چگونه بر خشم و عصبانیت خود غلبه کنم؟
چه راه حلی برای عصبانیت و زود عصبی شدن دارید؟ من ازدست بچه هام و همسرم زود عصبانی میشم و داد و فریاد میکنم ولی بیرون اینطور نیستم واین رو هم بگم بچه هام اذیت میکنن و خیلی توخونه کلافه ام کردن انگاری موقع هایی ظرفیت ندارم و از کوره در میرم و طاقت حرف ندارم و خودم سعی میکنم این رفتار رو درست کنم و میخواستم که شما کمکم کنید که این داد و فریاد و عصبانیتم رو چطور کنترل کنم.
خشم و غضب در واقع يك حالت نفسانى و درونى است كه آدمى را وادار به رفتارى پرخاشگرانه و غلبه و انتقام نسبت به ديگرى مى كند. البته اصل «قوه غضب» در انسان وجود دارد و در حفظ و بقاى وى نقش به سزايى ايفا مى كند؛ اما اين قوه نيز مانند ساير قواى نفسانى بايد كنترل و در جهت صحيح از آن استفاده شود و از افراط و تفريط نسبت به آن اجتناب گردد؛ زيرا افراط در آن موجب ناكارآمدى فكر و عقل مى شود و خطرات و خسارات جبران ناپذيرى را در پى دارد.
دلیل عصبانیت هر چه که باشد، با راه كارهايى كه ارائه مى شود، مى توان تا حدود زيادى از آن پيشگيرى نمود:
۱. هنگامى كه عصبانى مى شويد، در خودتان يك تغيير حالت فيزيكى ايجاد كنيد؛ مثلاً مقدارى قدم بزنيد و سعى كنيد در آن لحظات تصميم نگيريد و اگر آب در دسترس شما است، مقدارى آب خنك ميل كنيد و دست و صورت خود را با آن شست و شو دهيد.
۲. اگر امكان دارد، هنگام عصبانيت يا بى حوصلگى و كسالت، يك دوش آب ولرم بگيريد.
۳. چند لحظه دراز بكشيد و چشمان خود را ببنديد و همه ماهيچه هاى خود را شل كنيد تا آرامش عضلانى پيدا کنید، و فكر خود را از آنچه موجب عصبانيت شما شده است، منصرف كنيد و به عضلات بدن خود تمركز يابيد.
۴. به خودتان تلقين كنيد كه اتفاق خاصى نيفتاده؛ مگر آسمان به زمين آمده است؟ ديگران در چنين مواردى چه مى كنند؟ آيا همه عزا مى گيرند؟ هر كس به كارى مشغول مى شود و به اين گونه موارد اعتنايى نمى كند.
۵. هميشه فضاى ذهنى و روانى خود را براى شنيدن و دريافت رفتارهاى نابجا و خلاف انتظار آماده سازيد؛ به اين معنا كه هميشه انتظار داشته باشيد ديگران با شما، به بدترين شكل برخورد كنند؛ اگر كسى مدتى چنين كند، به تدريج صفت حلم در او به وجود مى آيد و علاوه بر اين، حسن خلق نيز براى او حاصل مى شود و خود را براى تحمل آن آماده می کند.
۶. اگر گاهى سريع سخن گفتيد و عجولانه تصميم گرفتيد و رفتار نابجا از شما سر زد، به سرعت خود را سرزنش و حتى در لفظ، اظهار پشيمانى كنيد و وعده ها و قول هاى خود را در ذهن خویش، حاضر سازيد.
۷. از خود ارزندگى نابجا و شخصيت قائل شدن بيش از اندازه براى خود بپرهيزيد و تنها هنجارها را رعايت كنيد. از اين رو به رفتارهاى متواضعانه - همانند تقدم در سلام، ابراز ارادت به كوچكترها، مصافحه و احوالپرسى، تفريح و صحبت با ديگران - اقدام كنيد.
۸. ذكر «لا حول و لا قوة الا باللَّه» را زياد بر زبان جارى سازيد و سوره «والعصر» را زياد بخوانيد. تكرار اذكار «استغفراللَّه ربى و اتوب اليه» و «اعوذ باللَّه من الشيطان الرجيم» نيز مفيد است.
