مطابق آن عمل کنید، ضمن آنکه رشد خواهید کرد به بهترین تصمیم ها نیز خواهید رسید.
مشکل ما این است که هدفمان را گم میکنیم. وقتی می خواهیم درس بخوانیم دنبال رشته ای می گردیم که بازار کارش بهتر باشد. وقتی می خواهیم کار کنیم دنبال درآمد بهتر هستیم فارغ از اینکه الان کجا بیشتر نیاز است و ...
پس مشکل از جای دیگری است.

در حجاب نیز کار روحانی تولید مد نیست. ما می گوییم چادر حجاب برتر است چون حجم بدن را هم می پوشاند. و ملاک نیز پوشش کامل است. حال افراد دیگر باید وارد کار طراحی مد شوند.
روحانی کار هنری نمی کند. بلکه باید دین را بیاموزاند آن وقت هنرمندان هم وظیفه دارند که در هنرشان آن معنای را پیاده کنند.

نظرات