حقیقت سعادت این است که آخرین مرحله زندگی انسان با عمل سعادتمندانهای پایان پذیرد و حقیقت شقاوت این است که آخرین مرحله عمر با عمل شقاوتمندانهای خاتمه یابد.
رنج ها و مرارت های بشر
فضل خداوند در افزایش رزق و روزی موثر است یا سعی تلاش انسان؟
نقش خداوند وتلاش انسان هر دو در هر کار و موفیقت انسان موثر است و هرگز نباید تصور نمود که تنها تلاش نقش دارد. در این باره به طور کلی باید گفت: از برخی آموزه های دینی بدست می آید که دو گونه رزق و روزی داریم، رزقی که به سراغش میرویم و رزقی که به سراغ ما می آید.
اگر رزق و روزی همه مخلوقات بر عهده خداست پس چرا انسان هایی از فقر و گرسنگی در حال مرگ هستند؟
اگر بخشی از جامعه در فقر به سر می برند نتیجه اعمال ناشایست خود انسان هاست: «ظَهَرَ الفَسادُ فِی البَرِّ والبَحرِ بِما کَسَبَت اَیدِی النّاسِ لِیُذیقَهُم بَعضَ الَّذی عَمِلوا لَعَلَّهُم یَرجِعون؛ (۲) فساد، در خشکی و دریا به خاطر کارهایی که مردم انجام داده اند آشکار شده است، خدا می خواهد نتیجه بعضی از اعمالشان را به آنها بچشاند شاید (به سوی حق) بازگردند.»
آیا حوادث تلخ یا شیرین که در زندگی پیش می آید، به اراده و خواست خداست؟
در حوادث تلخ و شیرین، پیش از آن که نقش خداوند را در آن بررسی کنیم، باید به نقش خدا در آن توجه کنیم، زیرا نقش خداوند فقط این است که از وجود حوادث آگاه است و بر اساس سنتهایی که مقرر نموده، شامل حال انسانها میشود، در حالی که در بسیاری از این حوادث، نقش بشر انکار ناپذیر است.
آیا شرارت ها و ظلم هایی که در دنیا وجود دارد، با رحمت و عدالت خداوند ناسازگار نیست؟
خداوند متعال اراده نموده تا به کمک نیروی درونی عقل و فطرت و هدایت بیرونی انبیا و امامان و هدایت های وحیانی، جلوی بروز شرارت ها و ظلم های عالم را بگیرد، اما ضرورت داشتن حق انتخاب و آزادی برای انسان و ارزشمندی انتخاب های صحیحی که در بستر آزادی شکل می گیرد و کمالات انسانی که در نتیجه مبارزه با آن ها حاصل می شود، مانع از آن شده که خداوند در بسیاری از موارد مستقیما جلوی شرارت ها و ظلم وتعدی های بشر را بگیرد.
از منظر دینی چرا زندگی دنیا همراه با رنج و درد خلق شده است؟
رنجهاي زوالپذير و رنجهاي زوالناپذير. رنجهايي هست که تا انسان، انسان است و تا جهان بوده و هست، وجود دارند و قابل زوال نيستند. اگر رنجهاي زوالناپذير وجود داشته باشد، بايد اعتراف کرد که زندگي داراي وجه تراژيک است. وجه تراژيک يک زندگی یعنی وجود رنجهایی در حیات که قابل التیام نیستند. به نظرم میآید که اگر بخواهیم واقعبینانه داوری کنیم، باید بگوییم که اگر چه میتوان در جهت کاهش درد در زندگی تلاش کرد، ولی نمیتوان بدون رنج زیست.
آیا زن و مرد در امتحان های دنیا و پاداش های آخرت یکسانند؟
گرچه درفرایند زندگی زن گرچه رنج بسیار را متحمل می شود ولی این امر به گونه ای جبران می گردد؛ به همین دلیل (که رنج دوران بارداری و بعد از تولد را باید بکشد) مورد توجه خاص خدا است. در نتیجه حق مادر از حق پدر بیش تر است و مادر به خاطر تحمل سختی های دوران بارداری و شیر دادن و بزرگ کردن فرزند پاداش های عظیمی دارد که مرد از آن ها بی بهره است.
چرا خدا در مقابل رنج های ما، کاری نمی کند؟
دنیا عالمی است که زیر پایمان را داغ کرده اند، تا بفهمیم این جا، جای ماندن نیست.
خدا کجاست که این همه بدبختی را نمی بیند؟
باید دقت کرد ، که چه چیز را بدبختی می دانیم؟ عاملش چیست؟ و در کدام هستی شناسی قرار داریم که توقع دخالت خدا را داریم؟
آیا بلا برای عقوبت نیست؟ پس چرا امام حسین (ع) دچار بلا و مصیبت شدند؟
بلا براى ستمگر تأديب است و براى مؤمن امتحان و براى پيامبران درجه. و بلا جز از لطف الهی نیست. چون برای ستمگر زمینه بیداری او را فراهم می کند و برای مومن بخشش و برای معصومین افزایش درجه را سبب می شود.