شرف الشمس چیست؟

نوزدهمین روز از ماه فروردین برای منجمان مسلمان اهمیت ویژه ای داشته است. روزی که خورشید ۱۹ درجه در برج حمل(فروردین) باشد. آن ها می گویند این روزخاص بنابه محاسبات نجومی، روزی خوش یمن و بابرکت است و البته در ساعت های خاصی در این روز، بهترین موقعیت خورشید در کهکشان در سال است.

ابوریحان بیرونی در کتاب التفهیم  در باب  «در احکام نجوم» فصل « بهرهای (بهره ها ) ستارگان اندر بروج » زیر عنوان «شرف و هبوط ستارگان کدامند» مطالبی را در خصوص شرف سیارات نوشته است.

براساس جدول کتاب التفهیم  شرف شمس هنگامی است که خورشید ۱۹ درجه در برج حمل  باشد.

در میان عامه مردم هم این روز، روزی است که موکلان خورشید به زمین می آیند و چند ساعتی را در زمین می گذرانند. ساعت هایی که برای اهل زمین، از جمله خوش یمن ترین ساعت ها سال است.

شرف الشمسی که سنگ نیست

در باور عامیانه، «شرف الشمس» نگین انگشتری زردرنگ است که بعضی ها به نیت گشایش در کارها به دست می کنند. اما در واقع شرف الشمس سنگ نیست. بلکه دعایی منسوب به امام علی(علیه السلام) است که در روز نوزدهم فروردین با آدابی خاص می نویسند و نقشی رمزگونه را پشت انگشتر عقیق زردرنگ حک می کنند.

در روز شرف الشمس شکل شرف الشمس را از ساعت ۱۱ ظهر تا ساعت ۲۳ روی طلا، عقیق زرد، پارچه زرد کشیده و یا حک نموده و یا با خط زرد روی کاعذ و یا پارچه می نویسید و دعای آورده شده را خوانده و نوشته و بعد هر حاجتی که از خدا دارند را زیر دعا می نویسند و در قرآن می گذارند.

اما نقش های رمز گونه ای که شرف ‏الشمس نامیده می‏شود در کتاب «جنة‏الوافیه» مشهور به «مصباح کفعمی» آمده است. کفعمی در حاشیه کتاب می‏نویسد: «در بعضی از کتاب‏های علمای شیعه دیدم که این شکل از امیرالمۆمنین(علیه السلام) نقل شده است.که وقتی عازم جهاد بود در بین راه که استراحت می کردند این شکل ها را بر روی سنگی حک کرد و فرمود: این رمز پیروزی ماست. به نظر می‏رسد بیان چنین نقلی محکم نیست؛ چون سند این روایت تا امیرالمۆمنین(علیه السلام) ذکر نشده است.» مرحوم شیخ بهایی هم همین شکل را در کتاب «سرّ المستتر» با اندکی تغییر آورده است. البته در کتاب‏های یاد شده این شکل به «شرف‏ الشمس» نامیده نشده است و احتمالاً تشخیص اساتید علم ختوم و اذکار این بوده که این شکل در شرف شمس -که نوزدهم فروردین ماه است- نوشته شود که ساعت خوبی است و باعث تأثیر بیشتر این شکل خواهدبود.

در کتاب «هزار و یک نکته»، نکته ۲۷۷، تألیف آیت‏اللّه‏حسن‏زاده آملی نیز مطالبی راجع به این شکل آمده است.

در کتاب های اسلامی هم نقش شرف الشمس هم را شامل پنج اسم اعظم خداوند می دانند که آنها را کلمات مبارکه: الله، جمیل، رحمن، مۆمن و نور گفته اند و بجای نقش از پنج حرف اول آنها بصورت ا.ج.ر.م.ن میتوان استفاده کرد.

از سنگ شرف الشمس برای: چشم زخم، گشایش امور، برآورده شدن آرزوها، افزایش رزق و روزی استفاده می شود.

پرسش

شرف الشمس چیست؟ چه آثاری دارد؟ آداب آن چگونه است؟ در چه روز واقع می شود؟ آیا تکرار آن در هر سال لازم است؟ و ده ها سوال دیگر؛ از جمله نکاتی است که علیرغم مبتلا به بودن اذهان مردم به این موضوع، غالبا در رسانه های دینی به آن پرداخته نشده است.

