آیا خدا محدود به قوانین این دنیاست که بعضی از خواسته های ما را اجابت نمی کند؟
در این مساله باید دو طرف معادله را درست بشناسیم تا بتوانیم به جواب برسیم. تصور بعضی از خدا این است که هر کاری میتواند بکند! و تصورشان از انسان نیز این است که هر چیزی برایش می تواند مهیا شود. با چنین تصوری طبیعتا تعجب می کنند که چرا خدا بعضی از خواسته هایشان را مهیا نمی کند!
حال آنکه اگر چه خدای متعال، قادر مطلق است، اما قدرت مطلق به این معنا نیست که هر چه که می تواند بخواهد! در واقع در شناخت صحیح از خدا باید این نکته را درک کنیم که خدای متعال موجودی با تمام صفات کمالی بی نهایت است که این صفات با ذات او وحدت دارد و نمی توان یک صفت را جدای از سایر صفات دید. یعنی نمی توان قدرت خدا را فارغ از حکمت و علم او دید! نمی توان رحمت خدا را فارغ از حکمت و غرض او دید. و ...
در انسان نیز باید دقت کنیم که انسان یعنی موجودی محدود به قوانین هستی اش که به مثابه چهارچوبی او را احاطه کرده است . و اگر قرار باشد این قوانین را در نظر نگیریم، با انسان مواجه نیستیم. مثلا پدر بزرگ نمی تواند پدر بزرگ باشد اما بعد از نوه خود متولد شود. بلکه پدر بزرگ کسی است که باید در تولد مقدم بر نوه و پدر آن نوه باشد . انسان نیز نمی تواند فارغ از اختیار، زندگی اخروی و ... معنا داشته باشد.
از همین جهت خواسته ما مشروط به شروطی می شود که بدون آنها معقول نیست. مثلا کسی نمی تواند از خدای متعال بخواهد که بدون بارداری مادر شود. چرا که خدای متعال مادر شدن را در گرو بارداری قرار داده است. یا کسی نمی تواند از خدای متعال بخواهد که هیچ بیماری ای در بین انسان ها وجود نداشته باشد. چرا که بیماری و فقر و ... مطابق حکمت خدای متعال در بین بشر وجود خواهد داشت.
البته قوانین هستی منحصر به قوانین مادی نیست و از همین رو حتی در جایی که ظواهر مادی مساله ای به هیچ عنوان با خواسته ما مطابق نیست، نباید ناامید شویم و توکل به همین معناست که انسان هرگز به قوانین مادی تکیه نکند که در جنگ بدر با تمام ظواهری که شکست مسلمانان را قطعی می کرد، پیروز شدند و در جنگ حنین که کثرت مسلمین برایشان غرور آورده بود، تا مرز شکستی مفتضحانه پیش رفتند.
نظرات