امام صادق(ع) فرمودند: «خداوند به برخى از انبيا وحى كرد: اى فرزند آدم! در وقتى كه غضبناك گرديدى، مرا ياد كن تا من هم تو را در وقت غضبم ياد كنم و تو را هلاك نسازم» (بحار الانوار، ج۷۳، ص ۲۷۶، ح۲۹). بنابراين ياد خدا علاوه بر اينكه آتش خشم را خاموش مى كند، موجب آرامش انسان مى شود و در قيامت نيز آثار مثبتى به دنبال دارد.
۹. به هنگام احساس عصبانيت، سريع تغيير وضعيت و موقعيت دهيد و از آن محيط دور شويد؛ مثلاً اگر در منزل اين حادثه رخ داد، لباس پوشيده و منزل را ترك كنيد.
۱۰. وقتى كه با امور عصبانيت آفرين مواجه هستيد، براى مدتى (حدود ۱۰ تا ۱۵ دقيقه) راه دريافتهاى حسى خود را سد سازيد. براى مثال جلوى گوش های خود را بگيريد و چشمان خود را ببنديد و سر خود را پايين اندازيد تا دريافتهاى عصبانيت تحت كنترل شما در آيند و موجب تحريك بيشتر شما نشوند.
فارغ از تمام اینها توجه بفرمایید که اگر می توانید در بیرون از منزل و در برابر دیگران خودتان را کنترل کنید، معلوم است که در واقع همسر و فرزندانتان را به اندازه کافی به حساب نمی آورید که در مقابل آنها هم خویشتن دار باشید. در حالیکه اتفاقا مهمترین مسئله ای که باید به آن توجه کنید، همین رفتار با فرزند و همسرتان است. توجه بفرمایید که آرامش و لطافت فضای خانه، به برکت وجود زن و طبیعت زنانه اش است و هیچ کار بزرگی در دنیا نمیتواند با تربیت و به وجود آوردن یک انسان والا قابل مقایسه باشد. امروزه روانشناسان دنیا (نه فقط روانشناسان مسلمان و متدین) به این نتیجه رسیده اند که کودکانی که تحت تربیت مادر و در یک نظام خانوادگی درست و اخلاقی بزرگ شده اند، از هر نظر سالمتر و قویتر بوده و جامعه بهتری را خواهند ساخت.
اگر به کودکانی که تحت نظر مادران فهمیده و فرهیخته (نه لزوما دارای تحصیلات آکادمیک) رشد یافته و تربیت شده اند دقت کنید، در کودکی از نظر آرامش و سلامت جسمی، در سن نوجوانی از نظر پرخاشگری و ناسازگاری، در سن جوانی از نظر بزهکاری، در سن ازدواج از نظر سازگاری و روابط عاطفی با همسر، و به طور کلی در تمام مسائلشان، گام های زیادی از بقیه جلوتر بوده و دارای آرامش روان بهتری هستند. این آرامش باید در کودکی تولید شود. اگر یک زن و مادر، از ابتدا با کودکش بوده و از لحاظ عاطفی حمایتش کرده و او را با یک روح آرام و بدون استرس بزرگ کند، این بچه محبت کردن و محبت دیدن را یاد می گیرد و در سن نوجوانی فریفته محبت های ظاهری نمی شود. در سن جوانی انتخاب درستی خواهد داشت و بعد از ازدواج هم زندگی آرام، بدون استرس و سرشار از محبتی را در خانواده جدیدش ایجاد خواهد کرد.
تجربه ثابت کرده که بیشتر ناسازگاری ها و مشکلات زندگی های امروزه ناشی از استرس و کمبود احساسات و عواطف در خانواده هاست. زنان و مردان امروز، همان کودکان دیروز هستند که در خانواده و تحت تربیت یک مادر صبور و مهربان قرار داشته اند. بنابراین روش و رفتار افراد جامعه ی امروز (اعم از زن و مرد)، به میزان زیادی متأثر از روحیات و رفتارهای زنان نسل گذشته است. پس نقش خود را در مقابل همسر و فرزندانتان دست کم نگیرید و سعی کنید وظیفه مادری و همسری تان را با قصد انجام تکلیف الهی و قرب به او، در بهترین شکل انجام دهید که سعادت دنیا و آخرت در گرو همین عمل شماست.
موفق باشید.
/۲۵۱/
نظرات