آیا دعا دخالت در کار خدا نیست؟ خدا می داند و اگر مصلحت بداند، خود باید اوضاع را عوض کند.

 خدای متعال عالم را بر اساس نظام علت و معلول آفریده است و این نظام تنها در عالم مادی نیست بلکه در عالم معنا نیز وجود دارد. یعنی همان گونه که برای رفع گرسنگی، باید به تلاش پرداخت، و دانستن و خواستن خدا منافاتی با تلاش ما ندارد، استفاده از عوامل معنوی نظیر دعا نیز منافاتی با دانستن و خواستن خدا ندارد و اصولا خدا خود نظام مخلوقاتش را این گونه ساخته، و عمل منطبق بر این نظام نیز عین بندگی و عبودیت است.

از همین رو خدای متعال می فرماید:

قُلْ مَا يَعْبَأُ بِكُمْ رَبِّي لَوْلَا دُعَاؤُكُمْ (۷۷فرقان) (ای پیامبر !) بگو : « پروردگار به شما اعتنایی ندارد؛اگر دعای شما نباشد.

همچنین باید توجه کرد که خدا سرنوشت ما را به خودمان سپرده است و اعمال ما از جمله دعا در تعیین آینده ما اثرگذار هستند. از همین رو خدای متعال به لوح محو و اثبات اشاره می کند که امور به صورت غیر قطعی در آن نوشته شده و امکان تغییر آن وجود دارد:

يَمْحُو اللَّهُ مَا يَشَاءُ وَيُثْبِتُ ۖ وَعِنْدَهُ أُمُّ الْكِتَاب  (۳۹ رعد) خداوند هر چه را که بخواهد محو و(هر چه بخواهد ) اثبات می کند و ام الکتاب (= لوح محفوظ) نزد اوست .

البته دعا لزوما برای تغییر وضعیت پیش رو نیست، بلکه در درجه اول نوعی عبودیت است که ممکن است به تغییر وضعیت منجر شود در عین اینکه ممکن است تغییری در دنیا رخ ندهد یا تغییر به زودی محقق نشود. حضرت موسای كلیم می گوید: پروردگارا! تو به فرعون و طرفدارانش در زندگی دنیا زیورها و مال های فراوان داده ای! او مردم را از راه تو گمراه می كند. پروردگارا! اموالشان را نابود ساز و دل هایشان را سخت گردان كه ایمان نیاورند تا عذاب دردناك تو را ببینند! خداوند در پاسخ موسی و برادرش فرمود: قَدْ أُجِيبَتْ دَعْوَتُكُمَا (۸۸ یونس ) دعای شما را اجابت نمودم». امام صادق (ع) فرمود: «میان دعای حضرت موسی(ع) تا غرق شدن فرعون، چهل سال طول كشید!» ( سید هاشم رسول محلاتی، كیفر گناه ص ۱۳۲)

همچنین امام سجاد(ع) می فرماید: «دعای مؤمن یكی از سه فایده را دارد: یا برای او ذخیره می گردد یا در دنیا برآورده می شود یا بلایی را كه می خواست به او برسد،‌ از وی می گرداند» ( تحف العقول، ص ۲۰۲)

از همین رو دعا کننده نباید از رضایت در مقابل خواست خدا غفلت کند.