چگونه امامی را که نمی بینیم بشناسیم؟

در پاسخ به این سؤال باید گفت:
اولا غائب بودن امام به معنی عدم حضور او در میان مردم و جامعه نیست بلكه به این معنی است كه او را مشاهده می‌كنند ولی نمی‌شناسند. نظیر این كه برادران حضرت یوسف او را مشاهده ‌كردند ولی نشناختند. لذا در روایت امام صادق(ع) می‌فرماید: «مثل حضرت مهدی(عج) مثل یوسف(ع) است، او در میان مردم است و او را مشاهده می‌كنند ولی نمی‌شناسند تا اینكه خداوند به او اذن دهد و او خودش را معرفی كند.»[۱] و نیز عُمری(یكی از نواب حضرت در عصر غیبت صغری) می‌فرماید: «به خدا قسم صاحب الامر هر سال در مراسم حج شركت می‌كند و مردم را مشاهده می كند و آنها را می‌شناسد و مردم هم او را می‌بینند ولی او را نمی‌شناسند.»[۲] بنابراین حضرت در جامعه حضور دارد و حضور او منشأ آثار و بركات فراوان است.

و ثانیا غیبت امام مانع از معرفت و شناخت او نیست و عذر بر عدم شناخت آن حضرت نمی تواند باشد. در معرفت و شناخت لازم نیست حضرت را به صورت و قیافه بشناسد، بلكه شناخت او به نام و صفات و فضائل و ویژگی‌ها ممکن است. و اصل اطاعت از فرامینی است که امام صادر نموده اند. اُویس قرنی اهل یمن بود در زمان پیامبر(ص) زندگی می‌كرد او بسیار علاقه داشت كه پیامبر(ص) را مشاهده كند ولی به خاطر اینكه مادر پیری داشت و از او نگاه داری می كرد نتوانست پیامبر(ص) را در مدینه زیارت كند، ولی در عین حال بالاترین شناخت و معرفت را نسبت به پیامبر (ص) داشت و پیامبر به امیرالمؤمنین(ع) در مورد اویس قرنی سفارش می‌كرد. لذا حتی با ندیدن می توان مطیع بود. حتی باید مانند اویس درک کرد که اطاعت مقدم بر زیارت حضرت است.

و ثالثا غیبت مختص به حضرت حجت(عج) نیست. حضرت موسی بن جعفر علیه السلام مدتها در زندان بودند و عده زیادی از شیعیان موفق نشدند كه حضرت را به صورت و قیافه بشناسند ولی این مانع از معرفت و شناخت نسبت به مقام حضرت نبود. همچنان که در بسیاری از مواقع دوری محل زندگی و ... سبب می شد، عده ای نتوانند امام را زیارت کنند.

پی نوشت:
[۱]. بحار الانوار، ج ۵۱، ص۲۲۴ و ص ۱۴۲.
[۲]. وسائل الشیعة، ج ۱۱، ص ۱۳۵ ب ۴۶ ابواب وجوب حج.