ديدگاه قرآن كريم درباره شفاعت چيست؟

آيات مربوط به شفاعت را مى توان به سه دسته تقسيم نمود:
۱. آياتى كه شفاعت را نفى مى نمايد؛ مانند: «و اتقوا يوماً لاتجزى نفس عن نفس شيئاً و لا يقبل منها شفاعه و لايؤخذ منها عدل و لاهم ينصرون;(۱) يعنى: از آن روز بترسيد كه كسى به جاى كسى ديگر، مجازات نمى گردد; و نه شفاعت از او پذيرفته مى شود، و نه غرامت و بدلى قبول خواهد شد، و آنان يارى نمى شوند».
۲. آياتى كه شفاعت را از آن خدا دانسته و آن را به ذات خدا منحصر مى داند; مانند: «مالكم من دونه من ولى و لا شفيع(۲); براى شما(در روز رستاخيز) يار و شفاعت كننده اى جز خدا نيست».
۳. آياتى كه پذيرش شفاعت شفيعان را به اذن خداوند محدود مى سازد; مانند: «من ذا الذى يشفع عنده الا باذنه(۳); كيست كه در پيشگاه خداوند بدون اذن او شفاعت كند».
و نيز مى فرمايد: «يومَئذ لاتنفع الشفاعة الا من اذن له الرحمن و رضى له قولا(۴); در آن روز شفاعت سودى نمى بخشد، مگر شفاعت كسى كه خداوند به او اذن دهد و به گفتار او راضى باشد».

اين آيات به صراحت ثابت مى كنند كه در روز رستاخيز به طور اجمالى شفيعانى وجود دارند كه به اذن پروردگار درباره گناهكاران، شفاعت مى كنند و خداوند نيز شفاعت آنان را مى پذيرد(۵).
با اين آيات صريحى كه در قرآن درباره وجود شفاعت وارد شده است، تكليف كسانى كه درباره آن به خود شك و ترديد راه مى دهند، و يا به طور كلّى به انكار آن برمى خيزند روشن است.

پی نوشت ها :
۱ - سوره بقره، آيه ۴۸ و قريب به همين مضمون آيات ديگرى در قرآن وجود دارد. ر.ك: سوره بقره، آيات ۱۲۳ و ۲۵۴; سوره مدثر، آيه۴۸.
۲ - سوره سجده، آيه ۴; سوره انعام، آيات ۵۱ و ۷۰.
۳ - سوره بقره، آيه ۲۵۵.
۴ - سوره طه، آيه ۱۰۹.
۵-به اين مضمون آيات زيادى در قرآن وارد شده است; به سوره هاى يونس، آيه ۲، سوره انبياء، آيه ۲۸، سوره مريم آيه ۸۷، سوره سبا، آيه ۲۳، سوره زخرف آيه ۸۶، و سوره نجم آيه ۲۶ مراجعه بفرمائيد.