شهر سوال ـ بیان معنى موت طبیعى بنا بر مشرب صدر المحققین ...، از باب آن كه قواى جسمانى از حیث تأثیر و تأثّر و فعل و انفعالات، تناهى پذیرند، ناچار فنا بر بدن حاكم است و ابدان به تدریج رو به ضعف رفته بالأخره نفاد حرارت طبیعى و غریزى یا زیادتى رطوبات و یا از ناحیه تأثیرات الكواكب به حسب حظوظها عند طالع المولود و یا امورى از این قبیل كه از اسباب و علل طبیعى محسوب مى شوند، ابدان از قبول افاعیل نفس و از مظهر بودن جهت آثار روح، نكول نموده، ناچار نفس كه از عالم تجرّد و ملكوت است به باطن خود رجوع نموده و موت عارض مىشود.
معاد شناسی
ریشه تناسخ به کجا بر میگردد؟
شهر سوال ـ در جهان اسلام نیز پاره از حكما و متكلمان پیرو این عقیده شدهاند بگونهاى دیگر، از جمله فرقه قدریه كه پیرو احمد بن حائطاند و پیرو مذهب معتزلى و قائل به امامت نظاماند.[۴] قائلین به تناسخ بر ۵ دستهاند.[۵]
اعتراض کردن به جزای مقدر شده در آخرت
شهر سوال ـ در آن روز، اعتراض و درگیری، نه علیه حکم عادلانه یا مهربانانه صادر شده از محضر خدا، بلکه جنگ و درگیری بین اصحاب جهنم است. و همین دشمنی آنها با یکدیگر، خود یکی از عذاب های جهنمی است.
آیا در بهشت و جهنم هم تكامل وجود دارد؟
شهر سوال ـ شهید مطهری درباره عدم امکان تکامل در آخرت و فرق دو عالم می فرمایند: «دنیا دار تكلیف است و آخرت دار جزا. (دنیا) مهلت براى كشت و تكامل پیدا كردن، اصلاح كردن خود، ملكات عالى كسب كردن، اعمال صالح بجاى آوردن (است) ... در آنجا (آخرت) امكان تكلیف و عمل و تغییر دادن خود و سرنوشت خود (اگر سعید است برگردد خود را شقى كند، اگر شقى است برگردد سعید كند) وجود ندارد، از باب اینكه نظام زندگى نظام دیگرى است...
دیدگاه اسلام در باره مرگ و اساسا نابودی چیست؟
شهر سوال ـ همانگونه که چشم به جهان گشودن را «تولد» مى نامیم، به انتقال از این دنیا به عالم دیگر « مرگ » مى گوییم. تولد و مرگ از این نظر هیچ تفاوتى با هم ندارند. هر دو، انتقال از مرتبه ناقص به مرتبه کامل تر است. این انتقال براى هر موجودى، از جمله انسان، لحظه به لحظه پیدا مى شود.
قرآن بهشت را چگونه توصیف کرده است؟
شهر سوال ـ در آن جا براى بهشتیان از همه میوه ها به اضافه لطف و بخشش پروردگارشان هست.[محمد/ ۱۵] و آنچه كه انسان بخواهد و چشم ها را به شوق و لذت اندازد مهیاست و انسان در آن جاوید باشد: «وفیها ما تشتهیه الأنفس وتلذ الأعین وأنتم فیها خالدون».
چه کسانی و به چه دلیل برای همیشه در جهنم می مانند؟
شهر سوال ـ چنین کسانی اگر تا ابد هم عمر کنند باز هم به روش خود ادامه خواهند داد؛ چون جوهره انسانی وجودشان را نابود کرده اند و راه بازگشت را به روی خودشان بسته اند اینها مانند کسی هسند که با اختیار خود از بالای یک آسمان خراش می پرد چنین کسی حتی اگر در وسط راه پشیمان هم شود راه بازگشت ندارد. خودش هم از اول می دانست که که اگر به این کار اقدام کند راه بازگشت نخواهد داشت:
آیا در بهشت زمان وجود دارد؟
شهر سوال ـ جابر (جعفى) از امام باقر از پدرش از جدّش علیهم السّلام روایت كند كه رسول خدا (ص) فرمود: چون روز قیامت شود، و اهل بهشت در بهشت، و اهل دوزخ در دوزخ جاى گیرند، بندهاى هفتاد خریف- كه هر خریف هفتاد سال است- در آتش بماند، سپس از خدا- عزّ و جلّ- درخواست كند و خدا را بخواند و گوید: پروردگارا! بحقّ محمّد و اهل بیتش از تو مىخواهم كه مرا رحم كنى. خدا- جلّ جلاله- به جبرئیل وحى كند كه بسوى بندهام فرود رو، و او رااز آتش بیرون آور.[۷]
از منظر حکمت متعالیه، جدایی روح از جسم، چگونه تبیین می شود.
شهر سوال ـ طبق مبنای فیلسوفان حکمت متعالیه ، انسان مرکّب از دو جزء روح و جسم نیست بلکه یک وجود دارای مراتب است که پایین ترین مرتبه وجود او بدن مادّی و مرتبه متوسّط او بدن مثالی و عالی ترین مرتبه وجودی او روح است. و بین مرتبه بالا و پایین رابطه تدبیری وجود دارد.
منظور از تکوینی بودن عذاب جهنم چیست؟
شهر سوال ـ یا نتایج و پیامدهای تکوینی اند یا نتایج و پیامدهای قراردادی. برای مثال وقتی راننده ای سبقت غیر مجاز می گیرد یا از چراغ قرمز رد می شود ، ممکن است با اتومبیل دیگری تصادف نماید. همچنین ممکن است توسط پلیس جریمه شود. جریمه شدن توسط پلیس مجازات قراردادی این عمل خلاف است؛ امّا تصادف نمودن نتیجه تکوینی این فعل خلاف است؛ یعنی در جایی که سبقت غیر مجاز یا رد شدن از چراغ قرمز منجر به تصادف شده است، بین تصادف و آن عمل رابطه علّی و معلولی برقرار است.
