جزیه یک نوع سرانه مالیاتی است که از بعضی از اهل کتاب (مثل مسیحیان و یهودیان) دریافت می شود. و در عوض آن، حکومت اسلامی، ضمن تامین امنیت این عده، آنها را از شرکت در جهاد معاف می دارد.
فلسفه احکام
چرا پوشیدن لباس سیاه مکروه است؟
اين تركيب پسر عمّت عبّاس است، يا محمّد واى بر فرزندانت از فرزندان عبّاس (که رنگ مشکی از لوازم بنی العباس بود.)
چرا باید بدون دلیل علمی احکام اسلام را بپذیریم؟
شهر سوال ـ جهل ما از عالم غیب، ما را ناگزیر از مراجعه به وحی نموده است! و حال باید توجه کنیم که شناخت هایمان برای تشخیص چرایی همه اعمال مکفی نیست.
چرا در قوانین اسلام، مرد در مقابل کشتن فرزند خود قصاص نمی شود؟
شهر سوال ـ یکی از دلایل تشریع حکم قصاص، جلوگیری از قصد قتل است. یعنی کسی که قصد انجام عمل خلاف دارد، ممکن است با توجه به مجازات از قصد خود صرف نظر کند. این در حالی است که چنین کارکردی برای پدر معنا ندارد. و وجود عاطفه در او عاملی بسیار جدی تر در جلوگیری از قصد تحقق جرم است.
فلسفه اذان چیست؟
شهر سوال ـ ایشان فرموده اند: «همانا مأمور شدن مردم به گفتن أذان به علل و دلائل بسیارى است، از آن جمله اینكه:
چرابرخلاف فطرت زنانه به مردان اجازه تعددزوجات داده شده است؟
شهر سوال ـ ما باید بین احساس ها و خواسته های متعارض گرفتار شویم تا امتحان ما معنا داشته باشد. و اتفاقا مساله غیرت زن بر شوهر، یکی از امتحان های سخت الهی نسبت به زنان است. و از بین بردن چنین احساسی در زنان، پاک کردن صورت مساله است و نظیر همان مثالی است که فردی برای در امان ماندن از گناه، به کوه ها پناه برد تا هیچ زمینه ای از گناه برایش وجود نداشته باشد.
چرا صبر نمی کنیم که فرزندمان خود بالغ شود و در صورتی که مایل بود، ختنه را انجام دهد؟
شهر سوال ـ باید توجه کرد که رشد و بلوغ عقلی امری است که در ابتدای زندگی برای افراد وجود ندارد و به تدریج حاصل می شود. و هیچ عاقلی نمی تواند قبول کند که امور فرزند معطل رها شود تا هر امری را خود انتخاب کند.
آیا ذبح حیوان برای غذا با فطرت انسان در تضاد نیست؟
شهر سوال ـ قطعا نگاه کردن به صحنه جان دادن حیوان، برای افراد عادی موجب تالم روحی است و کسانی که بر این کار مداومت دارند و به نوعی از دیدن این صحنه ها، دچار تالم روحی نمی شوند، در واقع مرتکب کاری هستند که از نظر اسلام ناپسند است. از همین رو یکی از شغل های مکروه، قصابی (به معنای کسی که ذبح می کند نه گوشت فروش) است.
چرا برای تشکر از خدا باید نوع خاصی از اعمال را انجام دهیم، و تشکر با یک کلمه و ... کافی نیست؟
شهر سوال ـ امیر المؤمنین على بن ابى طالب علیه السّلام فرمودند: خداوند عزّ و جلّ در فرشتگان عقل را بدون شهوت و در چهار پایان شهوت را بدون عقل و در فرزندان آدم هر دو را قرار داد، حال كسى كه عقلش بر شهوتش غالب گردد به یقین از فرشتگان بهتر بوده و آن كه شهوتش بر عقلش غالب شود حتما از چهار پایان بدتر مى باشد.
چرا در طلاق فقط مرد حق رجوع به همسر خود را دارد؟
شهر سوال ـ مكانیسم طبیعى ازدواج كه اسلام قوانین خود را بر آن اساس وضع كرده این است كه زن در منظومه خانوادگى محبوب و محترم باشد. بنابراین اگر به عللى زن از این مقام خود سقوط كرد و شعله محبت مرد نسبت به او خاموش و مرد نسبت به او بى علاقه شد، پایه و ركن اساس خانوادگى خراب شده؛ یعنى یك اجتماع طبیعى به حكم طبیعت از هم پاشیده است. اسلام به چنین وضعى با نظر تأسف مىنگرد، ولى پس از آن كه مىبیند اساس طبیعى این ازدواج متلاشى شده است نمىتواند از لحاظ قانونى آن را یك امر باقى و زنده فرض كند.»[۲]