آیا زیارت از راه دور ائمه معصومین (ع) همان ثواب زیارت از نزدیک را دارد؟

به جاي خواندن زيارات مخصوص داخل حرم كه با اذن دخول و آداب خاصي انجام مي گيرد مي توان زيارات مخصوص راه دور و يا زياراتي را خواند كه در روايات تصريح شده است كه اين زيارت را مي توان از راه دور و نزديك خواند. به چند نمونه توجه فرماييد.

۱- براي پيامبر اكرم (ص) و ائمه معصومين عليهم السلام افزون بر زياراتي كه مخصوص حرم مطهر آنان است زياراتي نقل شده كه زائر مي تواند آن زيارت را از راه نزديك و در حرمش يا از راه دور در شهر خود بخواند و به ثواب زيارت نايل گردد.

به چند نمونه زير توجه شود :

اول - به روايت صحيح از امام رضا (ع) (۱) زيارتي براي پيامبر اكرم (ص) نقل شده كه بعد از هر نماز از دور و نزديك خوانده مي شود. و يا براي آن حضرت زيارت مخصوص از راه دور وارد شده كه در مفاتيح ذكر شده است.

دوم - براي هر روز هفته زيارتي براي يك يا چند نفر از چهارده معصوم (ع) نقل شده است چنان كه براي هر يك از چهارده معصوم (ع) در اواخر مفاتيح الجنان صلواتي ذكر شده است كه اين صلوات ها را هر روز و در هر جا مي توان به عنوان زيارت آن ارواح مقدسه خواند.

سوم - شيخ عباس قمي در مفاتيح الجنان به نقل از كتاب مصباح شيخ طوسي و جمال الاسبوع سيد بن طاوس مي نويسد: از امام صادق (ع) روايت شده هر كه مي خواهد قبر رسول خدا (ص) و قبور امير المؤمنين و فاطمه و حسن و حسين و قبور ساير ائمه عليهم صلوات الله را در شهر خودش زيارت كند ، در روز جمعه غسل كند و دو جامه پاكيزه ( همانند زايران خانه خدا ) بپوشد و به پشت بام و يا هر مكان بلندي در خانه خود قرار گيرد و يا به صحرا رود، چهار ركعت نماز بگذارد ( هر دو ركعت يك سلام مثل نماز صبح )، پس از تشهد و سلام برخيزد و رو به قبله بايستد و بگويد : السَّلَامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا النَّبِيُّ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ السَّلَامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا النَّبِيُّ الْمُرْسَلُ وَ الْوَصِيُّ الْمُرْتَضَى وَ السَّيِّدَةُ الْكُبْرَى وَ السَّيِّدَةُ الزَّهْرَاءُ وَ السِّبْطَانِ الْمُنْتَجَبَانِ وَ الْأَوْلَادُ وَ الْأَعْلَامُ وَ الْأُمَنَاءُ الْمُسْتَخْزَنُونَ جِئْتُ انْقِطَاعاً إِلَيْكُمْ وَ إِلَى آبَائِكُمْ وَ وَلَدِكُمُ الْخَلَفِ عَلَى بَرَكَةِ الْحَقِّ فَقَلْبِي لَكُمْ سِلْمٌ وَ نُصْرَتِي لَكُمْ مُعَدَّةٌ حَتَّى يَحْكُمَ اللَّهُ بِدِينِهِ فَمَعَكُمْ مَعَكُمْ لَا مَعَ عَدُوِّكُمْ إِنِّي لَمِنَ الْقَائِلِينَ بِفَضْلِكُمْ مُقِرٌّ بِرَجْعَتِكُمْ لَا أُنْكِرُ لِلَّهِ قُدْرَةً وَ لَا أَزْعُمُ إِلَّا مَا شَاءَ اللَّهُ سُبْحَانَ اللَّهِ ذِي الْمُلْكِ وَ الْمَلَكُوتِ يُسَبِّحُ اللَّهَ بِأَسْمَائِهِ جَمِيعُ خَلْقِهِ وَ السَّلَامُ عَلَى أَرْوَاحِكُمْ وَ أَجْسَادِكُمْ وَ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ.

چهارم - در روايات زيادي آمده است كه ملكي موكل است برآن كه هر مؤمني بگويد : (ص) آن ملك نخست به او جواب مي دهد و مي گويد « و عليك » پس از آن خدمت پيامبر اكرم (ص) عرض مي كند فلان شخص براي شما سلام رسانده است. حضرت مي فرمايد:(۳) و همين مضون براي زيارت و سلام دادن به همه چهارده معصوم (ع) نيز وارد شده است.

