پدر اینجانب وقتی دو ساله بودم ازدواج مجدد کرد و موضوع طلاق مادرم را تا همین سن ۱۹ سالگی از من مخفی کرده بود. آیا لازم است که بعد از این همه سال به او سر بزنم؟

پدر اینجانب وقتی دو ساله بودم ازدواج مجدد کرد و موضوع طلاق مادرم را تا همین سن ۱۹ سالگی از من مخفی کرده بود. ما در اهواز ساکنیم و مادرم در شهرستان درود. آیا لازم است که بعد از این همه سال به او مراجعه کنم یا خیر؟

دوست گرامي گرچه ،آرزوي قلبي ما اين است که طلاق و جدايي در هيچ خانواده اي رخ ندهد. اما گاهي زن و مرد ناگزير به چنين حکمي تن مي دهند و چاره اي جز جدايي نمي يابند. شايد مادرتان را در اين امر مقصر بدانيد و يا او را به بي عاطفه بودن و يا بي مسئوليتي متهم سازيد؛ اما توصيه مي کنيم در مورد گذشته و شرايط خاص والدين تان قضاوت عجولانه نکنيد. حتي اگر آنان مقصر هم بوده باشند، باز والدين شما بوده و حق پدر و مادري گردن شما دارند. با همه اين حرف ها وظيفه شما اين است که با پدر و مادرت مهربان باشي ، جوياي احوال آنان باشي ، اگر کاري يا مشکلي دارند ، ياري شان نماييد و از هر خدمتي که مي تواني انجام دهي ، دريغ نکني . صله رحم - به ويژه اگر رحم پدر و مادر باشد - بر هر فرد مکلفي واجب ، و قطع آن جايز نيست .
احترام و نيكي به پدر و مادر - حتي اگر كافر و مشرك باشند- ، به هر شکل ممکن لازم است. بي‌احترامي ، قهر يا قطع رابطه كردن با والدين يا برادر و خواهر - حتي اگر غير مسلمان هم باشد - جايز نيست.
فردي از امام خميني(ره) مي‌پرسد: "آيا صله رحم با خويشاوندي كه كافر يا مرتد محسوب مي‌شود، نيز واجب است"؟ امام مي‌فرمايد: "صله رحم مطلقاً واجب است"(۲) در پاسخ ديگري كه سئوال مي‌كند: "آيا انسان مي‌تواند با خويشاونداني كه بي‌تقوا و بي‌نماز و ضد انقلاب‌اند از قبيل پدر و مادر، خواهر و برادر قطع رحم نمايد" جواب مي‌دهد "قطع رحم جايز نيست(۳)
حال اگر هر كدام از اين‏ها وظيفه خود را انجام ندادند ، سبب نمى‏شود كه ديگرى هم انجام وظيفه نكند. بنابراين اگر پدر يا مادر وظيفه‏ شان را آن گونه که نوشته ايد ، انجام نداد، دليل نمى‏شود در انجام وظايف خود كوتاهى نماييد.
فردي نزد پيامبر (ص) آمد و گفت : پدر و مادري دارم كه با آن ها رابطه خوبي دارم، ولي آن ها مرا با حرف و طرز برخوردشان اذيت مي کنند . من پاسخ آنان را نمي دهم، ولي مي خواهم آنان را ترك كنم و مدتي نزدشان نروم.
حضرت فرمود : در اين صورت خداوند هم تو را رها خواهد كرد. مرد عرض كرد: پس چه كنم؟
حضرت فرمود: به كسي كه تو را محروم ساخت، ببخشاي . با كسي كه با تو قطع رابطه كرد، پيوند برقرار كن . از كسي كه به تو ستم كرد، درگذر. اگر چنين كني، خداوند پشتيبان تو خواهد بود.(۴)
از روايات استفاده مي شود كه قطع ارتباط يا برخورد خشم آلود با خويشان به خصوص پدر و مادر كم ترين اثرش در دنيا اين است كه باعث فقر شديد و گرفتار شدن به اذيت اشرار، كوتاه شدن عمر و بروز مرگ ناگهاني و نابهنگام مي شود. در آخرت چنان از رحمت الهي دور مي گردد كه بوي بهشت (كه از مسافت هزار سال راه به مشام مي رسد) به مشامش نرسد.(۵)
عزيز گرامي ! پاسخ قطع رحم ، صله رحم است ، نه قطع رحم . اگر آن ها( پدر يا مادر) قطع رحم کردند و تمام يا برخي از وظايف خود را در مورد فرزندشان انجام نداده اند ، مثل آن ها عمل نکنيد . زيرا هر کسي پاداش يا کيفر اعمال خود را در دنيا يا قيامت و در برخي موارد هر دو دنيا خواهد ديد .

پي نوشت ها:
۱. استفتائات از محضر امام خميني،ج ۱، فصل احکام امر به معروف،مسئله ۱۷.
۲. همان،مسئله ۱۸.
۳. بحارالانوار،ج ۷۱،ص ۱۰۰.
۴. اصول کافي،ج ۲،ص ۳۵۰ و۳۴۶.