شهر سوال ـ راههای علم و آگاهی پیدا كردن نسبت به حقائق، مختلف است، بعضی مطالب با براهین و استدلالهای عقلی و برخی نیز با تجربه و مشاهده معلوم و ثابت میشوند؛ امّا نباید فراموش كرد كه تنها راه علم و آگاهی پیدا كردن به یك حقیقت، تعقّل و اندیشیدن و یا تجربه نیست. چه بسا مطالبی كه قابل تجربه نبوده و با براهین و ادله عقلی نیز ثابت نمیشوند همانند تاریخ و سرگذشت پیشینیان.
پیامبر شناسی
آیا حضرت محمد (ص) غیر از قرآن معجزه دیگری داشتند؟
شهر سوال ـ علاوه بر قرآن مجید که اعجاز جاودانه آن آشکار و بدیهی است، پیامبر اسلام(ص) معجزات فراوانی دارد؛ که برخی از آنها در آیات قرآن و کتابهای سیره نویسان ثبت شده است. و آنچه که در قرآن آمده نیز از نظر تاریخی مسلم است. چون قرآن از تواتر تاریخی بهره مند است که بالاترین درجه در اعتماد به یک مطلب تاریخی است. شماری از این معجزات عبارت است از:
کدام پیامبران امام نیز بوده اند؟
شهر سوال ـ پیغمبرى كه در خواب میبیند و صدا را میشنود و در بیدارى میبیند و او امام است مانند پیغمبران اولو العزم، ابراهیم (ع) مدتى پیغمبر بود و امام نبود تا خدا فرمود: «إِذِ ابْتَلى إِبْراهیمَ رَبُّهُ بِكَلِماتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قالَ إِنِّی جاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِماماً قالَ وَ مِنْ ذُرِّیَّتی قالَ لا یَنالُ عَهْدِی الظَّالِمینَ»[بقره/۱۲۴] من ترا امام مردم قرار دادم ابراهیم گفت از فرزندان من هم؟» خدا فرمود «پیمان من بستمكاران نرسد» كسى كه غیر خدا یا بتى را پرستیده امام نگردد.
به چه دلیل بین همه انسان ها، تعداد محدودی به رسالت مبعوث می شوند؟
شهر سوال ـ خدا برای رسانیدن پیام خویش، پیامبرانی را از بین مردم برگزیده است و در هر زمان این شخص برگزیده دارای بالاترین فضائل اخلاقی است و بین مردم زمان خویش عالمترین و با کمالترین و شایسته ترین انسان برای رساندن پیام الهی و به دست گرفتن این مسئولیت بزرگ میباشد. وی بین مردم به تقوا و علم معروف میباشد و شایستگی لازم را برای دریافت وحی و به دوش گرفتن بار مسئولیت الهی دارد. طبق نص صریح قرآن بین پیامبر و مردم هیچ تفاوتی از جهت انسان بودن نیست.
چرا همه ی پیامبران در خاور میانه ظهور کرده اند؟
شهر سوال ـ ما از سرگذشت بسیاری از پیامبران خبر نداریم، پس هرگز نمی توانیم به طور قاطع بگوییم که تمام پیامبران در فلان منطقه بوده اند: «وَ رُسُلاً قَدْ قَصَصْناهُمْ عَلَیْكَ مِنْ قَبْلُ وَ رُسُلاً لَمْ نَقْصُصْهُمْ عَلَیْكَ؛[نساء/۱۶۴] و پیامبرانى كه سرگذشت آنها را پیش از این، براى تو باز گفتهایم و پیامبرانى كه سرگذشت آنها را بیان نكردهایم.»
منظور از قرائنی که می تواند اثبات کننده پیامبری کسی باشد، چیست؟
شهر سوال ـ وضع پیروان وی یعنی وضع روحی و فكری و اخلاقی طبقهای كه صادقانه (ونه از سر ریا و طمع و ...) دور مدعی نبوت را میگیرند روشنگر وضع پیشوای خود میباشد. هر گاه بیش از همه، نزدیكان و بستگان شخصی كه كاملا از وضع داخلی او آگاهند به وی ایمان آوردند و یا طبقهای كه به وی میگروند گروهی باشند كه در خرد و دقت و پاكی در میان مردم نمونه باشند، در این صورت انسان به صدق دعوت مدعی اطمینان پیدا میكند.
چرا در بعضی آیات قرآن، گناهانی را به انبیاء نسبت می دهند، با اینکه آن ها را معصوم می دانیم؟
شهر سوال ـ ابو الصّلت هروى گوید: آنگاه كه مأمون علماى فرق مختلف اسلامى و نیز علماى یهود، نصارى، مجوس، صابئین و سایر اهل علم و كلام را نزد حضرترضا علیه السّلام گرد آورد، و هر كس از جاى برخاسته و سخنى گفت جواب قاطع گرفت و ساكت ماند كه گوئى سنگ در دهانش گذاردهاند، (در آخر كار) علىّ بن- محمّد بن جهم برخاست و گفت: یا ابن رسول اللَّه! آیا شما قائل به عصمت انبیاء هستید؟.
نبوت، معجزه، امامت
شهر سوال ـ رسالت هر پيامبري به نبوت وي وابسته بوده، نبوّت او به ولايتش مرتبط است. جهت پيوند انسان كامل به خداي سبحان، همانا ولايت اوست و سمت ارتباط وي به جامعه بشري رسالت او بوده، رابط بين اين دو جهت همانا نبوت اوست؛ چنان كه تفاوت رسالتها مرهون تفاوت نبوتها و امتياز نبوتها در پرتو تفاضل ولايتهاست.
آیا در احادیث خود پیامبر (ص) مساله خاتمیت بیان شده است؟
شهر سوال ـ حدیث منزلت، یکی از احادیث متواتر است که همه مسلمانان آن را قبول دارند. و پیامبر (ص) در این حدیث به حضرت علی (ع) می فرمایند که تو مانند هارون نسبت به موسی برای من هستی، با این تفاوت که بعد از من پیامبری نخواهد بود. ( أَنْتَ مِنِّی بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَى إِلَّا أَنَّهُ لَا نَبِیَّ بَعْدِی)
حقيقت عصمت چيست؟
شهر سوال ـ براى روشن شدن مطلب، يادآور مى شويم كه : عصمت به صورت مطلق و گسترده، مربوط به گروه معدودى به نام انبيا و امامان است. ولى «عصمت نسبى» يعنى مصونيت در برابر برخى از گناهان، اختصاص به آن گروه نداردو بسيارى از انسانهاى شريف را نيز در بر مى گيرد، اين گروه از انسانها هر چند نسبت به تمام گناهان مصونيت ندارند ولى بدون شك نسبت به برخى از آنها داراى مصونيت بوده، نه تنها انجام نمى دهند، بلكه به فكر انجام آن نيز نمى باشند.