آیا واقعا هر کسی در شب قدر بیدار بماند و دعای جوشن کبیر بخواند همه گناهان او پاک می شود؟

مستفاد از روایات بخشیده شدن گنهکاران در تمامی شب و روز هاست. اما در برخی از شب و روز ها و بعضی از زمان ها زمینه برای استجابت دعا و طلب بخشش از خداوند متعال بیشتر است که از جمله آنها شب قدر و نیز روز عرفه است.(۱) البته به شرط آن که گنهکاران توبه حقیقی کنند و رابطه بین خود و خدا را اصلاح کنند. حقیقت توبه، پشیمانی از گناه و قصد و عزم جدی برای ترک آن است. امام علی(علیه السلام) می فرماید: "توبه به دل پشیمان شدن و به زبان آمرزش خواستن و به اندام ترک نمودن است".(۲)
اگر کسی به این حالت دست یافت، حقیقت توبه در او محقق شده است. در این صورت خداوند گناهان او را خواهد بخشید، قرآن مجید در یکی از آیات مى فرماید: کسانى که توبه کردند و به اصلاح کارهاى فاسد خود پرداختند و آن چه را کتمان کرده بودند بیان کنند. در این صورت توبه آن‏ها را مى پذیرم و من بسیار عذرپذیر و قبول کننده توبه و مهربانم.(۳) چه کسى در وفاى به عهد راستگوتر از خداوند است؟ قرآن مجید وعده داده که خداوند توبه را از بندگانش مى پذیرد.(۴)
آری، توبه حقیقی و خالص که قرآن از آن به «توبة نصوح» یاد می کند، درکنار اهتمام به جبران گذشته و انجام کارهای خیر، موجب محو آثار گناه می گردد. حضرت امام صادق(علیه السلام) می فرماید: «هنگامی که بنده ای توبه نصوح (حقیقی) کرد ،مواهب و نعمت های کم نظیر الهی را متوجه خود می سازد و اولین اثرش آن است که محبوب نزد خدا می شود. دوم: خداوند در دنیا و آخرت گناهان او را می پوشاند».(۲) راوی سؤال کرد: چگونه خدا پرده پوشی می کند، فرمود: «هر چه از گناهان که دو فرشتة موکّل بر او، برایش نوشته اند، از یادشان ببرد، به اعضای بدن، فرمان می دهد که گناهان او را پنهان کنید،
به نقاط زمین و هر کجایی که گناهکار توبه کننده گناه کرده است، دستور می دهد که گناهان او را پنهان کنید و آثار آن را پاک می کند. پس توبه کننده در حالی خدا را در قیامت ملاقات می کند که هیچ چیزی به ضرر او و بر گناهانش گواهی و شهادت دهنده نیست».(۵)
گناهکارى که به گناه خویش اعتراف دارد و از آن پشیمان است و عزم جدّى بر ترک گناه و جبران گناهان گذشته از حق النّاس و حق اللَّه دارد،باید به قبولى توبه خویش و رحمت و مغفرت خداوند امیدوار باشد.
شایان ذکر است خواندن دعای جوشن کبیر و امثال آن در شب قدر و ...برای تحقق توبه لازم نیست. اما از آن جایی که در این دعا و امثال آن، اسماء اعظم الهی وارد شده است، خواندن این دعا، انسان را به اجابت خواسته اش نزدیک تر می کند.

پی نوشت ها :
۱. شيخ حر عاملى، وسائل الشيعة، مؤسسه آل البيت عليهم‏السلام قم، ۱۴۰۹ ه.ق ۱۳۶۵ ه.ش، ج۱۰، ص ۳۵۸ .
۲. محمد محمدي ري‌شهري، ميزان الحكمه، دار الحديث، ۱۴۱۶ ه.ق، ج ۲، ص ۹۹۷، ماده "ذنب".
۳. بقره آیه ۱۶۰.
۴. شوری آیه۲۵.
۵. ثقه الاسلام کلینی، اصول کافی، شرح و ترجمه حاج سید جواد مصطفوی، انتشارات اسلامیه، ج ۴، ص ۱۶۴.