سید حسنی دیلمی کیست؟

سيد حسني از نسل امام حسن مجتبي (ع) است. بنا به روايات ائمه(علیهم السلام) سيد حسني مردي از بزرگان شيعيان است كه در ايران و از ناحيه « ديلم و قزوين » - كوهستانهاي شمالي قزوين كه يك قسمت آن ديلمان نام دارد- خروج و قيام مي كند. مردي خداجو و بزرگوار است كه ادعاي امامت و مهدويت نمي كند , و كارش بالا مي گيرد و پيروان بسيار پيدا مي كند , و از محل خود تا كوفه را از ظلم و جور و فسق و فجور پاك مي سازد , و مطاع و رئيس است و مانند سلطان عادلي حكومت مي كند.
در برخي روايات قيام سيد حسني از نشانه‏هاي ظهور امام عصر (عج) ذكر شده است.
در يكي از روايات مي خوانيم: "سيد حسني آن جوان زيبا از طرف سرزمين ديلم خروج كرده و با صداي رسا صدا مي زند: اي آل احمد! دعوت آن كس را كه از غيبتش متأسّف بوديد، اجابت كنيد. اين صدا از ناحيه ضريح پيغمبر (ص) بلند مي شود، پس گنج‏هاي خدا از طالقان او را پذيرا مي شوند. آن‏ها گنج هايي هستند؛ اما چه گنجي كه نه طلا و نه نقره است، بلكه مرداني هستند كه ايماني فولادين دارند، و بر اسب‏هاي چابك سوار مي‏شوند و اسلحه به دست گرفته و پي در پي ستمگران را كشته تا آن كه وارد كوفه مي شوند. در آن موقع اكثر روي زمين را از لوث وجود بي دينان صاف كرده ‏اند.

آن‏ها كوفه را محل اقامت خود قرار مي دهند. چون خبر ظهور حضرت مهدي (ع) به او (سيد حسني) و اصحابش مي رسد، يارانش به او مي گويند: اي پسر پيغمبر! اين كيست كه در قلمرو ما فرود آمده؟ سيد حسني مي گويد: با من بياييد تا ببينم او كيست و چه مي خواهد. به خدا قسم! سيد حسني مي داند كه او مهدي (ع) است و او را مي شناسد، ولي براي اين مي گويد كه به اصحابش بشناساند كه او كيست.

سيد حسني بيرون مي‏آيد تا به مهدي (ع) مي رسد و از وي مي پرسد: اگر تو مهدي (ع) ال محمّد هستي، عصاي جدّت پيغمبر (ص) و انگشتر و پيراهن و زرهش موسوم به "فاضل" و عمامه مباركش به نام "كاب" و اسبش "يربوع" و شترش دو غضباء" و قاطرش "دلدل" و "يعفور" الاغش و اسب اصليش "براق" و قرآني كه اميرمؤمنان (ع) جمع‏آوري كرده كجا است؟ حضرت مهدي(ع) تمام اين‏ها را بيرون آورده، به سيد حسني نشان مي دهد. آن گاه سيد حسني عرض مي‏كند: اللَّه‏اكبر! يابن رسول اللَّه! دست مبارك را بده تا با شما بيعت كنم. مهدي (ع) هم دستش را دراز كرده و حسني نخست خود، سپس ساير لشكريانش با آن حضرت بيعت مي كنند. مگر چهل هزار نفر كه قرآن‏ها را با خود دارند و معروف به "زيديه" مي باشند كه از بيعت كردن امتناع مي ورزند". (۱)

با توجه به اينكه در نشانه هاي ظهور قيام سه سيد، خراساني، حسني و يماني وجود دارد. اين احتمال كه مطالب در باره اين سه قيام درهم آميخته شده باشد از اين رو به گونه اي روشن نمي توان گفت سيد حسني چه شخصيتي است و در كجا متولد شده است. زيرا روايات به صورت كلي از او سخن گفته است. لذا احتمالات متعدد و مختلفي در اين زمينه ابراز گرديده است چنان كه آقاي كوراني مي نويسد :
تعدادي از روايات سخن از شخصي به نام حسني به ميان آورده‌اند كه بيانگر ايجاد نهضتي توسط او و سپس كشته شدن نامبرده است. اما اين روايات تصريح نكرده‌اند كه او در كشور عراق ظهور خواهد كرد و از وي به شكل هاي مختلف ياد نموده‌اند از جمله با نام حسني مدينه، حسني مكه، حسني عراق يا حسني خراساني كه در منابع اهل سنت با نام " حسني خراساني " مطرح شده و او را بعنوان كسي كه در سال ظهور با سپاهانش وارد عراق مي گردد، معرفي نموده‌اند.

شايد منظور از حسني در روايات، همان " نفس زكيه " در مكه باشد و شايد جواني باشد كه نزديك ظهور حضرت در مدينه به دست لشكريان سفياني به قتل مي رسد، همچنان كه احتمال دارد منظور، سيدي حسني باشد كه رهبر حركت اسلامي در عراق را بر عهده خواهد داشت، در برخي روايات عبارت " وتحرك الحسني " ديده مي شود. (۲)


پي نوشت‏ها:
۱. علامة المجلسي ، بحار الأنوار، بيروت - لبنان، دار إحياء التراث العربي سال چاپ : ۱۴۰۳ - ۱۹۸۳ م، ج۵۲، ص۱۱۵؛ مجتبي تونه اي، موعود نامه، انتشارات مشهور، چاپ هشتم، ۱۳۸۸، ص۴۱۶.
۲. عصر ظهور (فارسي) - الشيخ علي الكوراني العاملي - ص ۱۷۳.