چرا به حضرت زينب(سلام الله علیها)، عقيله بني هاشم ،عالمه غير معلمه می گویند؟

علامة قزويني در بيان عقيله بودن زينب(سلام الله علیها) در كتاب « زينب من المهد الي اللحد» مي‌نويسد: عقل و درايتي كه زينب داشت حادثه كربلا را رهبري و از فرزندان امام چنان آبرومندانه سرپرستي نمود و جان امام زين العابدين ( عليه السّلام )را از مرگ حتمي نجات داد. و كاخ يزيد را به لرزه در آورد.(۱) و نهضت حسيني را تا به امروز زنده و پاينده نمود.

بنابراين عقيله بودن حضرت زينب (سلام الله عليها) و ملقب شدنش به اين لقب قبل از حادثه كربلا در سال ۶۱ هجري قمري بود. و در منابع به طور دقيق مشخص نشده است كه اين لقب از طرف چه كسي به آن حضرت براي اولين بار داده شده است، ولي آن چه كه قطعي است، اين لقب همواره به حضرت از طرف بزرگان داده شده.

 حتي امام زين العابدين ( عليه السّلام) نيز از او بسيار تجليل و احترام نموده است. براي نمونه وقتي يزيد بعد از اين كه آنها را مخير نمود به ماندن در شام و يا برگشتن به مدينه، امام سجاد ( عليه السّلام ) مسئله را موكول به رأي حضرت زينب نمود. چنان كه امام سجاد ( عليه السّلام ) در مقام علمي آن حضرت چنين فرموده است: «اَنتِ بحمدالله عالمة بلا معلمة، فهمة غير مفهمه،(۲) شكر خدا اي عمه كه دانشمندي هستي بدون اين كه از كسي تعليم ببيني و فهيم هستي بدون اين كه كسي آن را به تو ياد بدهد». يعني آن چه داري در تو ذاتي است نه اكتسابي، اينها حقايقي است كه علماي بزرگ اهل سنت بدان معترفند.

چنان كه سيوطي مي‌گويد: «و كانت لبيبة جَزُلة و عاقلةُ لها قُوه جنانٍ»(۳). بنابراين بعيد نيست كه اين لقب به آن حضرت در دوران خردسالي توسط پدرش امير المؤمنين(علیه السلام) به خاطر ذكاوت و تيزهوشي كه داشت داده شده باشد(۴) (و الله العالم).

پي نوشتها:
۱. قزويني، زينب من المهد الي اللحد، قم، چاپ و نشر،  چاپ اول، ۱۴۲۳، ص ۴۰.
۲. قائمي، علي، زندگاني حضرت زينب، تهران، اميري، ۷۲، ص ۱۲۳.
۳. همان، به نقل از رساله زينبيه سيوطي.
۴ . همان ص ۳۹