راههای تقرب به خدا چیست؟

۱. تقرّب به خدا از گونه زمان و مكان و از نوع تقرّب و نزدیكی هایی كه در جهان می شناسیم نیست، بلكه یك واقعیت معنوی عمیق است كه با تعالی و تكامل روح تحقق می یابد، فهم و درك واقعیت معنوی، نیازمند شناخت و معرفت ویژه و وصول به مراتبی از قرب است. هر چه میزان معرفت انسان نسبت به جنبه های ضعف و قوت خویش، و جمال و جلال خداوند بیشتر باشد، و هر اندازه توانسته از گناهان بدنی و قلبی و فكری دور باشد و جسم و دل و اندیشه خویش را متوجه خداوند سازد، به همان اندازه می تواند واقعیت معنوی را بیشتر درك كند و مفهوم قرب و نزدیكی به خدا را احساس و لمس نماید.

۲. قرب و نزدیكی به خدا امری تدریجی است و نیازمند به زمان برای كسب ظرفیت و معرفت ویژه ای است تا رنگ خدایی از ظاهر به باطن و تار و پود حقیقت انسان نفوذ كند.

۳. تكامل روحی و تقرب به خدا، همانند بالا رفتن از پله های نردبان است. هر چه از پله ها بالاتر می رویم، نیازمند مراقبت و مواظبت بیشتر است، زیرا در صورت انحراف و سقوط، ضربه شكننده تر خواهد بود.

۴. وسط پله های نردبان جای توقف و ماندن نیست، باید حركت را تداوم بخشید و گرنه خطر تزلزل و سقوط او را تهدید می كند. كسی كه از پلكان تهذیب و اصلاح نفس بالا می رود، آن هنگام می تواند صعود یابد و به قرب الهی برسد كه وسط راه توقف نكند.

۵. ثبات قدم و استقامت و استواری در برابر سختی ها و مشكلات و آزمون هایی كه خداوند از انسان می گیرد، شرط موفقیت در نزدیكی به خدا است.

۶. با توجه به تفاوت درجات شناخت و معرفت و ایمان و معنویت و موقعیت های فردی و اجتماعی، به شمار انسان هایی كه بخواهند در این راه گام بردارند، تكالیف متفاوت وجود دارد.
شناخت تكالیف و آشنایی با راه و علایم آن و خطرهایی كه انسان را تهدید می كند، نیاز به "راهنما و معلم" دارد. چه بسیارند افرادی كه ندانسته به افراط و تندروی یا تفریط و سستی كشیده شدند و از حركت بازماندند و به انحراف و سقوط دچار گشتند.

از شرایط قرب الهی، ترك معصیت خداوند و انجام دستورهای او است. مخصوصاً جوانان به جهت توانایی های جسمی و رشد و بلوغ شهوی اگر بتوانند خود را از زمینه های گناه دور نگه دارند و دل و دست و زبان و چشم خود را از آلوده شدن پاك نگه دارند، می توانند از قرب الهی بهره مند گردند. در روایتی از امام صادق آمده : خداوند به حضرت موسی فرمود:«بهترین وسیله تقرب به من ورع و ترك معصیت است. اگر كسی ورع داشته باشد او را در بهشت های عدن جای می دهم.»[۱]
بعد از این مرحله (انجام واجبات و ترك گناهان)، انجام دادن مستحبات مانند نافله های یومیه مخصوصاً نافله شب و تهجّد و مناجات با خدا موجب قرب الهی می شود.
پیامبر (ص) فرمود: خدای متعال می فرماید: «با انجام نوافل به سوی من تقرب پیدا كنید تا شما را دوست بدارم. اگر شما را دوست بدارم، اگر دعا كنید اجابت می كنم و اگر درخواستی داشتید عطا می كنم.»[۲]
«اخلاص در نیت موجب تقرب الی الله است.»[۳]
«توجه زیاد به شكم و شهوت موجب دوری از خدا می شود.»[۴]

[۱]. محمدی ری شهری، میزان الحكمه، ج۸، ص ۱۱۴، ماده قرب.
[۲]. همان، ص ۱۱۰.
[۳]. همان، ص ۱۱۳.
[۴]. همان، ص ۱۱۵.