آیا مسلمانان می توانند از کفار کمک بگیرند و از ابزارهای آنان استفاده کنند؟

دشمن شناسی ضرورتی غیر قابل انکار است که هیچ موجودی نمی تواند بدان بی اعتنایی کند. و بی توجهی به این مساله می تواند حیات هر موجودی را به خطر بیندازد. انسان نیز باید به این مساله توجه کند و دریابد که حتی در بین انسان ها نیز عده ای با او دشمنی دارند و رفتار نامناسب سبب می شود، در مقابل دشمنان آسیب پذیر شود. از همین رو، خدای متعال هشدار می دهد که مرزها را فراموش نکرده و تفاوت بین خودی و غیر خودی را از نظر دور نکنیم:

«يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا بِطانَةً مِنْ دُونِكُمْ لا يَأْلُونَكُمْ خَبالاً وَدُّوا ما عَنِتُّمْ قَدْ بَدَتِ الْبَغْضاءُ مِنْ أَفْواهِهِمْ وَ ما تُخْفي‏ صُدُورُهُمْ أَكْبَرُ[بقره/۱۱۸] اى كسانى كه ايمان آورده‏ ايد! محرم اسرارى از غير خود، انتخاب نكنيد! آنها از هر گونه شرّ و فسادى در باره شما، كوتاهى نمى‏ كنند. آنها دوست دارند شما در رنج و زحمت باشيد. (نشانه‏ هاى) دشمنى از دهان (و كلام) شان آشكار شده و آنچه در دلهايشان پنهان مى‏ دارند، از آن بیشتر است.»

البته این مطلب به معنای ترک هر گونه مراوده و ارتباط با غیر مسلمانان نیست که خدای متعال صریحا بیان نموده که اگر غیر مسلمانانی، رفتار خصمانه نداشته باشند، شایسته نیکی و عدالت ورزی هستند:  

«لا يَنْهاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذينَ لَمْ يُقاتِلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَ لَمْ يُخْرِجُوكُمْ مِنْ دِيارِكُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَ تُقْسِطُوا إِلَيْهِمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطينَ[ممتحنه/۸] خدا شما را از نيكى كردن و رعايت عدالت نسبت به كسانى كه در راه دين با شما پيكار نكردند و از خانه و ديارتان بيرون نراندند نهى نمى‏ كند چرا كه خداوند عدالت ‏پيشگان را دوست دارد.»

بنابراین نهی قرآن از کفار، پرهیز دادن از دشمن و توجه دادن به آسیب هایی است که بی مبالاتی در رفتار با دشمن آن را ایجاد می کند. و این مساله هیچ ارتباطی به استفاده های مفید از غیر همکیشان ندارد.

از همین رو معصومین فرموده اند که حکمت را اگر چه از مشرکین فرا بگیریم.[۱] و در صدر اسلام نیز می بینیم که اسرای جنگ بدر، در قبال آموزش دادن خواندن و نوشتن به مسلمانان آزاد می گردند.

و استفاده از طبیبان غیر مسلمان نیز امری شایع در بین مسلمانان بوده است و حتی در سوالی که از ائمه (ع) برای دعا کردن در حق طبیب مسیحی پرسیده شده است، امام آن را بی اشکال دانسته اند.[۲]

پس بهره بردن از دست آوردهای مفید غیر مسلمانان، هیچ اشکالی ندارد. حتی در صورت نیاز می توان از ابزارهای دشمن نیز علیه خود آنها استفاده کرد.

[۱]. قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ص خُذِ الْحِكْمَةَ وَ لَوْ مِنَ الْمُشْرِكِي مشكاة الأنوار في غرر الأخبار، ص ۱۳۴.
[۲]. علل الشرائع، ج‏۲، ص ۶۰۰.