آیا کسانی که در مکتب اهل بیت نیستند نمی توانند به کمالات برسند؟

انحصار طریق حق و آئین صحیح در اسلام راستین (تشیع) با دلایل عقلی اثبات می شود. چرا که بین آئین های مختلف تضادهای بسیاری وجود دارد و به همین دلیل نمی توان پذیرفت که به طور همزمان چند آئین حق وجود داشته باشد. و زمانی که گزاره های متناقض ادیان و آئین ها را در نظر بگیریم، تنها یکی از آنها صحیح و صادق خواهد بود و باقی قطعا و بدون هیچ مماشاتی باطل خواهند بود.

در واقع در مساله آئین های مختلف، اگر به حقیقت واحد بنگریم، بسیار راحت می پذیریم که حقیقت یکی بیش نیست و باقی ادعاهای متضاد همه بیراهه هستند. مشکل از جایی شروع می شود که ما به جای در نظر گرفتن حق واحد، به تکثر افراد و عده بسیار پیروان آئین های دیگر می نگیریم و از همین رو برایمان پذیرش گمراهی بسیاری دشوار می شود.

در حالی که نباید کثرت افراد را دلیل حقانیت بگیریم و اینکه عده بسیاری گمراه هستند، با بحث استضعاف فکری آنها قابل جوابگویی است . و استضعاف فکری نیز مانع امتحان الهی نیست. خدای متعال هر کس را به گونه ای امتحان و آزمایش خواهد کرد. شاید بتوان گفت هر کسی به هر میزان حقی که فهمید و بدان پایبند بود، در درگاه الهی رو سفید است. و اگر کسی به حق پشت کرد، و به آن ملتزم نشد، در امتحان الهی مردود است. و میزان حقی که برای افراد مختلف آشکار می شود، متفاوت است.

با توجه به مطالب فوق می توان گفت که رسیدن به بعضی از کمالات برای کسانی که در مکتب اهل بیت (علیهم السلام) نیستند، ممکن است و این گونه نیست که تمام افراد خارج از مکتب حق، در گمراهی یکسان باشند. این مطلب در موضع گیری قرآن در مقابل یهودیان و مسیحیان روشن است. به آیه ذیل توجه کنید:

«لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ النَّاسِ عَداوَةً لِلَّذینَ آمَنُوا الْیَهُودَ وَ الَّذینَ أَشْرَكُوا وَ لَتَجِدَنَّ أَقْرَبَهُمْ مَوَدَّةً لِلَّذینَ آمَنُوا الَّذینَ قالُوا إِنَّا نَصارى‏ ذلِكَ بِأَنَّ مِنْهُمْ قِسِّیسینَ وَ رُهْباناً وَ أَنَّهُمْ لا یَسْتَكْبِرُونَ[مائده/۸۲] بطور مسلّم، دشمن ترین مردم نسبت به مؤمنان را، یهود و مشركان خواهى یافت و نزدیكترین دوستان به مؤمنان را كسانى مى ‏یابى كه مى‏ گویند: «ما نصارى هستیم» این بخاطر آن است كه در میان آنها، افرادى عالم و تارك دنیا هستند و آنها (در برابر حق) تكبّر نمى ‏ورزند.»

در این آیه فارغ از مکتب حق، استکبار یا عدم دنیا طلبی را ملاکی برای تقسیم بندی دو طائفه کرده است.

این محتوا در روایات نیز به گونه ای دیده می شود. مثلا درباره حاتم طائی که دین حق نداشت اما صفاتی نیک در بذل و بخشش داشت، گفته شده که او به دلیل این صفاتش از عذاب رهایی یافته:

رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله به عدى به حاتم طائى فرمودند: خداوند عذاب‏ را به خاطر سخاوت از پدرت دور كرده است.[۱]

البته طبیعی است که افرادی که خارج از مکتب اهل بیت (علیهم السلام) هستند یا از رسیدن به اوج کمالات محروم هستند و تنها به بخشی از آن دسترسی دارند یا اینکه در مسیر رسیدن به کمالات به مکتب اهل بیت (علیهم السلام) در می آیند. چرا که حقیقت تام و کامل در این مکتب است و هر کسی در این مکتب نباشد، قطعا در فکر  و عملش دچار باطل هایی می باشد.

[۱]. بحار الأنوار، ج‏۶۸، ص: ۳۵۳.