رجعت چیست؟
"رجعت از عقائد معروف شیعه است و تفسیرش در یك عبارت كوتاه چنین است: بعد از ظهور مهدى علیه السلام و در آستانه رستاخیز گروهى از «مؤمنان خالص» و «كفار و طاغیان بسیار شرور» به این جهان بازمى گردند، گروه اول مدارجى از كمال را طى مى كنند، و گروه دوّم كیفرهاى شدیدى مى بینند.
مرحوم «سیّد مرتضى» كه از بزرگان شیعه است چنین مى گوید: «خداوند متعال بعد از ظهور حضرت مهدى گروهى از كسانى كه قبلا از دنیا رفته اند به این جهان بازمى گرداند، تا در ثواب و افتخارات یارى او و مشاهده حكومت حقّ بر سراسر جهان شركت جویند، و نیز گروهى از دشمنان سرسخت را بازمى گرداند تا از آنها انتقام گیرد.
سپس مى افزاید: دلیل بر صحت این مذهب این است كه هیچ عاقلى نمى تواند قدرت خدا را بر این امر انكار كند چرا كه این مسأله محالى نیست، در حالى كه بعضى از مخالفین ما چنان این موضوع را انكار مى كنند كه گوئى آن را محال و غیر ممكن مى شمرند.
با توجّه به آنچه از روایات اسلامى استفاده مى شود این موضوع جنبه همگانى ندارد، بلكه اختصاص به مؤمنان صالح العملى دارد كه در یك مرحله عالى از ایمان قرار دارند، و همچنین كفار و طاغیان ستمگرى كه در مرحله منحطّى از كفر و ظلم قرار دارند، چنین به نظر مى رسد كه بازگشت مجدد این دو گروه به زندگى دنیا به منظور تكمیل یك حلقه تكاملى گروه اول و چشیدن كیفر دنیوى گروه دوم است.
به تعبیر دیگر گروهى از مؤمنان خالص كه در مسیر تكامل معنوى با موانع و عوائقى در زندگى خود روبرو شده اند و تكامل آنها ناتمام مانده است حكمت الهى ایجاب مى كند كه سیر تكاملى خود را از طریق بازگشت مجدد به این جهان ادامه دهند، شاهد و ناظر حكومت جهانى حق و عدالت باشند و در بناى این حكومت شركت جویند، چرا كه شركت در تشكیل چنین حكومتى از بزرگترین افتخارات است.
و بعكس گروهى از منافقان و جباران سرسخت علاوه بر كیفر خاص خود در رستاخیز باید مجازاتهائى در این جهان، نظیر آنچه اقوام سركشى مانند فرعونیان و عاد و ثمود و قوم لوط دیدند ببینند، و تنها راه آن رجعت است.
امام صادق علیه السلام در حدیثى مى فرماید، «ان الرجعة لیست بعامة، و هى خاصة، لا یرجع الامن محض الایمان محضاً، أو محض الشرك محضاً:[۱] رجعت عمومى نیست بلكه جنبه خصوصى دارد، تنها گروهى بازگشت مىكنند كه ایمان خالص یا شرك خالص دارند»"[۲]
« آنچه از اخبار ... استفاده میشود پیغمبر اكرم صلى الله علیه و آله و ائمه طاهرین همگى رجوع می نمایند و اول كسى كه رجعت میكند حضرت حسین علیه السّلام با اصحابش میباشند و بعضى اخبار دلالت دارد كه ائمه دو رجعت دارند یكى انفرادى و دیگر اجتماعى، بلكه چنانچه مجلسى از كلینى و صفار از حضرت باقر«ع» روایت كرده امیر المؤمنین علیه السّلام داراى رجعتهاى متعدد خواهد بود.
و همچنین رجعت بعضى از انبیاء سلف و سابقین و برخى از اصحاب ائمه و كسانى كه در انتظار حضرت مهدى بودهاند و جمعى كه داراى ایمان محض یا كفر محض باشند وعده از ظلمه آل محمد و قاتلان حضرت ابى عبد الله علیه السّلام از اخبار استفاده میشود ولى چون بعضى از این اخبار قطعى الصدور نیست باید تصدیق اجمالى برجعت عده داشت و خصوصیات دیگر آن معلوم نیست. و مدت رجعت را نیز جز خدا نمیداند زیرا منتهى بقیامت میشود.»[۳]
برای اثبات رجعت می توان از دلایل عقلی برای اثبات امکان آن و از دلایل قرآنی برای اثبات نظایر آن و خود آن کمک گرفت و احادیث فراوانی نیز در این باره وجود دارد که در جای خود به آن پرداخته شده است.
[۱]. بحار الانوار جلد ۵۳ صفحه ۳۹.
[۲]. یكصد و هشتاد پرسش و پاسخ،آیت الله مکارم، ص: ۵۶۳.
[۳]. كلم الطیب در تقریر عقاید اسلام،سید عبدالحسین طیب، ص: ۶۰۱.
نظرات