آیا توسل امری اصیل در دین اسلام است یا ملهم از ادیان دیگر مثل مسیحیت است؟

در جواب به این سوال توجه به دو نکته لازم است:
اولا ما به همه انبیاء و رسولان الهی ایمان داریم و نباید از چیزی که در مکتب سایر انبیاء آمده دوری کنیم و بین انبیاء فرقی بگذاریم:
قُلْ آمَنَّا بِاللَّهِ وَ ما أُنْزِلَ عَلَیْنا وَ ما أُنْزِلَ عَلى‏ إِبْراهیمَ وَ إِسْماعیلَ وَ إِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ وَ الْأَسْباطِ وَ ما أُوتِیَ مُوسى‏ وَ عیسى‏ وَ النَّبِیُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ لا نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ؛(آل عمران/۸۴) بگو: به خدا و آنچه بر ما و بر ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و فرزندان او و نیز آنچه بر موسى و عیسى و پیامبران دیگر از جانب پروردگارشان نازل شده است، ایمان آوردیم. میان هیچ یك از ایشان فرقى نمى‏نهیم و همه تسلیم اراده او هستیم.
البته مساله بدعت ها و انحرافات، مساله ای جداگانه است. و نه تنها ما مسلمانان تابع انحرافات مسیحیان نمی شویم، بلکه خود حضرت عیسی (ع) نیز از انحرافات و بدعت هایی که در بین مسیحیان به وجود آمده است، بیزاری می جویند:
وَ إِذْ قالَ اللَّهُ یا عیسَى ابْنَ مَرْیَمَ أَ أَنْتَ قُلْتَ لِلنَّاسِ اتَّخِذُونی‏ وَ أُمِّیَ إِلهَیْنِ مِنْ دُونِ اللَّهِ قالَ سُبْحانَكَ ما یَكُونُ لی‏ أَنْ أَقُولَ ما لَیْسَ لی‏ بِحَقٍّ إِنْ كُنْتُ قُلْتُهُ فَقَدْ عَلِمْتَهُ تَعْلَمُ ما فی‏ نَفْسی‏ وَ لا أَعْلَمُ ما فی‏ نَفْسِكَ إِنَّكَ أَنْتَ عَلاَّمُ الْغُیُوبِ؛(مائده/۱۱۶) و آن گاه كه خدا به عیسى بن مریم گفت: آیا تو به مردم گفتى كه مرا و مادرم را سواى اللَّه به خدایى گیرید؟ گفت: به پاكى یاد مى‏كنم تو را. نسزد مرا كه چیزى گویم كه نه شایسته آن باشم. اگر من چنین گفته بودم تو خود مى‏دانستى زیرا به آنچه در ضمیر من مى‏گذرد دانایى و من از آنچه در ذات تو است بى‏خبرم. زیرا تو داناترین كسان به غیب هستى.
و مساله توسل به صالحان و بندگان برگزیدۀ خدا به انگیزۀ تحصیل قرب الاهی، مساله ای اساسی از دین حق بوده و ویژۀ زمان پیامبر و دین اسلام نبوده، بلکه در سیرۀ اولیا و انبیای پیشین نیز وجود داشته است، از جمله توسل حضرت آدم علیه السلام به حق پیامبر اکرم یا پنج تن برای پذیرش توبۀ خود.

دوما باید دقت کرد که هر شباهتی به معنای تابع بودن متاخر از متقدم نیست. بلکه ممکن است دو مکتب به طور مستقل و بدون تقلید، یک سنت را جزو مناسک خود بدانند. و ملاک و معیار برای تشخیص اصالت یک سنت، در اسلام، مراجعه به قرآن و سنت است. و توسل از مسائلی است که به وضوح در قرآن بیان شده است:
یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ابْتَغُوا إِلَیْهِ الْوَسیلَةَ وَ جاهِدُوا فی‏ سَبیلِهِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ؛(مائده/۳۵) اى كسانى كه ایمان آورده‏اید، از خداوند پروا كنید و (براى تقرّب) به سوى او (از مقرّبان درگاهش و از عمل‏هاى صالح) وسیله بجویید و در راه او جهاد كنید، شاید رستگار گردید.

و همچنین به این مساله نیز می توان توجه کرد که توسل از مسلمات مسلمانان است و غیر از فرقه وهابیت هیچ گروهی از مسلمانان آن را انکار نمی کند.
در روایات اهل سنت آمده که آدم با توسل به حضرت محمد (ص) توبه کرد و گفت: «یارب به حق محمد از تو مسئلت دارم که گناهم را ببخشی» (مسند احمدج ۴ ص ۱۳۸)

نظرات