پرسش: خدا که به تمام نیات و وجود و فطرت هر انسانی آگاه هست و میدونه ما برای هر کاری چه عکس العملی داریم پس چرا امتحان می‌کنه؟

پاسخ:
امتحان الهی با امتحانهای انسانی فرق دارد. انسانها امتحان می‌گیرند برای کشف میزان دانایی و توانایی افراد ولی امتحان الهی رشد یافتن افراد است. در سایه این امتحان شخص رشد می‌یابد؛ مثل رشد دانه گندم در خاک که زحمت دانه گندم در خاک باعث تبدیل شدنش به گیاه می‌شود. سختی انسان در دنیا و امتحان او باعث رشد او و انسان شدن او می‌شود.
اگر بخواهیم یک مثال دنیایی بزنیم امتحان الهی مثل ورزش است که مسابقه برای تمرین کردن است که گرچه برد و باخت دارد ولی نتیجه‌اش ورزیده شدن انسانهاست. علم و آگاهی خدا از آینده انسان و سایر موجودات عالم هیچ ربطی به اعمال و افعال انسان و موجودات دیگر و اختیار آنان ندارد. این که خدا می‏داند در آینده فلان شخص چه خواهد کرد و چه نخواهد کرد، تأثیری در عمل فرد ندارد. این امر مانند آگاهی پزشکی است که به طور قطع می‏داند فلان بیمار در آینده دچار فلان وضعیت جسمی خواهد شد، یا با توجه به وضع فعلی‌اش روند بهبودی یا پیشرفت بیماری‌اش به کجا منتهی می‌گردد، دانستن این مسایل از طرف پزشک تأثیری در به وجود آمدن یا نیامدن بیماری و روند خاص پیشرفت یا درمان آن ندارد. آن بیمار باید خودش آن دارو را استفاده کند تا به کمال یعنی سلامتی برسد و الا نمی‌‌رسد. آیا اگر معلمی از قبل بداند که کدام دانش آموز در امتحان نمره بدی می‌آورد، در امتحان او تاثیری خواهد داشت؟ مسلما خیر. نتایج ضعیف دانش آموز معلول علت‌های خاص خود مانند کاهلی و تنبلی است که اطلاع قبلی معلم ربطی به آن‌ها ندارد؛ به همین شکل علم خداوند به حوادث آینده هم ما را مجبور به حرکت به سمت همان اهداف نمی‌‌کند. خداوند به تمام حوادث و کارهایی که در جهان انجام می‌شود، آگاهی دارد، از جمله کارهایی که انسان انجام می‌دهد. اما آگاهی خداوند از اعمال انسانی با قید اختیار است، یعنی خدا می‌داند که انسان با اختیار خود این کارها را انجام می‌دهد و این امر به هیچ وجه موجب جبر نمی‌‌شود.