فضائل اخلاقی

کوتاه‌سخن اینکه دنیا بر اساس قوانین ثابت و اسباب و مسببات بناشده است و هر که در دنیا و با هر نیتی تلاش کند، نتیجه آن را خواهد دید. درعین‌حال یکی از همان علل و اسباب، دعاست که خداوند آن را قرار داده که انسان بعد از کار و تلاش، با بهره‌گیری از آن، از خداوند بخواهد که مسیر صحیح و پرروزی را در پیش او قرار دهد. ازاین‌رو صرف دعا کردن بدون تلاش و یا تلاش محدود کفایت نمی‌کند و باید برای رسیدن به هدف، تلاشی مضاعف داشت. خدا نیز بر پایه دعا به زندگی و کار انسان برکت عطا کرده و سرمایه انسان دوچندان می‌شود. حتماً خودتان در بازار کار و سرمایه انسان‌های متدین زیادی را می‌شناسید که در حال حاضر و بر اساس همین نکته، از مکنت مالی بسیار خوبی برخوردارند. البته برخی از ناکامی‌ها در زندگی می‌تواند به سبب آزمایشات الهی باشد که با صبر و استقامت و مقاومت می‌توان از آن‌ها به‌سلامت خارج شد و خداوند نیز پاداش صابران را که وعده داده به انسان عطا خواهد کرد.
همین مسئله در مورد مناسبات سیاسی حاکم بر عالم هم صادق است و طبیعتاً هیچ قوم و ملتی بدون کار و تلاش و صرفاً با دعا نمی‌توانند جایگاه ممتاز در نظام موجود در دنیا داشته باشند.