شهر سوال ـ خدا در قرآن از توبه واقعى با توبه نصوح نام برده است: «يَآ أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ تُوبُواْ إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَّصُوحاً عَسَى رَبُّكُمْ أَن يُكَفِّرَ عَنكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَيُدْخِلَكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِى مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ؛ اى كسانى كه ايمان آورديد! به درگاه خدا توبه كنيد، توبه اى خالصانه. اميد است كه پروردگارتان بدى هاى شما را بپوشاند و شما را به بهشتهايى كه نهرها از زير آنها جارى است وارد كند.»
اخلاق و عرفان
چه رابطه ای میان عزم و توکل وجود دارد؟
شهر سوال ـ این آیه نشان می دهد که توكل بر خداوند تنها در مسیر حق، دارای معنا و ثمر بخش است. این معنا از تعلیل «انك علی الحق» استفاده شده است. همچنان که نشان می دهد توكل بر خداوند، رها كننده‌ی انسان از تنگنای توطئه‌های دشمنان حق می‌باشد.۵ که این برداشت با توجه به سیاق آیات است كه بیان كننده‌ی ارتباط این آیه و آیات قبل می‌باشد به ویژه آیه‌ی «و لاتكن فی ضیق مما یمكرون... فتوكل علی الله»
براى ترك گناه شهوانی چه کنم؟
شهر سوال ـ ترک گناه می تواند با یک تصمیم جدی به راحتی انجام شود. اما بسیاری برای تصمیم گیری جدی، سستی می کنند. از این رو می توان برنامه هایی ارائه کرد که تا با عزم و اراده کمتر نیز از گناه دور شد:
آیا اخلاق مطلق است یا نسبی؟
شهر سوال ـ موضوع حُسن اخلاقی، راستگویی به طور مطلق نیست، بلکه راست گفتن، فعل خارجی است و این فعل خارجی مستقیماً فعل اخلاقی نیست. راستگویی از آن جهت که مصداق یک عنوان انتزاعی و کلی مثلاً عدالت است، موضوع حُسن اخلاقی است. از این جهت که مصالح جامعه و انسان ها در گرو راست گفتن است، فعل اخلاقی و خوب است.
آیا با هر گناهی، همچنان می توان امید داشت و توبه کرد؟
شهر سوال ـ رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) در این زمینه می فرماید: «لكل داء دواء و دواء الذنوب الاستغفار؛ هر مرضی دارویی دارد، و داروی شفابخش گناهان استغفار و طلب مغفرت از پیشگاه ذات پاك الهی است».
چگونه صفات رذیله را از خود دور کنیم؟
شهر سوال ـ گام های عملی: علمای اخلاق در جهت تهذیب نفس و سیر و سلوك امور ذیل را پیشنهاد كرده اند:
آیا دروغ به شوخی حرام است؟
شهر سوال ـ دروغ گفتن به شوخی، كم كم انسان را بر دروغ جدی جرأت می دهد. امام خمینی (ره) در چهل حدیث می‌فرماید: از اموری كه انسان باید ملتفت آن باشد، این است كه دروغ به عنوان شوخی و مزاح هم در اخبار از آن تكذیب [و نهی] شده است و تشدید در امر [به ترک] آن گردیده و علما فتوای به حرمت آن نیز می دهند.
چرا بعضی دعاهایمان مستجاب نمی شود؟
شهر سوال ـ "خدای متعال چون می داند كه مؤمن به دلیل ایمانش علاقه بیشتری به امور اخروی دارد، گاهی دعای او درباره امور مادی را برای آخرتش ذخیره می كند. او هم وقتی می بیند كه در آن جهان به چه مقاماتی نایل می گردد، از خداوند تشكر خواهد كرد و از این معامله با خداوند خرسند خواهد گشت".
با توجه به آیات و روایات، چه کنیم که بهترین باشیم؟
شهر سوال ـ عالمان علم اخلاق می‌گویند: برای خودسازی ابتدا باید رذائل اخلاقی و اخلاق بد را از خود دور كرد، سپس درخت پاكی نشاند. بدیهی است با وجود صفاتی مانند حسد وكبر و خودپسندی و خودخواهی و شهوت رانی،دست‌رسی به صفات پسندیده و انجام اعمال خیر بسیار مشكل خواهد بود.
چگونه از غفلت جلوگیری کنیم؟
شهر سوال ـ همچنین محاسبه نفس و بررسی موقعیت خود، با توجه به استعدادها و عمر جاودانه مان، می تواند ما را متوجه اعمال و رفتار اشتباهمان کند و برای اصلاح آنها اقدام کنیم تا رفتارمان با در نظر گرفتن نظارت الهی و قضاوت او باشد.
