شیعه چند فرقه دارد؟

علامه طباطبائی در باره ی شیعه و انشعابات آن می نویسد:
«مذهب شيعه » در زمان سه پيشواى اول از پيشويان اهل بيت (حضرت اميرالمؤمنين على و حسن بن على و حسين بن على عليهم السلام ) هيچ گونه انشعابى نپذيرفت؛ ولى پس از شهادت امام سوم، اكثريت شيعه به امامت حضرت على بن الحسين امام سجاد (علیه السلام) قائل شدند و اقليتى معروف به «كيسانيه » پسر دیگر امام على (عليه السّلام)، محمد بن حنفيه را امام دانستند و معتقد شدند كه محمد بن حنفيه پيشواى چهارم و همان مهدى موعود است كه در كوه رضوى غايب شده و روزى ظاهر خواهد شد! پس از شهادت امام سجاد (عليه السّلام)، اكثريت شيعه به امامت فرزندش امام محمد باقر (عليه السّلام) معتقد شدند و اقليتى به زيد شهيد- كه پسر ديگر امام سجاد بود- گرويدند و به «زيديه » موسوم شدند.
پس از شهادت امام محمد باقر (عليه السّلام)، شيعيان وى به فرزندش امام جعفر صادق (عليه السّلام) ايمان آوردند و پس از شهادت آن حضرت، اكثريت، فرزندش امام موسى كاظم (عليه السّلام) را امام هفتم دانستند و جمعى اسماعيل پسر بزرگ امام ششم را - كه در حال حيات پدر بزرگوار خود در گذشته بود - امام گرفتند و از اكثريت شيعه جدا شده به نام ((اسماعيليه )) معروف شدند.
و بعضى پسر ديگر آن حضرت، نعبداللّه افطح » و بعضى فرزند اسماعیل، «محمد» را پيشوا گرفتند و بعضى در خود آن حضرت توقف كرده، آخرين امامش پنداشتند.
پس از شهادت امام موسى كاظم (عليه السّلام) اكثريت شيعه، فرزندش امام رضا (عليه السّلام) را امام هشتم دانستند و برخى در امام هفتم توقف كردند كه به «واقفيه » معروفند.
ديگر پس از امام هشتم تا امام دوازدهم كه پيش اكثريت شيعه «مهدى موعود» است، انشعاب قابل توجهى به وجود نيامد و اگر وقايعى نيز در شكل انشعاب پيش ‍ آمده چند روز بيش نپاييده و خود به خود منحل شده است؛ مانند اين كه «جعفر» فرزند امام دهم پس از شهادت برادر خود امام حسن عسکری(علیه السلام) دعوى امامت كرد و گروهى به وى گرويدند؛ ولى پس از روزى چند متفرق شدند و جعفر نيز دعوى خود را تعقيب نكرد و همچنين اختلافات ديگرى در ميان رجال شيعه در مسائل علمى كلامى و فقهى وجود دارد كه آنها را انشعاب مذهبى نبايد شمرد.
فرقه هاى نامبرده كه منشعب شده و در برابر اكثريت شيعه قرار گرفته اند، در اندك زمانى منقرض شدند جز دو فرقه ی: ((زيديه و اسماعيليه )) كه پايدار مانده اند و هم اكنون گروهى از ايشان در مناطق مختلف زمين، مانند: يمن و هند و لبنان و جاهاى ديگر زندگى مى كنند.

منبع:
شیعه در اسلام، ص: ۳۲ -۳۸، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۸۹ ق ه.