۲- چند نمونه از زياراتي كه در روايات تصريح شده كه از راه دور و نزديك مي توان خواند:

اول - زيارت امين الله را به قصد هريك از امامان (ع) از راه دور و نزديك و در هر زمان مي توان خواند . (۴)
دوم - زيارت عاشورا را هر روزه از راه دور و نزديك مي توان خواند. چنان كه از امام باقر و امام صادق عليهما السلام روايت شده هر كسي در هر كجا از شهرها باشد و نتواند به زيارت اباعبدالله در حرم مطهرش مشرف شود، به پشت بام و يا هر مكان بلندي در خانه خود قرار گيرد و يا به صحرا رود ، ابتدا دو ركعت نماز بخواند و بعد زيارت عاشورا بخواند و در عزا و مصيبت آن حضرت گريه كند و بر قاتلينش لعن و نفرين كند من ضامنم همه آن ثواب ها را خدا به او برساند. (۵)
سوم- خواندن زيارات جامعه در هر زمان و مكان براي هر يك از ائمه (ع) .(۶)
چهارم - شيخ عباس قمي پس از ذكر سه زيارت مخصوص امير المؤمنين (ع) در روز عيد غدير مي نويسد: ما در كتاب هديه الزائرين اشاره كرديم كه اين زيارات را هر روز از راه نزديك و دور مي شود خواند. و يا براي روز ۱۷ ربيع كه روز ميلاد پيامبر اكرم (ص) است، زيارت مخصوصي براي امير المؤمنين (ع) ذكر شده و بعد آمده است كه اين زيارت به روز معيني اختصاص ندارد .
پنجم : اگر كسي در شب هاي جمعه برود پشت بام و يا مكان بلندي و رو به قبله بايستد ، سپس نگاهي به سمت راست و چپ كند و قلب خود را ببرد به حرم ابي عبدالله عليه السلام و بگويد: السلام عليك يا ابا عبدالله السلام عليك و رحمه الله و بركاته، ثواب زيارت آن حضرت در نامه عملش نوشته مي شود.

۳- البته طبعا نبايد انتظار داشت ثواب زيارت كسي كه رنج و خطرات سفر را تحمل مي كند و روزهايي جان و مال و وقت خود را فداي راه و آرمان هاي آن ارواح مقدسه عليهم السلام مي كند و به اين وسيله مكتب آنان و شعاير الهي و توحيد را زنده مي كند با فردي كه در خانه خود نشسته است نه رنج و خطري را تحمل كرده و نه پول و مالي خرج كرده است و نه از زندگي و وقت خود چيزي گذاشته است، ثوابي همانند و يكسان داشته باشند. چنان كه همه كساني كه به زيارتش در حرم مطهرشان مشرف مي شوند ثوابي برابر نيست. زيرا معرفت و اخلاص ها يكسان نيست. يا رنج و زحمتي كه همه افراد در اين راه متحمل مي شوند مثل هم نيست . ثواب افراد ضعيف يا پير با جوان و قوي يكسان نيست. ثواب كسي كه پياده مي رود با كسي كه سواره مي رود برابر نيست. ثواب كسي كه آداب زيارت را رعايت مي كند و با قصد خالص فقط براي زيارت مي رود با كسي كه قصد ش زيارت و سياحت و خريد و تجارت است يكسان نيست. خداوند همه ما را از پيروان واقعي مكتب چهارده معصوم (ع) قرار دهد و به زيارت شان با اخلاص و معرفت كامل نايل گرداند.

پي نوشت ها :
۱. مفاتيح الجنان شيخ عباس قمي، زيارت حضرت رسول (ص) در روز شنبه .
۲. وسايل الشيعه، ۲۹ جلدي، ج ۱۴، ص ۵۹۷، شيخ حر عاملي، چاپ مؤسسه آل البيت، قم ، سال انتشار ۱۴۰۹ق.
۳. مفاتيح الجنان،ذيل زيارت حجج طاهره در روز جمعه.
۴. همان، در اعمال شب و روز عيد غدير.
۵. همان، در توضيح ثواب زيارت عاشورا.
۶. در مفاتيح چند زيارت به عنوان زيارت جامعه ذكر شده كه دومي آن زيارت جامعه كبيره است.