اربعین چرا پیاده
پرسش:
این همه برای مراسم اربعین هزینه می‌شود در حالی که برخی مردم به نان شب محتاج‌اند و برخی نیاز به دارو و دکتر دارند. حال اگر زائران پیاده حرکت نکنند، خودشان امکان تأمین لوازم خویش را دارند و زیارت به صورت سواره، مانع از اسراف و تبذیر نیز هست؟
این همه برای مراسم اربعین هزینه می‌شود در حالی که برخی مردم به نان شب محتاج‌اند و برخی نیاز به دارو و دکتر دارند. حال اگر زائران پیاده حرکت نکنند، خودشان امکان تأمین لوازم خویش را دارند و زیارت به صورت سواره، مانع از اسراف و تبذیر نیز هست؟
پاسخ:
پرسشگر محترم به نکات ذیل توجه کنید:
۱-ابتدا دقت کنیم که راه‌های وسوسۀ شیاطین انس و جنّ متفاوت است و به هر کسی نیز از راه خودش وارد می‌شوند. قرار دادن هزاران هزار کار دیگر در مقابل زیارت رفتن و یا خرج کردن برای مساجد، حرم‌ها، حسینه‌ها و مراسم، یکی از همین وسوسه‌های شیطانی و القائات دشمنان می‌باشد.
تردید نکنید اگر برای همان افرادی که ایجاد سؤال می‌کنند «آیا خرج کردن برای حسینه یا مراسم یا زیارت بهتر است یا فقرا؟، مراسمی مثل جشن نامزدی و عروسی یا سفر تفریحی و یا هزاران هزینۀ تفریحی و اسرافی دیگر پیش آید، هرگز فکر فقرا را نمی‌کنند.
۲-نکته دیگر اینکه نباید دو کار خداپسندی را که خدا به انجام شان دستور یا تأکید کرده، مقابل هم قرار دهیم که گویا روح اسلام و عزاداری با کمک با فقرا، ناسازگار است. چون امر خیر، یکی و دو تا و هزار تا نمی‌باشد و هر امر نیکو و خیری، در جای خودش خوب و گاه لازم است. رسیدگی به فقرا، نیازمندان و مستضعفین، به ویژه اگر در میان خویشاوندان یا نزدیکان و همسایگان باشند، نه تنها امری بسیار نیکو، بلکه لازم و ضروری است و اگر کسی عمداً اهمال کند، مورد مؤاخذه نیز قرار می‌گیرد. بر پایی شعائر اسلامی(مثل عزاداری برای اهل بیت، اربعین و...)، حفظ آنها، تبلیغات و...، به ویژه در مباحث و مسائلی که در آگاهی و بیداری مردم و جهت دادن به اذهان عمومی نقش‌آفرین است نیز امری بسیار نیکو و البته لازم و ضروری است و اهمال در آن نیز مورد سؤال خواهد بود.
۳-بنا به روایات متعدد، کسی که به زیارت امام حسین(علیه السلام) برود، اولا هزینه‌ای که صرف کرده برمی‌گردد، ثانیا رزق و روزیش زیاد می‌شود. بنابراین زائر امام با رفتن به زیارت حسین(ع)، رزق و روزی اش بیشتر خواهد شد و اگر هم کسی در فقر باشد مورد عنایت اهل بیت(علیه السلام) قرار خواهد گرفت.
عنْ أَبِی عَبْدِاللَّهِ (علیه‌السلام) فی زیارة قبر الحسین: مَن زارَهُ کانَ اللّهُ لَهُ مِن وَراءِ حَوائِجِهِ، وکَفی ما أهَمَّهُ مِن أمرِ دُنیاهُ، وإنَّهُ یجلِبُ الرِّزقَ عَلَی العَبدِ، و یخلِفُ عَلَیهِ ما ینفِقُ...؛ امام صادق علیه‌السلام در مورد زیارت مزار امام حسین (علیه‌السلام) فرمودند: هر که او را زیارت کند، خداوند نیازهایش را برآورد و آنچه از امور دنیا که برایش اهمیت داشته را کفایت فرماید و همچنین زیارت امام حسین(علیه‌السلام) رزق بنده را زیاد می‌کند، و آن چه برای زیارت هزینه کند، برمی‌گردد.(۵)
۴- در قرآن سوره ابراهیم، توصیه شده است که مؤمنان ایام الله را یادآور شوند تا این روزهای بزرگ الهی فراموش نشود(۶)، اربعین حسینی در تداوم واقعه کربلا است؛ از این رو برای پاس داشتن روز عاشورا که از اعظم ایام الله است، در روز اربعین عاشقان حسینی با حرکت امام حسین(علیه السلام) تجدید عهد می‌کنند و این تجدید عهد را در بهترین وجه خود یعنی رفتن به زیارت کربلا ابراز می‌نمایند.
چون شهادت سبط پیامبر(صلی الله علیه وآله) و یارانش در روز عاشورا باعث شد كه حقایق آشكار شود و اسلام تجدید حیات نماید ستمگران رسوا شدند و تغییر اساسی در جامعه اسلامی به وجود آید، آن روز «یوم الله » به حساب آمد. چنانکه پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله عاشورا «ایام الله » نامیدند.(۸) این روز به اندازه‌ای اهمیت داشته كه به امم پیشین نیز معرفی شده تا آنان نیز نتایجی را كه بر این روز عظیم ترتب می‌یابد درك كنند و آن را پاس دارند.