پاسخ علما

حضرت آیت الله مبشر کاشانی با اشاره به نکات جالب و ناگفته ای در این باره، مبحث شرف الشمس را جزء علوم غریبه دانست و مرقوم کرد:

"شرف الشمس از علوم غریبه است، لکن در کتب متقدمین اعم از روایی و ادعیه و اذکار اثری نیافتم، فقط متاخرین در چند قرن اخیر معتبر می دانند و بیاناتی درباره شرف الشمس و طریقه تکسیر آن به صورت مربع یا مسبع و غیره و نیز آثار و برکات آن مطالبی متذکر شده اند و بعضی آن را ماخوذ از اسم اعظم تلقی کرده اند و در کتاب جواهر مکنونه که از کتب خطی اذکار است و همچنین در کتاب السحاب اللئالی تالیف سید عبدالله بوشهری و کتب دیگر، آثاری از جمله دفع فقر و بیماری ها و حفظ از گزند جانوران و ایمنی از بلایا وکسب عزت و بزرگی متذکر شده اند."

معظم له در ادامه افزود: "کفعمی هم در کتاب جنت الواقیه آورده اند که این حروف شکل، اسم اعظم است و در بعض کتب علمای شیعه دیدم که این شکل از امیرالمۆمنین علیه السلام می باشد ولی سندی برای ادعای خود ذکر نکرده اند.

مرحوم شیخ بهائی نیز در کتاب سرالمستتر، در رابطه با این شکل که بعضا به شرف الشمس معروف شده مطالبی بیان فرموده است."

علامه مبشر کاشانی در پایان ، به زمان و آداب و کیفیت شرف الشمس نیز اشاره و یادآور شد: " می گویند که شرف الشمس باید در روز ۱۹ حمل که مطابق با روز ۱۹ فروردین است از طلوع آفتاب تا ظهر بر عقیق زرد و در صورت عدم امکان بر کاغذ زردی نوشته شود و با خود حمل نماید ولی در تجدید آن در روز مذکور در سال های بعد شرط نشده است و لازم نیست."

همچنین حضرت آیت الله روحانی نیز ابعاد خواندنی دیگری از شرف الشمس را بیان و مکتوب کرد:

"اهل این گونه فنون می گویند که اگر یک بار شرف الشمس به طریق مخصوص نوشته شود، دیگر احتیاجی به تکرار در سال بعد ندارد و اثرش باقی است– ولی چون در طرز نوشتن آن اختلاف است، مثل شکل ستاره آن یا حرف میم آن، بعضی به همه وجوه آن می نویسند، مثلا یک بار با ستاره پنج گوشه و یک بار با ستاره شش گوشه."

معظم له در پایان جوابیه خود به پرسش خبرنگار ما تکرار شرف الشمس در هر سال را لازم ندانست و مرقوم کرد:

"به هر حال جدید تهیه کردن آن در هر سال لازم نیست. "

در این حال، حضرت آیت الله مظاهری در پاسخی کوتاه و گویا، با اشاره به قابل اعتماد بودن شرف الشمس، افزود: "شرف الشمس مورد اعتماد است و اگر کسی داشته باشد تجدید لازم نیست."  

دعای شرف الشمس

بسم الله الرّحمن الرّحیم

اَللّهُم اِنّی اَسئَلُكَ بِالهاءِ مِنْ اِسمِكَ الْاَعظَم و بالثَلآثِ العِصّیِ و بالالَفِ المُقَّّوِم و بِالمِیمِ الطَمیس الاَبتَر و بالسِّلمِ و بالاَربَعَه الَتِی هی كالكَفِ بِلا مُعصَم و بِالهاءِ المَشقُوقَه و بالواوِ المُعظَّم صوره اِسمكَ الشَّریفِ الاَعظَم اَن تُصَلِیَ علی سَیِّدِنا مُحمَّدِ وَ آلِهِ بعدد حروف ماجری بِالقلم و اَن تَقضِی حاجَتِی.

نکاتی که در هنگام نوشتن باید رعایت شود:

۱-هیچ خطی دوبار کشیده نشود

۲-سوراخ های ستاره و میم و ها و واو بسته نشود

۳-خطوط ابتدا و انتهای ستاره یگدیگر را قطع نکنند

۴-اندازه الف ها یکسان باشد

۵- واو آخر روی تمام نقش کشیده شود

۶- اگر روی کاغذ نوشته میشوند با گلاب و زعفران نوشته شوند

جدول ۴*۴ شرف شمس نیز بدین شکل است که خواص یکسانی با نقش دارد.

دو نکته مهم دیگر درباره شرف شمس

۱- اگر از نگین استفاده میکنید سعی کنید هر سال در ساعت ذکر شده و با آداب کامل بوسیله یک سوزن روی نقش کنده شده را دوباره خراش دهید.

۲- اگر روی کاغذ نوشتید آن را باز نکنید و به کسی نشان ندهید و در آخرین چهارشنبه سال به آب روان بسپارید.