آیا زلزله و خشکسالی و نظایر آن عقوبت گناهان ماست یا پدیده ای طبیعی هستند؟

 نگاهی که یک پدیده را صرفا تحت تاثیر ماده یا غیر ماده می بیند، نگاهی غلط و کودکانه است. حقیقت آن است که هستی بسیار عظیم تر از عالم ماده است و هر آنچه ما مشاهده می کنیم تحت تاثیر مجموعه ای از عوامل مادی و غیر مادی است. بدون اینکه تاثیر همزمان این دو نوع عامل مشکلی داشته باشد.

از همین رو مومنان علیرغم فهم تاثیر فعل والدین در بچه دار شدن، بچه را مخلوق خدای متعال می دانند. و خوب می فهمند که اگر والدین همه کاره بودند، پس نازایی بی معنا می شد، کما اینکه اگر عامل مادی هیچ کاره بود، فرزند آوری نیازی به ازدواج نداشت.
در واقع مومنان با یک چشم عالم معنا را می بینند و با چشم دیگر عالم ماده را ملاحظه می کنند و نگاه با یک چشم را احولی می شمارند.

 البته نتیجه نهایی، حاصل برآیند تاثیر تمام عوامل است که ممکن است یکدیگر را تشدید یا تضعیف کنند. همان گونه که عوامل مادی به شکل همزمان یکدیگر را تقویت یا تضعیف می کنند. مثلا آتش سبب بالا رفتن حرارت می شود اما آب حرارت را پایین می آورد و شی ای که تحت تاثیر هر دو قرار گرفته، حرارتش به میزانی متعادل می شود. یا وزن یک شیء با نیروی محرکه ای همراه شده و آن را با سرعت زیاد به پایین می کشاند.

از همین رو در عین آنکه زلزله و سایر بلایا متاثر از عوامل طبیعی هستند، اعمال ما نیز در آنها اثر دارد. از همین رو ممکن است علیرغم پتانسیل عوامل طبیعی، یک اتفاق رخ ندهد. یا علیرغم آنکه پتانسیل طبیعی وجود ندارد، اتفاقی رخ دهد، نظیر داستان هایی که تاثیر نماز باران در بارش را نشان می دهند.

البته در عالم غیر مادی نیز عوامل متعددند و بر روی یکدیگر اثر می گذارند. از همین رو ممکن است گناه اندک یک شخص سبب نزول بلا بر او شود در حالی که گناه بسیار دیگری منجر به بلا نشود. چرا که بلا در این عالم لزوما برای عقوبت نیست و ممکن است عده ای در اثر بلا متنبه شوند که در این صورت ، بلا نعمت بزرگی خواهد بود. و حتی ممکن است بدون هیچ گناهی نیز بلا نازل شود، چرا که برخی مراتب کمالی برای اولیای الهی با بلا و صبر آنها در مقابل بلا حاصل می شود.

همچنین باید به این نکته نیز توجه نمود که عموما اطلاع دقیقی از عوامل موثر غیر مادی در یک امر نداریم. و تنها به شکل کلی می توانیم احتمال تاثیر گناه یا ... رابدهیم.