از این روست که در امام حسن عسکری(علیه السلام)، زیارت امام حسین(علیه السلام) در روز اربعین را از علائم مؤمن دانسته‌اند.(۱۰)
۵-پیاده روی در اربعین امام حسین(علیه السلام) به خاطر روایات متعددی است که اشاره به اجر و ثواب این عمل دارد. در حدیثی از امام صادق(علیه السلام) درباره اهمیت زیارت امام حسین(علیه السلام) با پای پیاده میفرماید:
«مَنْ خَرَجَ مِنْ مَنْزِلِهِ یرِیدُ زِیارَةَ قَبْرِ الْحُسَینِ بْنِ عَلِی(ص) إِنْ کَانَ مَاشِیاً کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکُلِّ خُطْوَةٍ حَسَنَةً وَ مَحَی عَنْهُ سَیئَةً حَتَّی إِذَا صَارَ فِی الْحَائِرِ کَتَبَهُ اللَّهُ مِنَ الْمُصْلِحِینَ الْمُنْتَجَبِینَ [الْمُفْلِحینَ الْمُنْجِحِینَ] حَتَّی إِذَا قَضَی مَنَاسِکَهُ کَتَبَهُ اللَّهُ مِنَ الْفَائِزِینَ حَتَّی إِذَا أَرَادَ الِانْصِرَافَ أَتَاهُ مَلَکٌ فَقَالَ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ(صلی االله علیه واله) یقْرِؤُکَ السَّلَامَ وَ یقُولُ لَکَ اسْتَأْنِفِ الْعَمَلَ فَقَدْ غُفِرَ لَکَ مَا مَضَی؛
کسی که از منزلش بیرون آید و قصدش زیارت قبر حضرت حسین ابن علی(علیه السلام) باشد، اگر پیاده رود خداوند منّان به هر قدمی که برمی‌دارد یک حسنه برایش نوشته و یک گناه از او محو میفرماید تا زمانی که به حائر برسد و پس از رسیدن به آن مکان شریف، حق تعالی او را از رستگاران قرار می‌‌دهد تا وقتی که مراسم و اعمال زیارت را به پایان برساند که در این هنگام او را از فائزین محسوب می‌کند تا زمانی که بازگردد، در این وقت فرشته‌ای نزد او آمده و می‌‌گوید: رسول خدا(صلی الله علیه واله) سلام رسانده و به تو میفرماید: از ابتدا عمل را شروع کن، تمام گناهان گذشته‌‌ات آمرزیده شد.(۱۰)
پی نوشت‌ها:
۱. «عن أبی عبدالله علیه‌السلام قال: زِیارة الحسین علیه‌السلام تَعدِلُ عشرین حَجّة، وأفضل مِن عِشرین حَجّة؛ ابن قولویه قمی، ابی القاسم جعفر، کامل الزیارات، تهران، مکتبه الصدوق، بی‌تا، باب ۶۶. ح ۱-۵، ص۱۷۶-۱۷۷.
۲. همان، باب ۸۸،ح ۲، ص۱۷۹؛ شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، قم،مؤسسة آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث،۱۴۰۳ه ق، ج۱۴، ص۵۱۴.
۳. « دِرْهَمٌ تُنْفِقُهُ فِی الْحَجِّ أَفْضَلُ مِنْ عِشْرِینَ أَلْفَ دِرْهَمٍ تُنْفِقُهَا فِی حَق» یک درهمی که در حج خرج شود بهتر از بیست هزار درهمی است که در غیر حج در راه خدا انفاق شود.»؛شیخ حر عاملی، پیشین، ج۱۱، ص۱۱۵، ح ۱۴۳۸۹.
۴. «یستحب کثرة الإنفاق فی الحج، و الحج أفضل من الصدقة بنفقته؛ خمینی، روح‌الله، ترجمه تحریرالوسیله (ره)،تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)، ۱۳۸۵، ج۱، کتاب الحج، القول فی الحج المندوب، مسأله ۴.
۵. ابن قولویه قمی، ابی القاسم جعفر، پیشین، ص۱۳۸.
۶. سوره ابراهیم، آیه ۵، با ترجمه الهی قمشه ای.
۷. متقی، علی بن حسام الدین، کنزالعمال فی سنن الاقوال و الافعال، بیروت-لبنان، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۹ ه ق، ج۸، ص۵۷۱.
۸. ابرقوهی، شمس الدین ابراهیم، مجمع البحرین، تهران: چاپ نجیب مایل هروی، ۱۳۶۴ش، ماده «عشر».
۹. «عَلاماتُ المؤمنِ خَمسٌ: صَلَواتُ إحدی و خَمسینَ، و زیارةُ الأربعینَ، و التَّخَتُّم بِالیمینِ، و تَعفیرُ الجَبینِ، و الجَهْرُ بِبسم اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ» ابن طاووس، علی بن موسی، إقبال الأعمال، تهران،دار الكتب الإسلامیه، ۱۴۰۹ه.ق،چاپ دوم، ج۳، ص۱۰۰.
۱۰.ابن قولویه قمی، ابی القاسم جعفر، پیشین، ص۱۴۳.
نظرات