دوران حبس طولانی امام کاظم (علیه السلام)

پرسش:

با توجه به دوران حبس طولانی امام کاظم (ع) چگونه امامزادگان بسیاری منتسب به ایشان هستند؟

پاسخ:

امام کاظم(ع) چند سالی از عمر مبارکشان را در زندان بسر بردند که در مدت آن اختلاف است، برخی این مدت را چهار سال ذکر کرده اند.

بعنوان مثال به مطلبی از کتاب تاریخ قم در این رابطه اشاره می کنیم: هارون الرشید او را از مدینه ببرد و با او بود تا بكعبه و چون براه بصره باز گردید او را بنزدیك عیسى بن جعفر بن منصور باز داشت و پس از آن او را در روز بیستم شوال سنه تسع و سبعین و مائه ببغداد فرستاد و بنزدیك سندى بن شاهك محبوس كرد و روز جمعه پنج روز از ماه رجب گذشته سنه ثلث و ثمانین و مائه ببغداد وفات یافت پس از آنك چهار سال و چند ماه محبوس بود و عمر او پنجاه و چهار سال بوده است و بروایتى پنجاه و پنج سال و مدّت امامت او سى و پنج سال و چند ماه و قبر و تربت او بمقابر قریش است در جانب غربى بغداد.

در همین کتاب اولاد امام کاظم (علیه السلام) را این گونه ذکر می کند:
على الرّضا و ابراهیم و فضل و عبّاس و اسماعیل و احمد و محمد و عبد الله و عبید الله و حسن و حسین و جعفر و حمزه و هرون و داود و سلیمان و اسحق و قاسم و جعفر و ام فروه و ام ابیها و محمود [و] امامه و میمونه و علّیه و فاطمه و ام كلثوم و آمنه و و زینب و عبد الله و ام القسم و حكیمه و اسما و صرحه مادر ایشان ام ولد بوده است و عدد ایشان در شجره بیست و دو دختراند پس مجموع فرزندان او چهل نفس و وجوداند و از پسران او دوازده پسر را عقب بوده است و الله اعلم بالصواب.[۱]

مرحوم شیخ مفید نیز عداد فرزندان امام كاظم«علیه السلام» را ۳۷ نفر دانسته كه هیجده نفر آنان پسر و ۱۹ نفر دختر بوده ‏اند. نامهای آنان از این قرار است.
پسران: حضرت علی بن موسی‏الرضا«علیه السلام»، ابراهیم، عبّاس، قاسم، اسماعیل، جعفر، هرون، حسن، احمد، محمّد، حمزه، عبداللَّه، زید، حسین، فضل و سلیمان. و دختران: فاطمه كبری، فاطمه صغری، رقیه، حكیمه ام ابیها، رقیه صغری، كلثوم، ام جعفر، لبانه، زینب، خدیجه، علّیه، آمنه، حسنه، بریهه، ام‏سلمه و برخی دیگر.[۲]

بنابراین اولاً در مدت زندانی بودن آن حضرت اختلاف است و چهار سال هم گفته شده است و این مدت هر چند زمان کمی نیست اما اینگونه نبوده که ایشان بیشتر مدت عمر شریفشان را در زندان گذرانده باشند.ثانیاً با توجه به تعداد زیاد فرزندانی که برای ایشان در منابع ذکر شده است و با توجه به اینکه بسیاری از امام زادگان با چند واسطه به آن حضرت می رسند، وجود امام زادگان زیاد منتسب به آن حضرت مشکلی ایجاد نمی کند.

پی نوشت:
[۱]. تاریخ ‏قم، ص: ۱۹۹.
[۲]. الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، ج‏۲، ص: ۲۴۴.